Ankara Üniversitesi Yapı İşleri ve Teknik Daire Başkanlığı tarafından 2018-2022 yılları arasında yeni inşaatlar ile mevcut binalar için yapılan büyük onarım işlerinden bazılarının; 2022 yılı sonu itibarıyla kesin kabullerinin geç yapıldığı, bazılarının da yapılmadığı görülmüştür.

Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin “Kesin kabul” başlıklı 44’üncü maddesinde aynen;

“(1) Kesin kabul için belirlenen tarihte, yüklenicinin yazılı müracaatı üzerine, kesin kabul komisyonu oluşturularak geçici kabuldeki esas ve usullerle kesin kabul yapılır. Yüklenicinin belirlenen tarihte kesin kabul başvurusunda bulunmaması halinde idarece re’sen kesin kabul işlemlerine başlanabilir. Kesin kabul işlemleri Yapım İşleri Muayene ve Kabul Yönetmeliği hükümleri de dikkate alınarak aşağıdaki esaslara göre yürütülür.

1. Geçici ve kesin kabuller arasında, yüklenici tarafından yapılması gereken, sürekli bakım niteliğindeki işlerin sözleşme uyarınca yapılıp yapılmadığı kabul komisyonu tarafından incelenerek tespit olunur.

2. Devamlı bakım hususunda yüklenicinin herhangi bir yükümlülüğü yoksa kesin kabul komisyonu, geçici kabul sırasında iyi durumda ve kabule elverişli olduğu tespit edilmiş olan işlerde teminat süresince kullanılma sonucunda meydana gelen normal aşınma ve eksilmeden doğan durumlar haricinde, işin fen ve sanat kurallarına uygun yapılmamasından kaynaklanabilecek herhangi bir bozukluğun veya geçici kabulden sonra ortaya çıkan bir kusurun olup olmadığını inceler.

3. Teminat süresi içinde yüklenicinin, bütün yükümlülüklerini yerine getirmiş olduğu ve kendisine yüklenebilecek kesin kabulü engelleyecek bir kusur ve eksiklik görülmediği

   
   

   takdirde kesin kabul tutanağı düzenlenir. Eğer bu süre içinde, sorumluluğu yükleniciye atfedilmeyecek bir kusur veya eksiklik tespit edilmişse bu da tutanakta ayrıca belirtilir.

4. İnceleme sonucunda,

   
   

   1. Kesin kabul sırasında tespit edilen kusur ve eksikliklerin kabul yapılmasına engel olmayacak nitelikte bulunması halinde, kesin kabul tutanağı düzenlenir. Kusur ve eksiklikler tutanakta açıkça gösterilir ve tamamlanmaları için verilen süre tutanakta belirtilir. Bu şekilde tanzim edilen tutanaktan birer nüsha yapı denetim görevlisine ve yükleniciye verilir. Kesin kabul tutanağı, kusur ve eksikliklerin tamamlandığının yapı denetim görevlisi veya idarece görevlendirilen teknik personel ile yüklenici tarafından tespit edilerek tutanağa bağlanması ve bu tutanağın yetkili makama gönderilmesinden sonra işleme konulur.

   2. İşin kesin kabulüne engel herhangi bir durum görüldüğü takdirde, kabulü engelleyen kusur ve eksikler kabul komisyonu tarafından bir tutanakla tespit edilir ve kesin kabul işlemi yapılmaksızın kusur ve eksiklerin giderilmesi için bir süre belirlenerek durum idareye bildirilir. İdare bu kusur ve eksiklerin tutanakta belirlenen süre içerisinde giderilmesi hususunu yükleniciye tebliğ eder. Kusur ve eksiklerin yüklenici tarafından giderildiği idarece tespit edildiğinde kabul işlemi sonuçlandırılır.

5. Kabul komisyonunun beşinci fıkranın (a) bendine göre tespit ettiği eksiklikler, belirlenen sürede yüklenici tarafından giderilmezse bu sürenin bitiminden sonra, işin beşinci fıkranın (b) bendine göre kesin kabule uygun olmadığının tespiti halinde ise tanzim edilen tutanağın yükleniciye tebliğ edildiği tarihten sonra eksikliklerin giderilmesine kadar geçecek her gün için, sözleşmesinde günlük gecikme cezası olarak yazılan tutarın %10’u oranında günlük ceza uygulanır ve beşinci fıkranın (a) bendindeki durum için kesin kabul tutanağı onay tarihi kusur ve eksikliklerin giderildiği tarihe ertelenir. Ancak gecikme otuz günü geçerse ceza uygulamasına devam edilmekle birlikte idarece kusur ve eksiklikler yüklenici nam ve hesabına giderilebilir.

