Belediye sınırları içinde yer alan işyerlerinden bazılarının işyeri açma ve çalışma ruhsatı olmadan faaliyetlerini sürdürdükleri tespit edilmiştir.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Belediyenin yetkileri ve imtiyazları” başlıklı 15’inci maddesinin (c) bendinde “Gerçek ve tüzel kişilerin faaliyetleri ile ilgili olarak kanunlarda belirtilen izin veya ruhsatı vermek.”, (l) bendinde “Gayrisıhhî müesseseler ile umuma açık istirahat ve eğlence yerlerini ruhsatlandırmak ve denetlemek.” belediyenin yetki ve imtiyazları arasında sayılmıştır. Yine, 3572 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulüne Dair Kanun’un 3’üncü maddesinin (b) bendiyle, belediye hudutları ile mücavir alan içinde kalan tüm işyerleri ile işletmelere işyeri açma ve çalışma ruhsatını vermeye belediyelerin yetkili olduğu hüküm altına alınmıştır.

Öte yandan, 10.08.2005 tarih ve 25902 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik’in “İşyeri açılması” başlıklı 6’ncı maddesi ile yetkili idarelerden usulüne uygun olarak işyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan işyeri açılıp çalıştırılamayacağı, işyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan açılan işyerlerinin yetkili idareler tarafından kapatılacağı hükme bağlanmıştır.

Diğer taraftan, 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun 81’nci maddesinde “Belediye sınırları veya mücavir alanlar içinde bir işyerinin açılması "İşyeri Açma İzni Harcına" tabidir.” denilerek işyerlerinin açılması sırasında ilgililerden söz konusu harcın tahsil edileceği hüküm altına alınmıştır.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri bir arada değerlendirilmesinden, belediye sınırları ve mücavir alan içerisinde ruhsata tabi tüm işyerleri ile işletmelere İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı vermeye, işyeri açma ve çalışma ruhsatı almadan faaliyetlerini sürdüren işyerlerini kapatmaya, açılan işyerlerinden “İşyeri Açma İzni Harcı” tahsil etmeye belediyelerin yetkili olduğu anlaşılmaktadır.

Bu kapsamda ilgili vergi dairelerinden Mamak Belediyesi sınırları içinde faaliyet gösteren aktif işyerlerinin listesi istenmiş, söz konusu listede yer alan işyerleri Belediyede bulunan ruhsat verilen işyerleri listesi ile adres bazında karşılaştırılmıştır. Yapılan incelemede, aktif olarak faaliyet gösteren işyerlerinden bazılarının Belediye kayıtlarında ruhsatlı olarak görünmediği, başka deyişle ruhsatsız olarak faaliyetlerini sürdürdüğü görülmüştür. Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı verilerine göre Mamak ilçe sınırları içinde 16.993 faal işyeri bulunmakta iken Belediye tarafından ruhsat verilen iş yeri sayısı 14.310’dur. Bunun yanında kapanmış olan işyerlerinin belediye kayıtlarında halen aktif olarak yer aldığı tespit edilmiştir.

Belediye konuya ilişkin olarak ruhsatlı işyerleri ile vergi mükellefi sayıları arasında farklılık olmasının sebebinin bazı işyerlerinin belediyeden ruhsat alma zorunluluğunun bulunmamasından kaynaklandığı ifade etmiştir. Ancak iki veri arasındaki farkın tamamının bu nedenden kaynaklandığına ilişkin kanıtlayıcı bir belge ve bilgi sunulamamıştır.

Bu durum mevzuata aykırılık teşkil ettiği gibi belediyenin “İşyeri açma izni harcı” gelirlerinde kayba neden olmaktadır. Bu nedenle, gerekli kontrollerin yapılarak iş yeri açma ve çalışma ruhsatına tabi olan, ancak çeşitli nedenlerle belediyeye başvurmayan iş yerleri için gerekli kontrollerin yapılması, ruhsatsız faaliyette bulunan işyerleri için ilgili mevzuatında belirtilen yaptırımların uygulanması, ruhsat başvurularının kabulünden sonra ise söz konusu harcın tahsil edilmesi, son olarak faaliyetini sona erdirmiş işyerlerinin ruhsat durumunun pasife çevrilmesi için gerekli saha çalışmalarının yapılması gerekmektedir.