Onikişubat Belediye Meclisi Kararı ile Belediyenin mülkiyetinde bulunan bir taşınmazı, 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 18/e maddesi kapsamında, özel bir vakfa tahsis ettiği tespit edilmiştir.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Belediyenin yetkileri ve imtiyazları”nı düzenleyen 15’inci maddesi (h) bendinde; Mahalli müşterek nitelikteki hizmetlerin yerine getirilmesi amacıyla, belediye ve mücavir alan sınırları içerisinde taşınmaz almak, kamulaştırmak, satmak, kiralamak veya kiraya vermek, trampa etmek, tahsis etmek, bunlar üzerinde sınırlı aynî hak tesis etmek, belediyenin yetkileri arasında sayılmıştır. Kanun’un bu maddesi ile belediyelere taşınmaz tahsis edebilme yetkisi verilmiştir. Aynı Kanun’un 18/e maddesinde bu yetkinin Belediye Meclisi eliyle kullanılacağı ve 34/g maddesinde ise Belediye Encümeninin, Belediye Meclisi tarafından alınmış tahsis kararlarının uygulanmasını sağlamakla yetkili olduğu düzenlenmiştir.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun "Diğer kuruluşlarla ilişkiler" başlıklı 75'inci maddesinde;

"Belediye, belediye meclisinin kararı üzerine yapacağı anlaşmaya uygun olarak görev ve sorumluluk alanlarına giren konularda; …

1. (Değişik: 12/11/2012-6360/19 md.) Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, kamu yararına çalışan dernekler, Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınmış vakıflar ve 7/6/2005 tarihli ve 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanunu kapsamına giren meslek odaları ile ortak hizmet projeleri gerçekleştirebilir. Diğer dernek ve vakıflar ile

   gerçekleştirilecek ortak hizmet projeleri için mahallin en büyük mülki idare amirinin izninin alınması gerekir.

2. Kendilerine ait taşınmazları, aslî görev ve hizmetlerinde kullanılmak üzere bedelli veya bedelsiz olarak mahallî idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına devredebilir veya süresi yirmibeş yılı geçmemek üzere tahsis edebilir. Bu taşınmazlar aynı kuruluşlara kiraya da verilebilir. Bu taşınmazların, tahsis amacı dışında kullanılması hâlinde, tahsis işlemi iptal edilir. Tahsis süresi sonunda, aynı esaslara göre yeniden tahsis mümkündür. …" hükmü yer almaktadır.

5393 sayılı Kanun’un 75’inci maddesi hükmüne göre Belediye, belediye meclisinin kararı üzerine yapacağı anlaşmaya uygun olarak görev ve sorumluluk alanlarına giren konularda; kendisine ait taşınmazları, asli görev ve hizmetlerinde kullanılmak üzere bedelli veya bedelsiz olarak mahalli idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına devredilebilmekte veya süresi 25 yılı geçmemek üzere tahsis edebilmektedir. Kanunda bahsi geçen kamu kurum ve kuruluşları; kamu kaynağı kullanan, özel bir kanunla kurulmuş bulunan veya genel yönetim kapsamında yer alan kamu kurum ve kuruluşlarını ifade etmektedir.

Belediye taşınmaz tahsisi ile ilgili yetkisini; Kanun’un 75’inci maddesinde belirtilen esaslar ve sınırlamalar dâhilinde, Kanun'un 18/e maddesindeki yetkiye dayanarak Belediye Meclisinin alacağı kararla kullanması mümkündür. Taşınmaz tahsisi konusunda, Belediye Encümeni de adı geçen Kanun maddesinde belirtilen esasalar ve sınırlamalar dâhilinde Kanun'un 34/g maddesindeki yetkiye dayanarak belediye meclisi tarafından alınmış tahsis kararlarının uygulanmasını sağlama konusunda karar alabilir.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Taşınmaz tahsisi" başlıklı 47’nci maddesinde: “Kamu idareleri, kanunlarında veya Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinde belirtilen kamu hizmetlerini yerine getirebilmek için mülkiyetlerindeki taşınmazlarla Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerleri, birbirlerine ve köy tüzel kişiliklerine bedelsiz olarak tahsis edebilirler. Tahsis edilen taşınmaz, amaç dışı kullanılamaz. …” denilmektedir. Kanun maddesi hükmüne göre; kamu idarelerinin mülkiyetlerindeki taşınmazların tahsisinde kamu hizmeti ve kamu idaresi olmak üzere iki temel ölçütün varlığı aranmaktadır. Dolayısıyla, kamu idarelerinin mülkiyetlerindeki taşınmazları kamu idaresi olmayan özel vakıf veya derneklere tahsis edilebilmeleri mümkün değildir.

