İdare bünyesinde yapılan incelemede encümen tarafından kesilen idari para cezalarının tahakkuk ve tahsil sürecinin işletilmediği görülmüştür. İmar para cezaları üzerinden yapılan incelemede bu cezaların bir kısmının zamanaşımına uğradığı, bir kısmında kıst ödeme bulunduğu, kıst ödeme bulunanlarda da kalan kısım için bir işlem yapılmadığı tespit edilmiştir.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 34’üncü maddesinin e bendinde Kanunlarda öngörülen cezaları vermenin encümenin görevi olduğu belirtilmektedir. 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 42’nci maddesinde de “Bu maddede belirtilen ve imar mevzuatına aykırılık teşkil eden fiil ve hallerin tespit edildiği tarihten itibaren on iş günü içinde ilgili idare encümenince sorumlular hakkında, üstlenilen her bir sorumluluk için ayrı ayrı olarak bu maddede belirtilen

idari müeyyideler uygulanır.” Denilmekte olup maddenin ikinci paragrafında hangi hallerde ceza verileceği gösterilmiştir. Para cezalarına ilişkin zamanaşımı ise 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nda düzenlenmiş olup mezkûr kanunda soruşturma ve yerine getirme zamanaşımı olmak üzere iki tür zamanaşımı öngörülmüştür. Bunlardan nispî idarî para cezasını gerektiren kabahatlerde soruşturma zamanaşımı süresi sekiz yıl olarak belirlenmişken yerine getirme zamanaşımı, para cezasının miktarına göre üç ile yedi yıl arasında değişmektedir. Yine aynı maddenin 4’üncü fıkrasına göre zamanaşımı süresi, kararın kesinleşmesinin rastladığı takvim yılını takip eden takvim yılı başından itibaren işlemeye başlamaktadır. Kanunun 27’nci maddesine göre idarî para cezası kararının tebliği veya tefhimi tarihinden itibaren en geç on beş gün içinde sulh ceza mahkemesine başvurulabilmekte, bu süre içinde başvurunun yapılmamış olması halinde idarî yaptırım kararı kesinleşmektedir. Kararın kesinleşmesine müteakip süresi içerisinde ödenmeyen cezalar için 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun yürürlüğe girmekte ve idarelerin mezkûr kanuna göre işlem yapması gerekmektedir.

Özet olarak cezaya çarptırılan kişi, encümen kararına karşı on beş gün içerisinde karara itiraz etmez veya itirazı üzerine mahkemece itirazı haksız görülürse ceza kararı kesinleşmekte, kesinleşmeyi takip eden yılda başlayan cezaların tahsil zamanaşımı ise cezanın miktarına göre üç ile yedi yıl arasında değişmektedir.

Belediyede imar para cezaları üzerinden yapılan incelemede zamanaşımına uğrama olasılığı nedeniyle 2009-2019 arası kesilen imar para cezaları incelenmiş olup, buna göre örneğin 2017’de toplam tutarı 112.573,97TL’lik cezanın henüz tahakkukunun dahi yapılmadığı, yüksek tutarlı bazı cezalarda ödeme görülmediği, cezalardan bir kısmında kısıt ödeme olmasına rağmen kalan kısma ilişkin işlem yapılmadığı, bir kısmının da imar barışından yararlanarak cezasının kaldırıldığı, bir kısmının ise encümen veya mahkeme tarafından iptal edildiği görülmüştür.

Sonuç olarak, encümen tarafından kesilen imar para cezalarının süresi içerisinde tahakkuk ve tebliğinin yapılarak tahsilinin de eksiksiz gerçekleştirilmesi için gerekli önlemlerin alınmasının uygun olacağı değerlendirilmektedir.