6. İdare, gerek kusur ve eksikliklerin yüklenici hesabına giderilmesi bedellerini, gerekse vukuunda belirtilen bekleme cezalarını yüklenicinin varsa hakedişinden, hakedişi kalmamışsa teminatından kesmeye yetkilidir.

7. Kesin kabul tutanağının yetkili makam tarafından onaylanması ile kesin kabul işlemi tamamlanmış olur.

   
   

8. Yüklenicinin yazılı müracaatı ve idarenin de uygun görüşü olmak kaydıyla, kısmi geçici kabulü yapılmış kısımların, sözleşmede belirtilen teminat süresi dikkate alınarak, yukarıdaki esaslara göre işin bütününün kesin kabulünün yapılmış anlamına gelmemek şartıyla, kısmi kesin kabulü yapılabilir.” şeklinde düzenleme yapılmıştır.

Geçici kabul ile kesin kabul arasında geçecek süre teminat süresi olup bu husus Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin “Teminat süresi” başlıklı 42’nci maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre yapım işlerinde teminat süresi sözleşmesinde aksine bir hüküm yoksa on iki aydan az olmayacaktır. Ankara Üniversitesi Yapı İşleri ve Teknik Daire Başkanlığı tarafından çıkılan yapım işi ihaleleri kapsamında imzalanan sözleşmelerde de teminat süreleri 12 ay olarak belirlenmektedir. Haliyle, kesin kabulün de teminat süresinin dolmasından sonra yani geçici kabul tarihinden on iki ay sonra yapılması gerekmektedir.

Diğer taraftan 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun 13’üncü maddesine göre yapım işlerinde taahhüdün, sözleşme ve ihale dokümanı hükümlerine uygun olarak yerine getirildiği ve yüklenicinin bu işten dolayı idareye herhangi bir borcunun olmadığı tespit edildikten sonra alınmış olan kesin teminat ve varsa ek kesin teminatların varsa eksik ve kusurların giderilerek geçici kabul tutanağının onaylanmasından sonra yarısı, Sosyal Sigortalar Kurumundan ilişiksiz belgesi getirilmesi ve kesin kabul tutanağının onaylanmasından sonra kalanı, yükleniciye iade edilmektedir. Kesin kabulden önce yapım işinin teminat mektubunun süresinin dolması, o iş sebebiyle İdarenin uğranması muhtemel zararlar karşısında teminatsız kalmasına sebep olacaktır.

Bu hüküm çerçevesinde; aşağıdaki tablolarda görüleceği üzere 6 adet işin kesin kabulü 12 ay geçtikten sonra yapılmış, 31.12.2022 tarihi itibarıyla 8 adet işin 12 ay dolmasına rağmen kesin kabulü yapılmamıştır.

‌Tablo 8: Kesin Kabulü 12 Ay Geçtikten Sonra Yapılan İşler

‌Tablo 9: 31.12.2022 Tarihi İtibarıyla 12 Ay Dolmasına Rağmen Kesin Kabulü Yapılmayan İşler

Kesin kabul, yapım işinin fen ve sanat kurallarına uygun yapıldığı, yüklenicinin bütün yükümlülüklerini yerine getirdiği ve yapılan işte bir eksiklik ve kusur olmadığı anlamına gelmektedir.

İdare tarafından yaptırılan yapım işlerinin sözleşme ve şartname hükümlerine uygunluğunun ispatı ve kamu kaynaklarının mevzuata uygun şekilde harcandığının gösterilmesi açısından kesin kabul işlemlerinin yapılması zorunlu olup bu işlem idarelerin takdirinde olan bir husus değildir. Bu nedenle söz konusu işlere ait kesin kabul işlemlerinin sözleşmelerindeki geçici kabul tarihinden başlayan teminat süreleri dikkate alınarak ivedilikle yapılması gerektiği değerlendirilmiştir.