Konya Büyükşehir Belediyesine 2014 yılında 15 yıl süreyle intifa hakkı verilen ilçe belediyesine ait otelin, sosyal tesis kapsamında 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 26'ncı maddesine göre belediye şirketine işletme hakkı verildiği ve bu yerin devre konu edilemeyecek mahiyette olduğu, ayrıca intifa hakkına ilişkin ilçe belediyesine ödenen bedelin

karşılığında, ticari bir faaliyet alanına giren otel işletmeciliği neticesinde sağlıklı bedel tespiti yapılmadığı ve bu şekilde ödenen intifa bedelinin altında bir gelir elde edildiği tespit edilmiştir.

5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 26'ncı maddesinde, işletme hakkı verilecek yerler, devir şart ve esasları düzenlenmektedir.

Büyükşehir Belediyeleri, meclis kararı ile belirlenecek süre ve bedelle, belediye veya bağlı kuruluşlarının %50’sinden fazlasına ortak olduğu şirketler ile bu şirketlerin %50’sinden fazlasına ortak olduğu şirketlere, hafriyat sahalarını, toplu ulaşım hizmetlerini, sosyal tesisler, büfe, otopark ve çay bahçelerinin işletme hakkını devredilebilmektedir.

Yapılan inceleme neticesinde, 2014 yılında ilçe belediyesince alınan meclis kararı gereğince otel niteliğindeki taşınmaz, 15 yıl süreyle, 1.520.000,00 TL bedelle, İdareye intifa hakkı tesis edilmek suretiyle verilmiştir. Daha sonra Büyükşehir Belediyesi Meclisince 2015 tarihinde alınan kararla, otelin işletmesi 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 26'ncı maddesi gereği belediye şirketine devredilmiştir.

Öncelikle usul açısından, zikredilen işlemde otel kavramının, sosyal tesis olarak düşünülmesi ve geniş yorum yapmak suretiyle değerlendirilmesi yerinde olmayacaktır. Her ne kadar Kanun, sosyal tesis kavramını açıklamamış olsa da genişletici yorumla, otelin ve benzeri tesislerin bu kapsamda düşünülmesi, Kanun koyucunun amacına uygun düşmeyecektir. Aksi halde her türlü işletme, ticari yapı ya da tesisi, subjektif ve geniş yorum yapılarak sosyal tesis olarak düşünülüp işletme hakkı tesis edilebilecektir. Özellikle her yıl Hazine ve Maliye Bakanlığınca yayımlanan Kamu Sosyal Tesislerine İlişkin Tebliğ’de de sosyal tesis daha çok misafirhane, kreş, bakımevi, dinleme tesisi ve benzeri yerler olarak sayılmıştır. Yine, 5216 sayılı Kanun’un 26'ncı maddesinde saymak suretiyle belirtilen sosyal tesisi diğer işletme hakkı verilecek yerlerden ayrı düşünmek gerekir. Öyle olmasa sosyal tesis, büfe, çay bahçesi şeklinde lafzi bir ayrıma gidilmez ve tüm ticari işletme ve yerler sosyal tesis adı altında ifade edilmesi gerekirdi. Tüm bunlardan dolayı otel ve benzeri yerlerin sosyal tesis olarak düşünülmemesi doğru olacaktır.

İkinci bir husus ise, bedel karşılığı İdare bütçesinden ödeme yapılarak kurulan intifa hakkı karşılığında alınan otelin, İdare şirketine işletme hakkı verilmesinde tesis edilen işletme bedelinin sağlıklı ve teknik, mali analizi ortaya koyan rapor veya tespit çalışması yürütülmeksizin saptandığı, en nihayetinde ticari faaliyet esasının ön planda olduğu bir işletme olduğundan ve intifa hakkı sözleşmesinin doğrudan bir kamu hizmeti görülmesine ya da belirli

bir amaç ve projeye (turizm, sosyoekonomik gelişim ve tanıtım vs) özgülenmesine yönelik olmadığından ve karşılığında bedel ödendiğinden, İdarenin işletmeye açmasının ticari bir anlayış ve eylem sonucu olduğu olgusu doğmaktadır. Diğer türlü bir kullanım ve hak tesisinin karşı düşünceyle intifa sözleşmesinde tayin edilmesi gerekirdi. İlgililerden alınan bilgilerden, 2015-2020 yılları arası, şirkete işletme hakkı bedeli verilen taşınmazdan, İdarenin elde ettiği bedel 250.000,00 TL olmuştur. Bu durum işletme hakkı bedeliyle elde edilen gelirin, intifa hakkı olarak ödenen tutarın çok altında kaldığını göstermektedir.

Kamu idaresi cevabında bulgu konusu hususlara iştirak etmiş olup gerekli yazışma ve çalışmaların başladığını ifade etmiştir. Bu yönde tesis edilecek işlem, sonraki denetimlerde takip edilecektir.

Sonuç olarak, işletme hakkı devirlerinin mevzuatın öngördüğü usul ve esaslar dairesinde yapılması, ticari faaliyet doğuran işlem ve uygulamalarınsa İdarenin mali açıdan menfaatini koruyacak düzeyde tespit edilmesi ve gerekli güncellemelerin yapılması yerinde olacaktır.