Karar Künyesi
İdare tarafından vadesi geçmiş vergi ve sigorta primleri ile kamu idarelerine ait ödenmemiş paylar nedeniyle bütçeye yüksek tutarda faiz yükü getirildiği görülmüştür.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 34’üncü maddesinde; kamu idarelerinin nakit mevcudunun tüm ödemeleri karşılayamaması halinde giderlerin, muhasebe kayıtlarına alınma sırasına göre ödeneceği, ancak, sırasıyla kanunları gereğince diğer kamu idarelerine ödenmesi gereken vergi, resim, harç, prim, fon kesintisi, pay ve benzeri tutarlara, tarifeye bağlı ödemelere, ilama bağlı borçlara, ödenmemesi halinde gecikme cezası veya faiz gibi ek yük getirecek borçlara ve ödenmesi talep edilen emanet hesaplarındaki tutarlara öncelik verileceği hükmü yer almaktadır.
Yapılan incelemede, yukarıda belirtilen Kanun hükmü doğrultusunda işlem yapılmadığı, vadesi geçmiş vergi ve primler ile kamu idarelerine ait paylar bulunmasına rağmen diğer ödemelere öncelik verilmesi nedeniyle yıllar itibarıyla biriken ve vadesi geçmiş kamuya olan borçların olduğu tespit edilmiştir.
Söz konusu borçlar yapılandırılmakla birlikte İdare ciddi tutarda faiz ödemek durumunda kalmaktadır. Yapılandırmalardan kaynaklı ek faiz yüküne ilişkin 31.12.2023 tarihi itibarıyla oluşan durum aşağıda yer almaktadır.
Tablo 17: 31.12.2023 Tarihi İtibariyle Vergi ve Primler ile Kamu İdarelerine Ait Paylara İlişkin Tutarlar
Yapılandırma Kanunu | Borç Türü | Ana Para (TL) | Faiz (TL) | Toplam (TL) | Ödenen Ana Para (TL) | Ödenen Faiz (TL) | Kalan Ana Para (TL) | Kalan Faiz (TL) |
6736 | Vergiler | 21.448.081,19 | 16.338.738,18 | 37.786.819,37 | 12.649.139,83 | 9.917.988,72 | 8.798.941,36 | 6.420.749,46 |
6736 | SGK Ek | 171.803,60 | 123.201,19 | 295.004,79 | 91.867,16 | 65.878,12 | 79.936,44 | 57.323,07 |
7143 | TKV | 21.678.639,81 | 16.763.659,23 | 38.442.299,04 | 9.634.951,04 | 7.450.515,20 | 12.043.688,77 | 9.313.144,03 |
7256 | SGK Ek | 78.212,25 | 58.151,72 | 136.363,97 | 22.811,60 | 16.960,65 | 55.400,65 | 41.191,07 |
7256 | Emekli Keseneği Memur | 4.703.318,63 | 3.147.906,67 | 7.851.225,30 | 1.371.801,20 | 918.139,25 | 3.331.517,43 | 2.229.767,42 |
7256 | İşçi Emekli Primi | 6.371.188,26 | 4.307.886,12 | 10.679.074,38 | 1.963.346,16 | 1.256.466,87 | 4.407.842,10 | 3.051.419,25 |
7256 | İşsizlik Primi | 536.135,18 | 343.052,15 | 879.187,33 | 156.456,33 | 100.057,55 | 379.678,85 | 242.994,60 |
7326 | Vergiler | 11.609.339,53 | 10.448.405,58 | 22.057.745,11 | 2.708.746,45 | 2.437.961,92 | 8.900.593,08 | 8.010.443,66 |
7326 | Emekli Keseneği Memur | 1.903.848,82 | 886.356,02 | 2.790.204,84 | 856.731,87 | 398.860,20 | 1.047.116,95 | 487.495,82 |
