Bazı mal alımı ve yapım işi ihalelerinde işin teknik şartnamesine rekabeti engelleyici

hüküm konularak ihaleye girişin sınırlandırıldığı ve ayrıca işin teknik şartnamesine birbirleriyle çelişen hükümler konulduğu görülmüştür.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun ‘Temel İlkeler’ başlıklı 5’inci maddesinde, İdarelerin bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumlu oldukları hüküm altına alınmıştır.

Aynı Kanunun ‘Şartnameler’ başlıklı 12’nci maddesinde ise, İhale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin teknik kriterlerine ihale dokümanının bir parçası olan teknik şartnamelerde yer verileceği, belirlenecek teknik kriterlerin, verimliliği ve fonksiyonelliği sağlamaya yönelik olacağı, rekabeti engelleyici hususlar içermeyeceği ve bütün istekliler için fırsat eşitliğini sağlayacağı belirtilmektedir.

Yapılan incelemede, “Prefabrik Betondan İmal Edilmiş Bordür, Parke Taş ve Yağmur Oluğu Alımı” ihalesinin teknik şartnamesinin ‘Teknik Özellikler’ başlıklı ‘d’ maddesinde, Malzemeler için, yüklenicinin valilik binası merkez olmak kaydı ile 20 km yarıçapındaki alan içerisinde kalacak şekilde (beyan etmiş olduğu) imalat ve idare stok sahası arası nakliyenin Yüklenici tarafından yapılacağı hükmünün konulduğu tespit edilmiştir. Ancak işin teknik şartnamesine imalat yerinin, valilik binası merkez olmak kaydı ile 20 km yarıçapındaki alan içerisinde kalacak şekilde yükleniciden beyan etmesini istemenin rekabeti engelleyen bir husus olduğu değerlendirilmektedir. Zira söz konusu madde hükmünden de anlaşılacağı üzere imalat sahası ile idare stok sahası arası nakliyenin yükleniciye ait olduğu dolayısıyla böyle bir sınırlamaya gidilmesine gerek olmadığı açıktır. Böyle bir sınırlama yapılmak suretiyle imalat yeri 20 km yarıçapından daha uzak olan isteklilerin ihaleye girmesinin engellendiği dolayısıyla fırsat eşitliğinin ve rekabetin sağlanmadığı değerlendirilmektedir.

Yine bir başka ihale olan; Muhtelif Sokaklarda Yol ve Tretuvar Yapım İşi ihalesinde, işin teknik şartnamesinin ‘Diğer Hususlar-Aşınma Asfaltı ve Tretuvar Asfaltı İçin Sağlanması Gereken Teknik Özellikler’ başlıklı “o” maddesinde; yüklenicinin beyan edeceği asfalt plenti Eskişehir Tepebaşı Belediyesi Zincirlikuyu Şantiyesi merkez olmak üzere 20 km. yarıçap içinde bulunacağı ve nakliyenin İdare tarafından yapılacağı şartına yer verilmek suretiyle yüklenicinin asfalt plentinin Eskişehir Tepebaşı Belediyesi Zincirlikuyu Şantiyesi merkez olmak üzere 20 km. yarıçap içerisinde bulunma zorunluluğunun getirildiği tespit edilmiştir. Ayrıca söz konusu maddede, nakliyenin Kamu İdaresi tarafından yapılacağı belirtilmesine rağmen işin teknik

şartnamesindeki ‘İmalat Tarifleri’ başlıklı poz tanımlarında, nakliyenin yüklenici tarafından yapılacağı belirtilmiştir ki bu durum teknik şartname ile imalat pozlarının birbirleriyle çelişmesine neden olmuştur. Aşağıda bu işe ait imalat pozları örnek olarak verilmektedir.

Buna göre; “Özel Tretuvar Asfalt Tretuvar Asfaltı Temini, Nakliyesi Ve Titreşimli Silindirle (56-76 Hp) Sıkıştırma Yapılması” “Gerekli makine ve teçhizatın iş başında temini, montajı ve demontajı, buhar jeneratörü için gerekli suyun iş başında temini, agreganın; plent sahasındaki depo yerinden taşıma vasıtalarına yüklenmesi, plent silosuna kadar taşınması, siloya boşaltılması, ısıtılması, kurutulması, elenerek gruplara ayrılması, karıştırıcıya nakli, bitümlü malzemenin: plente ait servis tankında depolanması, tatbik derecesine kadar ısıtılması, idarece istenilen miktarda miksere püskürtülmesi, agrega ve bitümlü malzemenin şartnamesine göre karıştırılması, karışımın plentten taşıma vasıtalarına doldurulması, kantarda tartılması, bitümlü malzeme bedeli, bitümlü malzemenin yüklenmesi, nakli, aktarılması veya pompajı, emiş derecesine kadar ısıtılması, plent servis tankına girinceye kadarki tank hizmetleri, agrega bedeli, yükleme ve boşaltmalar, plent-ocak arası taşımalar ve diğer bütün işlerin yapılması için lüzumlu her türlü işçilik, malzeme, makine, alet ile karışımın inşaat sahasına nakliyesi, serilmesi ve tireşimli silindir ile (56-76 HP) sıkıştırma yapılması. Minimum sıkışmış kalınlık 7 cm olacaktır. Tretuvarların başlarında ve sonlarında engellilerin iniş ve çıkışına uygun eğimde rampalar yapılacaktır.” pozu ile,

“Özel-Aşınma Aşınma Asfaltı Temini Ve Finişerle Serme-Sıkıştırma İşi (Minimum 7 Cm Sıkışmış Kalınlıkta Aşınma Asfaltı Malzemesinin Serilmesi” “TCK Karayolu Teknik Şartnamesinin 407. kısmındaki esaslar ve şartlar dâhilinde sıcak karışım asfalt betonu aşınma tabakası yapılması, nakledilmesi, finişerle serilmesi ve sıkıştırılması işidir. …” pozunda; nakliyenin yükleniciye ait olduğu belirtilmektedir. Dolayısıyla işin teknik şartnamesi ile imalat pozlarının birbiriyle çelişmesinin isteklilerde belirsizliğe neden olduğu ve sağlıklı bir teklif vermelerine engel olduğu değerlendirilmektedir.

Kamu İdaresinin ihale dokümanlarında rekabeti engelleyici, ihaleye girişleri sınırlayıcı, fırsat eşitliğini bozan ve birbiriyle çelişen hükümlere yer vermemesi gerekmektedir.