2018 yılı ve öncesine ait asgari ücret destek primi tutarlarının genel bütçeye aktarılmadığı, 2019 yılı ve sonrasında yüklenicilerden kesilen asgari ücret destek primleri için ise Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğünden görüş alınmayarak asgari ücret destek primlerinin tamamının 333 Emanetler Hesabında bekletildiği görülmüştür.

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun geçici 68’inci maddesinde;

“(1) Bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında haklarında uzun vadeli sigorta kolları hükümleri uygulanan sigortalıları çalıştıran işverenlerce;

1. 2015 yılının aynı ayına ilişkin Kuruma verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde prime esas günlük kazancı 85 TL ve altında bildirilen sigortalıların toplam prim ödeme gün sayısını geçmemek üzere, 2016 yılında cari aya ilişkin verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde veya muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinde bildirilen sigortalılara ilişkin toplam prim ödeme gün sayısının,

2. 2016 yılı içinde ilk defa bu Kanun kapsamına alınan işyerlerinden bildirilen sigortalılara ilişkin toplam prim ödeme gün sayısının,

   2016 yılı Ocak ila Aralık ayları/dönemleri için günlük 3,33 TL ile çarpımı sonucu bulunacak tutar, bu işverenlerin Kuruma ödeyecekleri sigorta primlerinden mahsup edilir ve bu tutar Hazinece karşılanır.

   …

   (10) Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ve Hazine Müsteşarlığının görüşleri alınmak suretiyle Kurum tarafından belirlenir.” hükmü yer almaktadır.

   Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığınca yayımlanan 10.02.2016 tarihli ve 2016-4 no.lu

   Genelge’nin “İhale Makamlarınca Destekten Yaralanan İşverenlerin Hakedişlerinden Yapılacak Kesintilere İlişkin Usul ve Esaslar” başlıklı 6’ncı maddesinde;

   “Yukarıda belirtilen idarelerden iş alan işverenlere en son aya ait hakedişin ödenmesinde; hakediş/hakedişlerden kesilemeyen asgari ücret destek tutarları önceki aylarda gerçekleşen destek tutarları dikkate alınarak emanet hesaplarına alınır. En son aya ait hakediş tutarının, asgari ücret destek tutarlarını karşılamayacağının anlaşılması halinde bir önceki hakedişten de bu maksatla yeteri kadar kesinti yapılarak emanet hesaplarına alınır.

   Hakedişten kesilen tutarlar veya emanete alınan tutarlar, Sosyal Güvenlik Kurumunun "İdarelerce e-borç sorgulama" ekranından görüntülenerek destek tutarının kesinleşmesinden sonra genel bütçeye gelir kaydedilmek üzere illerde muhasebe müdürlüklerinin ilçelerde ise mal müdürlüklerinin banka hesaplarına aktarılır. Emanete alınan tutarlar yararlanılan asgari ücret destek tutarlarından fazla ise bu tutarlar idarelerce işverenlerin varsa borçlarına mahsup edilir. Borcunun bulunmadığının anlaşılması durumunda ise işverenlere iade edilir.” denilmektedir. Genelge’de zikredilen idareler ise, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 2’nci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b), (c) ve (d) benlerinde sayılan kamu idareleri olup belediyeler de kapsama dahildir.

   Asgari ücret destek primi uygulaması, 5510 sayılı Kanun’a eklenen Geçici 78’inci madde ile 2019 yılında, Geçici 80’inci madde ile 2020 yılında, Geçici 85’inci madde ile 2021 yılında ve Geçici 88’inci madde ile 2022 yılında, Geçici 93’üncü Maddede ile de 2023 yılında devam etmiştir. Sosyal Güvenlik Kurumunca, 5510 sayılı Kanun’un Geçici 78, Geçici 80, Geçici 85, Geçici 88’inci ve Geçici 93’üncü maddelerine dayanarak sırasıyla 2019 yılında 2019/8 sayılı Genelge, 2020 yılında 2020/10 sayılı Genelge, 2021 yılında 2021/21 Genelge, 2022 yılında 2022/19 sayılı Genelge, 2023 yılında ise 2023/12 ve 2023/25 sayılı Genelgeler yayımlanmıştır.

   2019/8 sayılı, 2020/10 sayılı, 2021/28 sayılı, 2022/19 ve 2023/12 ile 2023/25 sayılı Genelgelerde idarelerce kesilen asgari ücret desteğinin genel bütçeye gönderileceğine dair bir ifade bulunmamakla birlikte, “Tereddüt edilen hususlarla ilgili başvuru yapılması gereken kurum” başlıklı 8.5. Maddesinde; ihale makamlarının destek tutarına ilişkin hakedişlerden yaptıkları kesintilerin İşsizlik Sigortası Fonuna aktarılıp aktarılmayacağı, aktarılacaksa her ay mı yoksa yılsonunda mı İşsizlik Sigortası Fonuna aktarılacağı gibi hususlardaki sorularına ilişkin başvuru merciinin Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü olduğu ifade edilerek belirtilen hususlarda ilgili kuruma müracaat edilmesi gerektiği belirtilmiştir.

   Söz konusu mevzuat hükümlerine göre, yüklenicilerin hakedişlerinden kesilen 2018 yılı ve öncesine ait asgari ücret destek primi tutarlarının emanet hesaplarına alınması ve sonrasında ise genel bütçeye gelir kaydedilmek üzere illerde muhasebe müdürlükleri, ilçelerde ise mal müdürlüklerinin banka hesaplarına aktarılması gerekmektedir. 2019 yılı ve sonrasında hakedişlerden kesilen asgari ücret destek primi tutarlarının ise emanet hesaplarında tutulmakla birlikte Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğünden görüş alınarak bu görüş doğrultusunda işlem yapılması gerekmektedir.

   Kamu idaresinin kayıtlarında yapılan incelemede, 2018 yılında genel bütçeye aktarılmayan asgari ücret destek primi tutarının 2.089.945,10 TL, 2019 yılı ve sonrasında kesilen asgari ücret destek primi tutarının ise 1.528.585,72 TL olduğu tespit edilmiştir.

   Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, asgari ücret destek primi kesintilerinin nakit durumuna göre genel bütçeye aktarılacağı ve Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğünden alınacak görüş yazısına istinaden gerekli işlemlerin yapılacağı ifade edilmiştir.

   Sonuç olarak 2.089.945,10 TL asgari ücret destek primi kesintisinin genel bütçeye aktarılması ve 333-Emanetler Hesabında tutulan 1.528.585,72 TL tutarındaki asgari ücret destek primi kesintisi ile ilgili olarak Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğünden görüş alınıp bu görüş doğrultusunda işlem yapılması gerektiği değerlendirilmektedir.