İdarenin 2022 yılında devam eden ve karma sözleşme imzalanarak 2017 yılında ihale edilen 417354 ihale kayıt numaralı “Gaziosmanpaşa Küçükköy Mahallesi Stadyum ve Zeminaltı Otopark İnşaatı” işinde; yeni birim fiyatlı işlerde poz analizleri hazırlanmadan imalatın yapıldığı ve ilçe belediyesi mülkiyetindeki taşınmaza ilişkin herhangi bir protokol olmaksızın prefabrik bina yapılarak bu iş tutarının da ihale kapsamında ödendiği görülmüştür.

1. Yeni Birim Fiyatlı Pozlarda Analizlerin Hazırlanmadan İmalatların Yapılması

   
   

   Yapım İşleri Genel Şartnamesinin “Sözleşmede bulunmayan işlerin fiyatının tespiti” başlıklı 22’nci maddesinde; 12'nci maddenin 4'üncü fıkrasında belirtilen proje değişikliği şartlarının gerçekleştiği hallerde, işin yürütülmesi aşamasında idarenin gerekli görerek yapılmasını istediği ve ihale dokümanında ve/veya teklif kapsamında fiyatı verilmemiş yeni iş kalemlerinin ve/veya iş gruplarının bedelleri ile 21'inci maddeye göre sözleşme kapsamında yaptırılacak ilave işlerin bedelleri, ikinci fıkrada belirtilen usuller çerçevesinde yüklenici ile birlikte tespit edilen yeni birim fiyatlar üzerinden yükleniciye ödeneceği,

   Yeni fiyatın tespitinde de iş kalemi veya iş grubunun niteliğine göre yalnızca aşağıda belirtilen sıralamaya uyularak:

   • Yüklenicinin birim fiyatlarının/teklifinin tespitinde kullanarak teklifi ekinde veya aşırı

     
     

     düşük teklif açıklaması kapsamında idareye sunduğu ve yeni iş kalemi/grubu ile benzerlik gösteren iş kalemlerine/gruplarına ait analizler dikkate alınarak oluşturulacak analizler,

   • İdarede veya diğer idarelerde mevcut olan ve yeni iş kalemine/grubuna benzerlik gösteren analizler dikkate alınarak oluşturulacak analizler,

   • İhaleyi yapan idarenin daha önce gerçekleştirdiği ve ihale konusu işe benzer nitelikteki yapım işlerinin sözleşmelerinde ortaya çıkan iş kalemleri/gruplarına ait analizleri dikkate alınarak oluşturulacak analizler,

   • Yeni iş kaleminin/grubunun yapılması sırasında tutulacak puantajla tespit edilecek malzeme miktarları, işçi ve makinelerin çalışma saatleri ile diğer tüm girdiler esas alınarak oluşturulacak analizler,

   Dikkate alınarak belirtilen analizlerden birinin kullanılacağı belirtilmektedir.

   
   

   Mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde işin yürütülmesi aşamasında teklif kapsamında fiyatı verilmemiş yeni iş kalemlerinin ve/veya iş gruplarının bedelleri ile sözleşme kapsamında yaptırılacak ilave işlerin bedelleri, yüklenici ile birlikte tespit edilen yeni birim fiyatlar üzerinden gerekli analizlerinin yapılarak imalatların yapılması gerektiği anlaşılmaktadır.

   İşin yürütülmesi aşamasında idare tarafından gerekli görülen ve ihale dokümanında ve/veya teklif kapsamında fiyatı bulunmayan bazı imalatlar ortaya çıkmıştır. Yüklenici ile birlikte tespit edilen yeni birim fiyatlara ilişkin poz olurları alınmadan ve gerekli analizler yapılmadan imalatların yapıldığı görülmüştür.

   İmalatların yapıldığı hakedişlerden görüleceği üzere, 2022 yılı sonuna kadar düzenlenen hakedişe kadar imalatta kullanılan ve işin yapım tekniğini tarif eden analizler hazırlanmamıştır. Anahtar teslim iş kapsamında yapılan imalatlardan 159 adet, teklif birim fiyatlı iş kapsamında yapılan imalatlardan ise 12 adet poz imalatları yapılıp hakedişler düzenlendikten sonra olurları alınmıştır.

   Analizi olmadan uygulanan bazı pozların hakedişlere girdiği sıra aşağıda örnek olarak belirtilmektedir.

   Tablo 20: İmalata Girdikten Sonra Poz Oluru Alınanların Bazıları

   
   

   İmalat Cinsi

   Poz Adedi

   Poz’un Hakedişe Girdiği Tarih

   Poz Fiyatlarının Onay Tarihi

   Hakediş No

   
   

   İksa İmalatları	10	21.08.2020	02.09.2020	14
   Kazıklı Duvar İmalatı	14	19.01.2021	24.05.2021	17

   
   

   Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, İdare tarafından; yeni birim fiyatların hazırlanmasında özellikle faturaya dayalı analizler için faturaların ilgili Ticaret Odasından onaylanması gerekliliği nedeniyle birbirini takip eden imalatların yapımının aksamaması adına ilgili imalatların yapıldığı, yeni birim fiyat analizlerinin imalat öncesi hazırlanması hususunda artık gerekli hassasiyetin gösterileceği ifade edilmiştir.

   İdare cevabında birbirini takip eden imalatların yapımının aksamaması için yeni birim fiyatlı pozların imalatlardan sonra hazırlandığı ifade edilse de; mevzuat hükmü gereğince yüklenici ile birlikte tespit edilen yeni birim fiyatlar üzerinden gerekli analizlerinin yapılarak imalatların yapılması gerektiği açıktır.

