İşyeri açma ve çalıştırma ruhsatı almadan faaliyet yürüten işyerlerinin ruhsatsız çalıştığının tespiti sonrasında mevzuatta yeri olmamasına rağmen süre verilmek suretiyle çalıştırılmasına müsaade edildiği görülmüştür.

10.08.2005 gün ve 25902 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik’in "İşyeri açılması" başlıklı 6’ncı maddesinde, “Yetkili idarelerden usulüne uygun olarak işyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan işyeri açılamaz ve çalıştırılamaz. İşyerlerine bu Yönetmelikte belirtilen yetkili idareler dışında diğer kamu kurum ve kuruluşları ile ilgili meslek kuruluşları tarafından özel mevzuatına göre verilen izinler ile tescil ve benzeri işlemler bu Yönetmelik hükümlerine göre ruhsat alma mükellefiyetini ortadan kaldırmaz. İşyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan açılan işyerleri yetkili idareler tarafından kapatılır...” düzenlemesi yapılmıştır.

Zabıta Müdürlüğü ile Denetim ve Ruhsat Müdürlüğü ekiplerince 3.596 ruhsatsız işyeri çalıştıranlar tespit edilmiş ve zabıt varakası düzenlenerek Ruhsat ve Denetim Müdürlüğüne bildirilmiştir.

Ruhsat ve Denetim Müdürlüğü’nün Zabıta Müdürlüğü varakasına binaen düzenlemiş ve

ilgili müdürlüğe gönderdiği tespit tutanaklarından yapılan örneklemde; 22.11.2022 tarih ve E- 32028340-250-145486 sayı numaralı, 11.10.2022 tarih ve E-32028340-250-136298 sayı numaralı, 05.09.2022 tarih ve E-32028340-250-127966 sayı numaralı ve 05.09.2022 tarih ve E-32028340-250-127955 sayı numaralı yazılarında ruhsatsız çalıştığı tespit edilen işyerlerine ruhsat alabilmeleri için süre verildiği tespit edilmiştir.

Mezkur Yönetmelikteki “İşyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan açılan işyerleri yetkili idareler tarafından kapatılır.” hükmüne göre yapılacak işlem işyerinin faaliyetine süre tanınarak devam etmesi değil kapatılmasıdır. Belediye Yönetmelikteki hükmü uygulamak yerine yetkisi olmadığı halde ihtar ve süre vermiştir.

5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun “Emre aykırı davranış” başlıklı 32’nci maddesinin birinci fıkrasında yer alan, “Yetkili makamlar tarafından adlî işlemler nedeniyle ya da kamu güvenliği, kamu düzeni veya genel sağlığın korunması amacıyla, hukuka uygun olarak verilen emre aykırı hareket eden kişiye yüz Türk Lirası idarî para cezası verilir. Bu cezaya emri veren makam tarafından karar verilir.” hükme göre de güncellenmiş yılı idari para cezası verilmesi gerekmektedir.

Yukarıda yer verilen denetim tespitine istinaden, İdare tarafından; Her ne kadar mevzuatta işyeri açma ve çalışma ruhsatı olmadan işyeri açılamayacağı ve açılan işyerlerinin kapatılacağı hükmü bulunsa da, maalesef ülke genelinde işyerlerinin büyük çoğunluğu ruhsat almadan açıldığı, mevzuatta açılan bu işyerlerinin yetkili idarelerce kapatılacağı belirtilmiş ise de, ne kadar sürede kapatılacağına değinilmediği, aksi takdirde “derhal kapatılır” şeklinde bir hüküm olacağı ifade edilmiştir. İdarelerin kendilerine verilen görevleri uygularken kamu düzenini, kamu yararını ve temel hak ve özgürlükleri gözeterek işlem tesis etmek zorunda oldukları, teşebbüs ve mülkiyet özgürlüğünün özüne dokunulmaması, serbest piyasa kuralları, kamu yararı ve kamu düzenin de gözetilerek ruhsatsız faaliyet gösteren işyerlerinin belirli bir düzen içerisinde ya ruhsatlandırıldığını ya da kapatıldığını; ruhsatlandırılması mümkün olan ve faaliyette bulunan işyerlerinin ise hemen kapatılmayarak işlemlerinin tamamlanması için süre verildiğini ve süre verilmesinin mevzuata aykırılık oluşturmadığını belirtilmiştir.

Sonuç olarak, mevzuat hükümlerinden de anlaşılacağı üzere işyeri açma ve çalışma ruhsatı almadan faaliyette bulunan işyerlerine yönelik, Yönetmelikte hüküm altına alınan kapatılma kararı ile idari para cezası uygulanmalıdır. Bu müeyyideleri yumuşatıcı veya hükmün yerine getirilmesini erteleyici kararların alınası mümkün değildir. Mevcut uygulama mevzuat hükümlerine aykırılık teşkil etmektedir.