ASKİ tarafından yağmur sularının uzaklaştırılması amacıyla yapılan ve ilgili Sincan Belediyesinden tahsil edilmesi gereken harcamaların Sincan Belediyesince ASKİ’ye gönderilmediği görülmüştür.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nda yağmur sularının uzaklaştırılması ile beraber altyapı anlamında bütün görevlere ayrıntılı bir şekilde yer verilmiştir. Mezkûr Kanun’un “Belediyenin yetkileri ve imtiyazları” başlıklı 15’inci maddesinde içme suyu sağlamak ve atık su ve yağmur suyunun uzaklaştırılmasını sağlamak yetkisi belediyelere verilmiştir.

2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun'un “Yağmur sularının uzaklaştırılması” başlıklı 25’inci maddesinde yağmur sularının uzaklaştırılması ile ilgili tesislerin yapılması veya bu tip tesislerin işletilmesi için yapılan gerekli harcamaların ilgili belediyelerce karşılanmak şartıyla İSKİ tarafından yerine getirileceği, bu tesislerin yapılması veya işletilmesine ilişkin harcamaların tarifelere dahil edilemeyeceği, ek 5’inci maddesinde bu Kanun’un diğer büyükşehir belediyelerinde de uygulanacağı belirtilmiştir.

Su ve kanalizasyon hizmetleri aboneler için ücret karşılığında yapılmakta ve bu hizmetten yararlananlar bunun bedelini ödemektedirler. Oysa yağmur suyunun uzaklaştırılmasına ilişkin harcamalar 2560 sayılı Kanun’a göre ilgili su ve kanalizasyon idaresi tarafından yapılmakta ancak buna ilişkin harcamalar tarifelere dahil edilememektedir. Bunun en önemli nedeni, bir kamu hizmeti olan yağmur suyunun uzaklaştırılması işlerinin ilgili belediyelerin görev ve sorumluluğu altında olmasıdır. Bu sebeple, idarece bu maksatla yapılan harcamaların tümüne ilişkin giderlerin ilgili belediyeden alınması gerekmektedir.

Bu maksatla ASKİ Genel Müdürlüğü tarafından Sincan Belediyesinin sorumluluk alanında yağmur sularının uzaklaştırılması işlemleri için yaptığı 7.674.271,93 TL tutarındaki harcamaları 14.04.2023 tarihinde Sincan Belediyesine bildirilmiş fakat Belediyece bu borcun Ankara Büyükşehir Belediyesince ödenmesi gerektiği gerekçe gösterilerek herhangi bir ödemede bulunulmamıştır.

Yukarıda bahsedildiği gibi 5393 sayılı Belediye Kanunu’nda aralarında içme suyu temini, atık su ve yağmursuyu uzaklaştırma görevleriyle beraber belediyelerin diğer görevleri sayılmıştır. 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nda ise büyükşehir belediyesi ile büyükşehir ilçe belediyelerinin görevleri ayrı ayrı sayılmıştır. Mezkur Kanun’un 7’nci maddesinin birinci fıkrasında büyükşehir belediyesinin görevleri sayılmış ve bu görevler arasında da su ve kanalizasyon hizmetlerini yürütmek ve derelerin ıslahını yapma görevi açıkça bulunmaktadır. Anılan fıkrada büyükşehir belediyesine yağmur suyunun uzaklaştırılmasına yönelik 5393 sayılı Kanun’da olduğu gibi açıkça bir görev verilmemiştir. Dolayısıyla yağmur suyunun uzaklaştırılması görevi belediyelere Belediye Kanunu ile verilmiştir. 5216 sayılı Kanun’un 7’nci maddesinin üçüncü fıkrasında büyükşehir ilçe belediyelerinin görev ve yetkileri sayılmış, mezkur fıkranın (a) bendinde kanunlarla münhasıran büyükşehir belediyesine verilen görevler ile birinci fıkrada sayılanlar dışında kalan görevlerin ilçe belediyesine bırakıldığı açıkça ortaya konulmuştur. Birinci fıkrada büyükşehir belediyesine yağmur suyunu uzaklaştırma görevinin verilmediği ve birinci fıkrada sayılanlar dışında kalan görevlerin ilçe belediyesine bırakıldığı birlikte değerlendirildiğinde; 5393 sayılı Kanun gereği yağmur suyunun uzaklaştırılmasıyla ilgili sorumluluk, alanlarına göre hem büyükşehir belediyesinin hem de büyükşehir ilçesi olan Sincan Belediyesinindir.

