Kurumun vefat eden abonelerinden olan ve vârislerine devreden alacaklarının tahsilinin etkin düzeyde gerçekleştirilmediği tespit edilmiştir.

ESKİ Tarifeler Yönetmeliği’nin 4’üncü maddesinde, ESKİ Genel Müdürlüğünce sunulan su ve atık su hizmetlerinden abonelik sözleşmesi yaparak faydalanan gerçek veya tüzel kişiler “abone” olarak tanımlanmıştır.

Anılan Yönetmelik’in “Abone olma koşulları” başlıklı 8/10’uncu maddesinde aynen; “Abonenin ölümü durumunda borç ve alacakları vârislerine intikal eder. Ölüm tarihinden itibaren 3 ay içinde vârislerden bir veya birkaçının ESKİ’ye müracaat ederek birikmiş borçları ödemek kaydıyla yeni abonelik yaptırmaması halinde, mevcut olan abonelik iptal edilerek tahakkuk eden borçlar vârislerden tahsil edilir.” denilmektedir.

Benzer bir düzenlemeye Abonelik Sözleşmesi’nin 12’nci maddesinde ye verilmiştir. Bu maddede aynen “Sözleşmenin süresi aboneni fesih isteği ve idarenin feshini kabul ettiği veya ESKİ’nin sözleşmeyi tek taraflı olarak fesih ettiği tarihe kadar geçerli olur. Abone; abonelikten doğan haklarını hangi nedenle olursa olsun bir başkasına devredemez. Veraset yoluyla intikal etmiş olsa dahi vârislerin kendi adına abone olması zorunludur. Abonenin ölümü halinde, bu sözleşmeden doğan borçlarını vârisler ödemekle yükümlüdür.” hükmü yer almaktadır.

Anılan hükümden, abonenin vefatı durumunda aboneye ait borç ve alacakların vârislerine intikal edeceği anlaşılmaktadır. Bu çerçevede, söz konusu Kurum alacaklarının tahsilinde vefat eden abonelerin vârislerinin kim ya da kimler olduğunun tespiti önem kazanmaktadır.

Bu çerçevede, Kurum tarafından 2019 ve 2020 yıllarında ölen abonelerin yasal vârislerinin tespit edilebilmesi için Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünden Kimlik Paylaşım Sisteminde yasal mirasçıların görülmesi talebinde bulunulmuş ancak söz konusu talep ilgili Genel Müdürlük tarafından mevzuat gereği yasal mirasçıları belirleme yetkilerinin olmadığı ve/veya Kişisel Verilerin Korunması Kanunu ilgi tutularak olumlu karşılanmamıştır.

Her ne kadar Kurum tarafından ölen abonelerin vârislerinin kimler olduğunun tespiti için bir girişim başlatılmış olsa da söz konusu çabanın yeterli olmadığı görülmektedir. Nitekim vefat eden abonelerden olan alacak tutarının 31.12.2020 tarihi itibariyle 680.102,91 TL’ye(KDV ve gecikme zammı dâhil) ulaştığı görülmektedir. Kurum tarafından söz konusu alacakların tahsili için gerekli tedbirler alınmadığı takdirde bu alacakların giderek artacağı ve tahsilinin daha da zorlaşacağı yadsınamaz bir gerçektir.

Diğer taraftan 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun “Mirasçılık Belgesi” başlıklı 598’inci maddesindeki, “Başvurusu üzerine yasal mirasçı oldukları belirlenenlere, sulh mahkemesince veya noterlikçe mirasçılık sıfatlarını gösteren bir belge verilir” hükmü gereğince yasal vârislerin kimler olduğunun maddede anılan makamlardan tespit edilmesi mümkün gözükmektedir.

Bu itibarla; Kurum tarafından gerek Kimlik Paylaşım Sistemindeki mevcut bilgi ve veriler gerekse 4721 sayılı Kanundaki yetkili makamlar tarafından edinilecek bilgi ve veriler çerçevesinde vefat eden abonelerin vârislerinden olan alacakların tahsilinin sağlanarak Kurum alacaklarının birikmemesi için gerekli önlemler alınmalıdır.

Kurum tarafından Kimlik Paylaşım Sistemindeki mevcut bilgi ve 4721 sayılı Kanun ile yetkili kılınan makamlardan alınacak bilgi ve veriler çerçevesinde vefat eden abonelerin vârislerinden olan alacakların tahsil edilmesine dikkat edileceği ve gereğinin yapılacağı belirtilmiştir. Bulgu konusu tespitin devam edip etmediği takip eden denetimlerde izlenecektir.