Buna göre, belediyeler, mülkiyetlerindeki taşınmazlarını 5393 sayılı Kanun’un 75’inci maddesi ile 5018 sayılı Kanun’un 47’nci maddesi çerçevesinde, ancak mahallî müşterek nitelikteki hizmetlerin yerine getirilmesi amacıyla belediye meclislerinin bu konuya ilişkin alacakları kararla ve sadece mahallî idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına tahsis edebileceklerdir.

Yapılan incelemede; mülkiyeti Belediyeye ait olan Karamanlı Mahallesi 1643 Ada 1 parselde bulunan 1826 m2 sosyal kültürel tesis alanının, 03.12.2014 tarih ve 224 sayılı Meclis Kararı ile 29 yıllığına özel bir vakfa tahsis edildiği tespit edilmiştir.

5393 sayılı Kanun’un 75'inci maddesinin birinci fıkrasının (c) ve (d) bentlerine bakıldığında; belediyelerin dernek ve vakıflarla ortak hizmet projeleri geliştirebileceğinin belirtildiği ancak mülkiyetindeki taşınmazları vakıf ve derneklere tahsis edebileceğine ilişkin herhangi bir hükmün yer almadığı görülmektedir. 5018 sayılı Kanun’un 47’nci maddesine göre de kamu idarelerinin mülkiyetlerindeki taşınmazları kamu idaresi olmayan özel vakıf veya derneklere tahsis edebilmeleri mümkün değildir.

Sayıştay Genel Kurulunun 02.02.2018 tarih, 30320 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 16.10.2017 tarih, 2017/1 esas ve 5415/1 karar no.lu İçtihadı Birleştirme Kararına göre de kamu idarelerinin mülkiyetlerindeki taşınmazları kamu idaresi olmayan özel dernek veya vakıflara tahsis edebilmeleri mümkün değildir.

6085 sayılı Sayıştay Kanunu'nun “İçtihatların birleştirilmesi” başlıklı 58'inci maddesinin üçüncü fıkrasında; “İçtihatların birleştirilmesi veya değiştirilmesi kararları Resmi Gazetede yayımlanır. Bu kararlara Sayıştay daire ve kurulları ile kamu idareleri ve sorumlular uymak zorundadır.” hükmü yer almaktadır. Kanun maddesi hükmüne göre; Belediye, mezkûr İçtihadı Birleştirme Kararına uymak zorundadır.

Belediye tarafından verilen cevapta; İmar ve Şehircilik Müdürlüğü'nün ilk meclis toplantısında tahsisin iptalini isteyeceğini ve taşınmaz tahsis edilebilecek kuruluşlar konusunda daha dikkatli olunacağı belirtilmiştir.

Belediye tarafından gönderilen cevap değerlendirildiğinde, Belediyece bulguda yer alan hususlarla ilgili gerekli çalışmaların yapılmaya başlandığı anlaşılmaktadır.

Sonuç olarak; gerek 5018 ve 5393 sayılı Kanun hükümleri gerekse de mezkûr İçtihadı Birleştirme Kararından anlaşılacağı üzere; Belediyenin, mahalli idareler ile diğer kamu kurum

ve kuruluşları dışında kalan gerçek ve tüzel kişilere, vakıflara, derneklere, sivil toplum kuruluşlarına veya meslek kuruluşlarına süresi her ne olursa olsun tahsis işlemi yapması mümkün değildir. Bu itibarla, tahsis işlemlerinin iptal edilmesi ve güncel rayiç bedeller üzerinden söz konusu taşınmazların ihale ile kiralanması gerekmektedir.