Ayrıca 5216 sayılı Kanun’un Ek 2’nci maddesinde birleşme, katılma veya geçici 2’nci madde gereğince büyükşehir belediyesi sınırlarına giren belediyelerin yürütmekte olduğu su, kanalizasyon, katı atık, ulaşım, her çeşit yolcu ve yük terminalleri, toptancı halleri, mezbaha, mezarlık ve itfaiye hizmetlerine ilişkin olmak üzere bina, tesis, araç, gereç, taşınır ve taşınmaz malları ve bu hizmetlerin yerine getirilmesine yönelik yatırım, alacak ve borçları büyükşehir belediyesine veya ilgili bağlı kuruluşuna devredileceği belirtilmiş olup, yağmur suyunun uzaklaştırılması görevinin devredileceğine ilişkin bir hüküm belirtilmemiştir.

Kaldı ki yağmursularının uzaklaştırılmasına yönelik harcamaların tahsiline ilişkin olarak açılan bir davada ilk derece mahkemesi tarafından verilen kararın, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca yapılan temyiz incelemesi neticesinde 30.12.2020 tarihli ve 2020/1824 Esas, 2020/3625 Karar sayılı Kararı ile bozularak yağmur suyundan kaynaklanan harcamaların muhatabının 5393 sayılı Kanun’un 15’inci maddesi gereği 2560 sayılı Kanun’un 25’inci maddesinde belirtilen ilgili belediye kavramı ile hizmetin götürüldüğü ilçe belediyesinin kastedildiği hükme bağlanmıştır.

Kamu İdaresi cevabında özetle, İçişleri Bakanlığının ve Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğünün görüşlerinde bu harcamalardan büyükşehir belediyesinin sorumlu olduğu, Antalya 2. İdare Mahkemesi’nin 2010/58 Esas, 2010/89 Karar ve Bursa 3. İdare Mahkemesi’nin 2014/192 Esas numaralı ve 2014/1009 Karar sayılı kararlarında harcamaların ilçe ve ilk kademe belediyelerinden istenilmesinde hukuka uyarlık bulunmadığına karar verildiği bu gerekçelerle Ankara Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü'ne itiraz edildiği bildirilmiştir.

Her ne kadar İdarece, iki farklı idare mahkemesinin 2010 ve 2014 yıllarına ait kararları emsal gösterilse de konuyla ilgili Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 30.12.2020 tarihli kararı ilk derece mahkemelerinin vermiş oluğu karaların üzerinde bir karardır. Dolayısıyla ilk derece mahkemelerinin vermiş olduğu kararların emsal gösterilmesi uygun değildir. Bu karar, Bakanlığın ve Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğünün vermiş olduğu görüş yazısının da üzerinde bir karar olup bağlayıcıdır. Mevzuat hükümleri de açıktır.

Ödenmesi için ASKİ'nin Sincan Belediyesine bildirdiği ASKİ’ye gönderilmesi gereken 7.674.271,93 TL’nin Kanun hükümlerine ve Danıştay Kararına aykırı davranılarak muhasebe kayıtlarına alınmamasıyla mali tabloların belirtilen tutar kadar hatalı gözükmesine sebebiyet verilmiştir.

Sonuç olarak, yağmursuyu uzaklaştırılması görevinin vatandaşın can ve mal güvenliğini ilgilendirmesi sebebiyle ilgili belediye olan Sincan Belediyesince konuya hassasiyetle yaklaşılması, yapılması gereken yağmursuyu yatırımları için ASKİ Genel Müdürlüğünün harekete geçirilmesi ve bu maksatla Sincan ilçesine yapılan yağmur suyunun uzaklaştırılmasıyla ilgili tüm harcamaların sorumluluk alanına ve yapılan işlere göre tasniflenerek bildirilmesinin sağlanması ve ASKİ tarafından bildirilen bu harcamaların ASKİ’ye ödenmesi gerekmektedir.