Belediye adına tapuda kayıtlı olan taşınmazların maliyet/rayiç değerlerinin tespiti yapılmadan emlak vergi değerleri ile muhasebe kayıtlarında yer aldığı görülmüştür.

Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik’in “Kayıt ve Kontrol İşlemleri” başlıklı 5’inci maddesinde;

“Taşınmaz kayıt ve kontrol işlemleri, kamu idarelerine ait taşınmazların mevcutlarla birlikte içinde bulunulan yılda çeşitli yollarla edinilenlerin ve elden çıkarılanların miktar olarak takip edilmesi amacıyla kayıt altına alınmasıdır. Kayıtların belgeye dayanması esastır…”

Denilmiş ve maddenin devamında, idarelerin ilgili Yönetmeliğe göre düzenleyecekleri Ek 1 kayıt planının “tapuda kayıtlı olan taşınmazlar” başlığı altında yer alan taşınmazlarını maliyet bedeli üzerinden, bu taşınmazlardan maliyet bedeli belirlenemeyenlerin ise rayiç değerleri üzerinden kayıtlara alınacağı belirtilmiş olup kayıtlara alınan taşınmaz değerlerinin 3/5/2005 tarihli ve 2005/8844 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe giren Genel Yönetim Muhasebe Yönetmelik’i (GYMY) hükümlerine göre güncellemesi gerektiği ifade edilmiştir.

“Maliyet bedeli”, “Rayiç değer”, ve “Emlak vergi değeri” ile ilgili tanımlamalar 213 sayılı Vergi Usul Kanunu ve GYMY'de yer almaktadır. Buna göre; Maliyet Bedeli, genel olarak bir varlığın satın alınması, üretilmesi veya değerinin arttırılması için yapılan harcamalar toplamı; rayiç değer, bir iktisadi kıymetin değerleme günündeki normal alım satım değeri yani gerçeğe uygun değeri; emlak vergi değeri ise bina ve arazinin Emlak Vergisi Kanununun 29’uncu maddesine göre tespit edilen değeri şeklinde ifade edilmiştir.

Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik’in geçici 1'inci maddesi ile 31.12.2017 tarihine kadar maliyet bedeli veya rayiç değeri üzerinden muhasebe kayıtlarına alınması gereken taşınmazların bu değerler üzerinden kayıtlara alınıncaya kadar emlak vergi değerleri üzerinden kayıt altına alınacağı ve 5’inci maddeye göre yapılması gereken işlemlerin tamamlanması gerektiği hüküm altına alınmıştır. 31.12.2017 tarihi itibariyle taşınmazların emlak vergi değeri ile kayıtlarda izlenmesi uygulaması son bulmuş ve idarelerin taşınmazlarını Yönetmelik’in 5'inci maddesi gereğince maliyet bedeli ya da rayiç değer üzerinden izlemesi zorunluluğu başlamıştır.

Yukarıda yer alan mevzuat hükümleri doğrultusunda, emlak vergi değeri 31.12.2017 tarihi sonrasında değerleme ölçütü olarak kullanılamayacak, taşınmazlar maliyet bedeli ya da maliyet bedeli belirlenememesi durumunda rayiç bedeli belirlenerek kayıtlarda izlenecektir. Ancak, Belediyenin taşınmazlarını emlak vergi değerleri ile muhasebe kayıtlarında izlemeye

devam ettiği görülmüştür. Bu durum, taşınmaz değerlerinin sağlıklı ve gerçeğe uygun olmamasına, mali tabloların doğru ve güvenilir bilgi sunamamasına yol açacaktır. Zira emlak vergi değeri, asgari ölçülere göre tespit edilen ve emlak vergisinin matrahını oluşturan değer olduğundan taşınmazın piyasadaki gerçeğe uygun yani rayiç değerinin altında kalacaktır.

Sonuç olarak, taşınmazların emlak vergi değeri üzerinden kayıtlarda izlenmesi mevzuata uygun olmadığı gibi 25-Maddi Duran Varlıklar ve 500 Netdeğer/Sermaye hesabının mali tablolarda gerçek durumu yansıtmamasına neden olduğu düşünülmektedir.

Kamu idaresi cevabında; "Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik kapsamında Belediye adına kayıtlı olan taşınmazların maliyet bedeli ya da maliyet bedelinin belirlenememesi durumunda rayiç bedeli belirlenerek kayıtlara alınması hususunda gerekli işlemlere başlanacaktır." denilmektedir.

Sonuç olarak Kamu İdaresi cevabında bulgu konusu hususa iştirak edilmiş olup taşınmazların emlak vergi değeri ile değil Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik hükümleri doğrultusunda maliyet bedeli ya da maliyet bedeli belirlenememesi durumunda rayiç bedeli ile muhasebe kayıtlarında yer alması için gerekli işlemlere başlanılacağı ifade edilmiştir. Ancak, yapılacak çalışmaların 2018 yılı dönem sonu mali tablolarındaki bulguda belirtilen hesap alanlarının gerçek durumu yansıtmamasına düzeltici bir etkisi bulunmamaktadır. Söz konusu bulgu konusu tespitin devam edip etmediği takip eden denetimlerde izlenecektir.