Belediye tarafından işletme hakkı Belediye şirketlerine devredilen alanlardan, işyeri açma ve çalışma ruhsatı bulunmadan işletilenlerin olduğu görülmüştür.

5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu’nun 26’ncı maddesine göre; Büyükşehir belediyeleri, mülkiyeti veya tasarrufundaki hafriyat sahalarını, toplu ulaşım hizmetlerini, sosyal tesisler, büfe, otopark ve çay bahçelerini işletebilir; ya da bu yerlerin belediye veya bağlı kuruluşlarının % 50’sinden fazlasına ortak olduğu şirketler ile bu şirketlerin % 50’sinden fazlasına ortak olduğu şirketlere, 8/9/1983 tarihli ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine tabi olmaksızın belediye meclisince belirlenecek süre ve bedelle işletilmesini devredebilir.

2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu'nun "İşyeri açma izni harcı" başlıklı 81'inci maddesinde; belediye sınırları veya mücavir alanlar içinde bir iş yerinin açılmasının "İşyeri Açma İzni Harcına" tabi olduğu belirtilmiştir.

İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik'in "İşyeri açılması" başlıklı 6'ncı maddesinde; yetkili idarelerden usulüne uygun olarak işyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan işyeri açılamayacağı ve çalıştırılamayacağı ifade edilmiştir. İşyerlerine bu Yönetmelik'te belirtilen yetkili idareler dışında diğer kamu kurum ve kuruluşları ile ilgili meslek kuruluşları tarafından özel mevzuatına göre verilen izinler ile tescil ve benzeri işlemlerin bu Yönetmelik hükümlerine göre ruhsat alma mükellefiyetini ortadan kaldırmayacağı belirtilmiştir. İşyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan açılan işyerlerinin yetkili idareler tarafından kapatılacağı hüküm altına alınmıştır.

Diğer yandan, 5326 sayılı Kabahatler Kanunu'nun “Emre aykırı davranış” başlıklı 32'nci maddesinin birinci fıkrasında; yetkili makamlar tarafından adlî işlemler nedeniyle ya da kamu güvenliği, kamu düzeni veya genel sağlığın korunması amacıyla, hukuka uygun olarak verilen emre aykırı hareket eden kişiye yüz Türk Lirası (2023 yılı için 1.295,00 TL) idari para cezası verileceği ve bu cezaya emri veren makam tarafından karar verileceği hüküm altına alınmıştır.

Yukarıda belirtilen yasal düzenlemeye göre, bir işletmenin, iş yeri açma ve çalışma ruhsatı olmaksızın faaliyette bulunması mümkün değildir. Ruhsatsız çalıştığı tespit edilen işletmelere mevzuatta düzenlenen müeyyidelerin uygulanması gerekmektedir.

Ancak yapılan incelemelerde; 5216 sayılı Kanun’un 26’ncı maddesine dayanılarak Antalya Sosyal Hizmetler A.Ş.’ye devredilen 8 işletmeden 7'sinin, Antalya Ulaşım Hizmetleri Petrol Sanayi ve Ticaret A.Ş.’ye devredilen 2 işletmeden 1'inin, Antepe İnşaat ve Ticaret A.Ş.’ye devredilen 4 işletmeden 2'sinin, Anset Özel Sağlık ve Eğitim Kültür İnşaat Ticaret Ltd. Şti.’ye devredilen 6 işletmeden 3’ünün, Anet Antalya İnşaat Turizm Sananayi ve Ticaret A.Ş.’ye devredilen 22 işletmeden 7’sinin, ve Ekdağ Ekmek Dağıtım Sanayi ve Ticaret A.Ş.’ye devredilen 39 işletmeden 13’ünün işyeri açma ve çalışma ruhsatı olmaksızın işletildiği tespit edilmiştir.

Söz konusu işletmelerin sözleşmelerinin/devir protokollerinin tamamında, yetkili ve görevli idarelerden alınması gereken tüm izin ve ruhsatların süresi içinde alınması gerektiği belirtilmiştir. Ayrıca bazı protokollerde/sözleşmelerde işyeri açma ve çalışma ruhsatının alınmaması veya mevcut ruhsatın iptal edilmesi halinde sözleşmenin/protokolün feshedileceğine ilişkin hükümler bulunmaktadır.

Belediye cevabında, bulguda bahsi geçen iş yerlerin ruhsatlandırılması için gerekli iş ve işlemler başlatıldığını belirtilmiş olsa da; yapılan çalışmalara ilişkin herhangi bir kanıtlayıcı belge sunmamıştır.

Sonuç olarak; Belediye tarafından 5216 sayılı Kanun’un 26’ncı maddesine dayanılarak işletme hakkı şirketlere devredilen alanlardan işyeri açma ve çalışma ruhsatı almaksızın işletilenlere ilişkin mevzuatta ve sözleşmelerinde/protokollerinde belirtilen müeyyidelerin uygulanması gerekmektedir.