2023/44788 ihale kayıt numaralı Belediye Atıklarının Katı Atık Aktarma İstasyonlarından Düzenli Depolama Tesislerine Taşınması Hizmet Alım İşine ait hakedişlerde karayolları mevzuatının izin verdiği azami ağırlıkların üzerinde taşıma gerçekleştirildiği görülmüştür.

2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 8’inci maddesinde; Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığının (Mevzuatta yer alan eski adı Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı) araçların ağırlık ve boyut kontrollerini yapma veya yaptırma ve denetleme, aykırı görülen hususlarla ilgili olarak sorumlular hakkında idari para cezasına dair tutanak düzenleme görev ve yetkileri arasında sayılmıştır. Mezkûr Kanunun “Araçların Yüklenmesi” başlıklı 65’inci maddesinde; azami yüklü ağırlığın veya izin verilen azami yüklü ağırlığın aşılması halinde aşılan orana göre artan kademede idari para cezası uygulanacağı ve araçların yüklenmesine ilişkin ölçü ve usullerin, ağırlık ve boyut kontrolü usul ve esasları ile tartı toleranslarının Ulaştırma Bakanlığı tarafından yönetmelikle belirleneceği hüküm altına alınmıştır.

2918 sayılı Kanunun 8’inci ve 65’inci maddelerine dayanılarak çıkarılan Araçların Yüklenmesine İlişkin Ölçü ve Usuller ile Tartı ve Boyut Ölçüm Toleransları Hakkında Yönetmelik’in “Araçların ağırlık ve boyut ölçüleri” başlıklı 5’inci maddesinde; karayollarında seyreden araçların yüklü ve yüksüz olarak uyacakları boyutların ve bu araçların karayolu yapısına zarar vermeden güvenle seyredebilecekleri ağırlıkların belirtilen şartlara uygun olmasının zorunlu olduğu belirtilerek, beş veya daha çok dingilli yarı römorklu veya römorklu katarlarda azami 40 ton taşınabileceği belirtilmiştir. Yönetmeliğin “Tartı toleransı uygulaması” başlıklı 7’nci maddesinde; 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 65’inci maddesine göre fazla yükleme oranlarının tespitinde araçların azami ağırlığının %3,75’i ve 500 kilogram artırılması şeklinde tartı toleransı uygulanacağı ifade edilmiştir.

Yukarıda yer verilen mevzuata göre; beş veya daha çok dingilli yarı römorklu veya römorklu katarlarda azami 40 ton taşınabileceği, buna toplam azami ağırlığın %3,75’i ve 500 kg tartı toleransı ekleneceği belirtilmiştir. Tartı toleransının eklenmesi sonucunda azami 40 ton ağırlığında karayoluna çıkabilecek bir araç 42 ton üzerinde taşımada bulunursa idari para cezası uygulanacağı anlaşılmaktadır.

Söz konusu hizmet alımına ait Teknik Şartnamenin “Yapılacak işler ve uyulacak esaslar” başlıklı 9’uncu maddesinin (l) bendinde; “Katı atık aktarma işinde kullanılacak araçlarla ilgili her türlü trafik kurallarına uyulacak ve herhangi bir şekilde oluşacak trafik cezası yükleniciye ait olacaktır.” ve (p) bendinde de; “Katı Atık Aktarma işi ile ilgili olarak Karayolları Genel Müdürlüğü ve Trafik Genel Müdürlüğü tarafından belirlenen kanun, yönetmelik ve meri mevzuat hükümlerine harfiyen uyulacaktır. Uyulmadığı durumlarda karşılaşılacak her türlü ceza yükleniciye ait olacaktır.” denilmektedir.

Hakedişlerin incelenmesi neticesinde mevzuata ve ihale dokümanına aykırı olarak; Nakliye hizmetinde çalışan araçların ruhsatlarına göre azami 40 ton katar ağırlığında taşıma gerçekleştirebileceği, bu ağırlığa %3,75 ve 500 kg tartı toleransı eklendiğinde 42 ton azami ağırlıkla karayoluna çıkabileceği ancak söz konusu araçların hakedişlere esas kantar dökümlerinin çok büyük bir bölümünde 42 ton azami ağırlığın aşıldığı ve mevzuatın izin verdiği azami ağırlıkları ihlal edecek şekilde katı atık taşımasında bulunduğu tespit edilmiştir.

Yukarıda yer verilen denetim tespiti üzerine İdare tarafından; yer verilen mevzuata ve ihale dokümanına uyulmasına ilişkin firmaya bildirimde bulunulduğu, hizmet alımı kapsamında hizmeti sunan araçların azami ağırlıklara uyulmasının kontrolünün yapılacağı ifade edilmiştir.

Sonuç olarak; karayollarında, can ve mal güvenliği yönünden trafik güvenliğinin tehlikeye atılmaması ve araçların karayolu yapılarında güvenle ve yapıya zarar vermeden geçebilmeleri için saptanan toplam azami ağırlıkların ihlal edilmemesi, yer verilen mevzuat ve ihale dokümanına uyulmasını teminen, söz konusu hizmet alımı kapsamında nakliye hizmeti sunan araçların azami ağırlıkları aşmaması gerekmektedir.