   Yeni birim fiyatın uygulandığı hakedişler göz önüne alındığında analiz oluşturulmadan imalatın gerçekleşmesi hem mevzuata hem de işin fen ve sanat kurallarına uygun olmadığı düşünülmektedir.

2. Yapım İşi İhalesi Kapsamında Olmadığı Halde İlçe Belediyesi Mülkiyetinde Bulunan Alana İki Katlı Prefabrik Binanın Yapılması

   4735 Sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun “Sözleşme kapsamında yaptırılabilecek ilave işler, iş eksilişi ve işin tasfiyesi” başlıklı 24’üncü maddesinde; mal ve hizmet alımlarıyla yapım sözleşmelerinde, öngörülemeyen durumlar nedeniyle bir iş artışının zorunlu olması halinde, artışa konu olan işin;

   -Sözleşmeye esas proje içinde kalması,

   
   

   -İdareyi külfete sokmaksızın asıl işten ayrılmasının teknik veya ekonomik olarak mümkün olmaması,

   Şartlarıyla, sözleşme ve ihale dokümanındaki hükümler çerçevesinde aynı yükleniciye yaptırılabileceği belirtilmektedir.

   4735 Sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun “Sözleşme türleri” başlıklı 6’ncı maddesinde; yapım işlerinde, niteliği itibarıyla iş kalemlerinin bir kısmı için anahtar teslimi götürü bedel, bir kısmı için birim fiyat teklifi alma yöntemleri birlikte uygulanmak suretiyle gerçekleştirilen ihaleler sonucunda karma sözleşme imzalanacağı hüküm altına alınmıştır.

   Yapım İşleri Genel Şartnamesinin “Projelerin uygulanması” başlıklı 12’nci

   
   

   maddesinde; Sözleşme konusu işlerin, idare tarafından yükleniciye verilen veya yüklenici tarafından hazırlanıp idarece onaylanan uygulama projelerine uygun olarak yapılacağı belirtilmektedir.

   Yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerinden anlaşılacağı üzere; sözleşme kapsamında yaptırılabilecek ilave işlerin sözleşmeye esas proje içinde kalması ve idareyi külfete sokmaksızın asıl işten ayrılmasının teknik veya ekonomik olarak mümkün olmaması gerekmektedir.

   İdareye ait ihale işlem dosyaları ve hakediş ödemeleri incelenmesi neticesinde, stadyum inşaatının yapılacağı alanın Gaziosmanpaşa Belediyesi ile İstanbul Büyükşehir Belediyesine ait olduğu ve bu alanda bulunan bir yapının Gaziosmanpaşa Belediyesi tarafından amatör spor kulübüne kullandırıldığı, işin yapımı ile bu yapının yıkılarak Gaziosmanpaşa Belediyesi mülkiyetindeki alana herhangi bir protokol vs. olmaksızın İdarece iki katlı prefabrik bir binanın yapıldığı ve bedelinin ihale kapsamında yükleniciye ödendiği görülmüştür.

   İşin Teknik ve Özel Teknik Şartnamesinde, işin yapılacağı alandaki yapıların yıkımına ilişkin hususlar belirtilmişken yıkılan yapıların tekrardan başka bir yere yapılacağına ilişkin bir hüküm bulunmamaktadır. Şartnamenin “İşin tanımı” başlıklı ilgili bölümünde de belirtilmediği, herhangi bir protokol vs. olmaksızın 193.756,84 TL+KDV bedelle prefabrik binanın yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri çerçevesinde aynı ihale kapsamında yapılması mümkün görülmemektedir.

   Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, İdare tarafından; 5393 Sayılı Belediye Kanunu’nun “Belediyenin görev ve sorumlulukları” başlıklı 14 üncü maddesinin b fıkrasında belirtilen “… Gerektiğinde, sporu teşvik etmek amacıyla gençlere spor malzemesi verir, amatör spor kulüplerine ayni ve nakdî yardım yapar ve gerekli desteği sağlar, …” hükmüne istinaden; Belediyelerin spor ve sporculara yönelik yardım ve destek görevinin olduğu göz önünde bulundurularak, söz konusu projenin uygulanabilmesi için proje alanında mevcut bulunan spor kulübüne ait yapı ve tesislerin kaldırılmasının zorunluluğu, bölge halkının sportif ihtiyaçlarının kesintiye uğramaması adına ve kamu yararı hususları gözetilerek konunun en kısa sürede çözüme kavuşturulabilmesi amacıyla karma tip ihalenin teklif birim fiyatlı sözleşmesi kapsamında proje alanına komşu parseldeki (3535 Ada, 24 Parsel) futbol sahasına hizmet verecek prefabrik bina imalatı yapıldığını ifade etmiştir.

   Bulguda belirtildiği üzere; İşin Teknik ve Özel Teknik Şartnamesinde, işin yapılacağı

   
   

   alandaki yapıların yıkımına ilişkin hususlar ihale kapsamında yapılacağı belirtilmişken yıkılan yapıların aynı ihale kapsamında tekrardan başka bir yere yapılacağına ilişkin bir hüküm bulunmamaktadır. 4735 Sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun “Sözleşme kapsamında yaptırılabilecek ilave işler, iş eksilişi ve işin tasfiyesi” başlıklı 24’üncü maddesinde belirtildiği üzere öngörülemeyen durumlar nedeniyle bir iş artışının zorunlu olması halinde, artışa konu olan işin sözleşmeye esas proje içinde kalması halinde aynı ihale kapsamında yapılacağıdır. Mevcut halde eleştirilen husus; İdarenin prefabrik bina imalatını aynı ihale kapsamında yapamayacağıdır.

   Sonuç olarak, prefabrik yapı imalatının adı geçen ihale kapsamında yapılmasının mevzuatına uygun olmadığı değerlendirilmektedir.