Üniversitenin iş ve işlemleri incelendiğinde, patent ve faydalı modeller için başvuruların yapılması ve diğer tüm fikri ve sınai mülkiyet haklarıyla ilgili temin edilen danışmanlık hizmet alımında hizmetin patent/faydalı model bazında ayrıntılı olarak tanımlanmadığı, aynı patent ve faydalı modeller için daha önceden hizmet alımı yapıldığı, teknik şartnamenin hatalı hazırlandığı ve taahhütname karşılığında hizmetin bedelinin ödendiği görülmüştür.

4734 sayılı Kamu İhale Kanununun “Şartnameler” başlıklı 12’nci maddesinde, İhale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin her türlü özelliğini belirten idari ve teknik

şartnamelerin idarelerce hazırlanması esas olduğu, ihale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin teknik kriterlerine ihale dokümanının bir parçası olan teknik şartnamelerde yer verileceği, belirlenecek teknik kriterlerin, verimliliği ve fonksiyonelliği sağlamaya yönelik olması gerektiği, rekabeti engelleyici hususları içermemesi ve bütün istekliler için fırsat eşitliğini sağlaması gerektiği hükme bağlanmıştır.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununu “Kamu zararı” başlıklı 71’inci maddesinde kamu zararının; kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunması olarak tanımlandığı, kamu zararının belirlenmesinde ise ilgili mevzuatında öngörülen haller dışında iş yaptırılmadan, mal veya hizmet alınmadan önce ödeme yapılmasının esas alınacağı hükmü düzenlenmiştir.

Yukarıda yer verilen hükümlerinden, idarelerin ihale öncesinde işin niteliğine göre ihtiyacını tam olarak netleştirmesi ve buna göre işin her türlü özelliğini belirten net bir şartname hazırlaması, maliyet oluşturan kalemlerin üzerinde çalışma yapması ve alım kapsamında teklif verecek olan firmalar arasında tereddüt oluşturulmaması ve rekabetin engellenmemesi gerekmekte olduğu diğer yandan kamu zararının belirlenmesinde ise ilgili mevzuatında öngörülen haller dışında iş yaptırılmadan, mal veya hizmet alınmadan önce ödeme yapılmasının kamu zararına sebebiyet veren hallerden biri olduğu anlaşılmaktadır.

Yapılan denetimlerde, patent işlemleri hizmet alımı adı altında bir danışmanlık firmasından 08.03.2022 tarihinde katma değer vergisi dâhil 141.600,00 TL’lik hizmet alındığı ancak bu hizmet alımında ve bu hizmeti tanımlayan teknik şartnamede aşağıda ayrıntısı belirtilen hata ve eksikliklerin bulunduğu tespit edilmiştir.

1. Teknik Şartnamenin firma tarafından sağlanacak hizmetler başlığı altında düzenlenen 4.1’inci maddesinde, ihaleyi kazanan firmaya vereceği hizmete yönelik ödemelerin firma tarafından verilecek taahhütnameye istinaden toplu olarak yapılacağı hükmünün düzenlendiği ve söz konusu düzenlemenin 5018 sayılı Kanunun 71’inci maddesine aykırı olduğu, bu hükme istinaden 08.03.2022 tarihinde patent işlemleriyle ilgili olarak henüz hizmet teslim alınmamasına rağmen ödeme yapabilmek amacıyla Muayene ve Kesin Kabul Tutanağı düzenlenerek, hizmetin tam ve eksiksiz olarak teslim alındığının tutanağa bağlandığı,

2. Teknik Şartnamenin firma tarafından sağlanacak hizmetler başlığı altında düzenlenen 4.1’inci maddesinde Düzce Üniversitesi Rektörlüğü çevre ve sağlık

   
   

   teknolojilerinde ihtisaslaşma AR-GE projeleri kapsamında tarafımızca belirlenecek buluş ve tasarımlar için ön araştırma ve raporlama, patent başvurusu hazırlık, başvurunun yapılması, araştırma ve inceleme talebi, faydalı model başvurusu hazırlık, başvurunun yapılması, araştırma talebi, raporlu/raporsuz patent değerleme çalışmaları, yurtdışı PCT, EPO vs. başvuru yapılması, Pazar araştırması ve analizi, ticarileştirme çalışmaları, Türk Patent ve Marka Kurumu veya diğer kurumların bu başvurular sebebiyle isteyebileceği tüm resmi harçlar ve diğer işlem ücretlerinin kurumlara ödenmesinin takibi gibi konularda Üniversite adına hizmetin yürütülmesini sağlayacakları, firmaların tekliflerini teknik şartnamenin eki olan 17 adet patent/faydalı model için ayrı ayrı belirtmesi gerektiği ve toplam hizmet ücreti olarak tekliflerini sunacakları hükmü düzenlense de teknik şartname ekinde yer alıp hizmetin kapsamında olan Tablo 1’de yer alan 17 adet patent/faydalı modellerden 5 tanesinin 2021 yılında alımı yapılan danışmanlık hizmetinin kapsamında olduğu, yani aynı işler için iki kere ihtiyaç belirtildiği, buna ilaveten Tablo 1’de yer alan 17 patentten 11 tanesinin ise başvuru işlemlerinin 2022 yılından önce başlamış olduğu bu sebeple teknik şartnamede sayılan hizmetlerin bir kısmına ihtiyaç duyulmayacağının anlaşıldığı, bu patent/faydalı modellerle ilgili olarak vekil firma tarafından hangi ihtiyaçların karşılanacağının patent/faydalı model baz alınarak ayrıntılı bir şekilde düzenlenmediği, hizmetle ilgili tanımlamanın patent bazında değil de patent süreciyle ilgili genel prosedürlerin tamamının sayılarak tanımlandığı, bu sebeple ihtiyaç olmayan hizmetlere teknik şartnamede yer verildiği,

3. Teknik şartnamede belirtilen ihtiyacın kapsamı ile patentlerin fiili durumları uyuşmadığı için bu durumdan habersiz olan istekliler açısından rekabeti engelleyen bir teknik şartnamenin düzenlenmiş olduğu, bu sebeple alım kapsamında teklif verecek olan firmaların teklif fiyatları arasında farklılıklar oluşabileceği,

Tespit edilmiştir.

Kamu İdaresi tarafından bulguda yer alan tespitlere katılınmış, bulgu konusu hususların ortadan kaldırılabilmesi için gerekli özenin gösterileceği bilgisi verilmiştir.

Bu itibarla, bulgu metninde ifade edilen eksiklikler doğrultusunda patent işlemleriyle ilgili düzenlenecek şartnamelerde patent/faydalı modeller ile ilgili olarak hangi patent/faydalı modelin neye ihtiyacı olduğunun net olarak belirlenmesi ve bu ihtiyaca göre alımın gerçekleştirilmesinin sağlanması ve taahhüt karşılığı ödeme yapılması uygulamasına son verilmesi gerekmektedir.