7326 | İşçi Emeklilik Primi | 2.060.695,85 | 370.925,25 | 2.431.621,10 | 1.717.246,57 | 309.104,41 | 343.449,28 | 61.820,84 |
7326 | İşsizlik Primi | 173.227,10 | 31.180,88 | 204.407,98 | 144.355,98 | 25.984,08 | 28.871,12 | 5.196,80 |
7326 | Memur Prim | 588.719,04 | 105.969,43 | 694.688,47 | 490.599,24 | 88.307,87 | 98.119,80 | 17.661,56 |
7440 | TKV Payı | 118.387.494,72 | 151.386.068,40 | 269.773.563,12 | 5.919.374,70 | 7.569.303,42 | 112.468.120,02 | 143.816.764,98 |
7440 | Emekli Keseneği | 8.376.684,92 | 3.478.484,68 | 11.855.169,60 | 1.221.599,89 | 507.279,01 | 7.155.085,03 | 2.971.205,67 |
7440 | Sözleşmeli Prim | 3.605.283,49 | 3.244.755,14 | 6.850.038,63 | 210.309,23 | 189.278,08 | 3.394.974,26 | 3.055.477,06 |
7440 | İşsizlik Primi | 564.650,05 | 508.185,05 | 1.072.835,10 | 32.939,85 | 29.644,74 | 531.710,20 | 478.540,31 |
7440 | İşçi Prim Ödemeleri | 6.334.393,75 | 5.700.954,38 | 12.035.348,13 | 369.509,08 | 332.556,03 | 5.964.884,67 | 5.368.398,35 |
7440 | Vergiler | 89.389.456,64 | 80.450.510,98 | 169.839.967,62 | 5.214.385,95 | 4.692.947,36 | 84.175.070,69 | 75.757.563,62 |
7440 | Vergi Vb. | 236.444,38 | 212.799,94 | 449.244,32 | 13.793,70 | 12.414,31 | 222.650,68 | 200.385,63 |
Genel Toplam | 298.217.617,21 | 297.907.190,99 | 596.124.808,20 | 44.789.965,83 | 36.319.647,79 | 253.427.651,38 | 261.587.543,20 |
Yukarıda belirtilen tutarlar ilgili kanunlar çerçevesinde yapılandırılmıştır. Borçların anapara toplamı 298.217.617,21 TL’dir. İdare yapılandırmalar kapsamında toplam 297.907.190,99 TL’lik ek faiz yüküyle karşı karşıya kalmıştır. Yapılandırılan takvimde toplam 36.319.647,79 TL faiz ödemesi gerçekleşmiş olup, 31.12.2023 tarihi itibarı ile ilgili yapılandırmalardan kaynaklı kalan faiz borcu toplamı 261.587.543,20 TL’dir.
Ayrıca yapılandırma kapsamında olmayan ancak İdare tarafından 31.12.2023 tarihi itibarıyla ödenememiş 6.033.795,97 TL SGK prim borcu, 8.485.852,54 TL SGK moship ödemesi borcu, 21.576.423,18 TL emekli keseneği borcu ve 28.359.366,56 TL vergi borcu olmak üzere toplam 64.455.438,25 TL borcu bulunmaktadır.
Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, İdare tarafından özetle; nakit yetersizliği nedeni ile ödenemeyen vergi borçlarının yapılandırıldığı ve bundan sonraki süreçte bulgu konusu hususla ilgili olarak gerekli hassasiyetin gösterileceği ifade edilmiştir.
Sonuç olarak, İdarenin yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerine uygun olarak; diğer kamu idarelerine ödenmesi gereken vergi, resim, harç, prim, fon kesintisi, pay ve benzeri tutarlara, tarifeye bağlı ödemelere, ilama bağlı borçlara, ödenmemesi halinde gecikme cezası veya faiz gibi ek yük getirecek borçlara öncelik vererek ödeme işlemlerini gerçekleştirmesi gerekmektedir.