Belediye Meclisi tarafından belirlenen otopark bedellerine ilişkin tarifelerde ücretsiz veya indirimli kullanımlara hak tanınmıştır.

4736 sayılı Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Ürettikleri Mal ve Hizmet Tarifeleri ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un 1’inci maddesinin birinci fıkrasında belediyelerin de içinde olduğu kamu kurum ve kuruluşlarınca üretilen mal ve hizmet bedellerinde işletmecilik gereği yapılması gereken ticarî indirimler hariç herhangi bir kişi veya kuruma ücretsiz veya indirimli tarife uygulanmayacağı hüküm altına alınmıştır. Aynı maddenin altıncı fıkrasında bu hükümden muaf tutulacak kişi ve kurumların Cumhurbaşkanı tarafından tespit edilebileceği belirtilmiştir.

Bu bağlamda, İdarenin otoparklarında, yukarıda belirtilen mevzuatta düzenlenen muaflıklar ve ticari gayeyle yapılacak indirimler dışında herhangi bir indirim yapılmaması esastır.

İdarenin 2019 yılı ücret tarifesi incelendiğinde; bazı kişilere İdarenin otoparklarından ücretsiz veya indirimli yararlanma imkânı verildiği tespit edilmiştir. Şöyle ki:

Otopark ücret tarifesinde mevzuata aykırı düzenlemelere yer verilmiş olup Kâğıthane İBB meclis üyeleri, Kâğıthane ilçe meclis üyelerinin 1 aracı, Kâğıthane Belediyesi sınırları dâhilindeki mahalle muhtarlarının 1 aracı İdareye bildirmeleri başkanlık ve müdürlük onayıyla K park sistemine kaydetmeleri halinde K Park otoparklarından ücretsiz yararlanabilecekleri belirtilmiştir. Ayrıca, Kâğıthane Belediyesi eski meclis üyeleri, Kâğıthane eski İBB meclis üyeleri ve Kâğıthane Belediyesi personelinin hususi (yük nakli için ve ticari olmayan) 1 aracının bilgilerini bildirmeleri halinde K Park otoparklarından %20 indirimli yararlanabilecekleri düzenlenmiştir.

Diğer yandan, Kâğıthane Belediye Meclisi tarafından belirlenen 2019 yılı ücret tarifesinde ayrıca, “Başbakanlık Basın Yayın Enformasyon Genel Müdürlüğü (BYEGM) tarafından verilen hologramlı sarı basın kartı sahipleri, adlarına kayıtlı hususi (yük nakli için ve ticari olmayan) araçlarını K Park’a bildirmeleri ve görev nedeniyle kullandıkları araçları için sarı basın kimlik kartlarını görevli personele ibraz etmeleri koşuluyla yol kenarı otoparklardan günde 3 saat ücretsiz yararlanabilirler. Ücretsiz kullanım süresinin aşılması durumunda süre aşımından kaynaklanan otopark ücretleri normal tarife üzerinden araç kullanıcısı ve/veya ruhsat sahibinden tahsil edilecektir.” düzenlemesi yapılmıştır.

Bu düzenleme 4736 sayılı Kanun’un 1’inci maddesinin beşinci fıkrasında yer alan “Belediyeler ile bunların kurdukları birlik, müessese ve işletmeler, toplu taşıma hizmetlerinde öğrenci ve basın kimlik kartı sahiplerine indirim uygulamaya yetkilidirler.” hükmüne istinaden

yapılmış olmasına karşın basın kartı sahiplerine uygulanacak indirim sadece toplu taşıma hizmetlerini kapsadığından otoparklardan belirli bir süre de olsa ücretsiz yararlanmayı kapsamamaktadır.

4736 sayılı Kanun’da belediyeler tarafından üretilen mal ve hizmet bedellerinde işletmecilik gereği yapılması gereken ticarî indirimler hariç herhangi bir kişi veya kuruma ücretsiz veya indirimli tarife uygulanmayacağı açıkça ifade edildiğinden söz konusu uygulamalar mevzuat hükümlerine aykırılık teşkil etmektedir.

Ayrıca, söz konusu ücret tarifesinde İstanbul’da görevli muhtelif kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan kişilerin görevleri nedeniyle kullandıkları araçların (resmi ve/veya makam aracı dışında) ücretsiz olacağına yönelik düzenleme de mevcuttur. Ancak bu hususa ilişkin araçların görev nedeni ile mi yoksa şahsi gerekçeler ile mi kullanıldığına ilişkin herhangi bir kontrol mekanizmasının bulunmadığı anlaşılmıştır.

Yukarıda yer alan tespit sonrasında, Kamu idaresi cevabında özetle; indirimin tanıtım, reklam, aynı hizmeti veren firmalarla rekabet etmek ve müşteri çekmek amacıyla yapıldığı, kısaca ticari amaçlı olduğu belirtilmiştir. Ayrıca Sayıştay 7’nci Dairesinin; 2014 yılı 86 sayılı kararına atıf yapılmıştır. Ancak, 4736 sayılı Kanun’da belediyeler tarafından üretilen mal ve hizmet bedellerinde işletmecilik gereği yapılması gereken ticarî indirimler hariç herhangi bir kişi veya kuruma ücretsiz veya indirimli tarife uygulanmayacağı açıkça ifade edildiğinden, bulguda bahsi geçen tarife düzenlemeleri mevzuat hükümlerine aykırılık teşkil etmektedir. Söz konusu indirim ve ücretsiz kullanımlar sadece belli gruplara yapılmış olup indirimin ticari nitelikte değerlendirilmesi mümkün değildir.

Basın kartı sahiplerine uygulanacak indirim mevzuat hükümleri gereği sadece toplu taşıma hizmetlerini kapsadığından otoparklardan belirli bir süre de olsa ücretsiz yararlanmayı kapsamamaktadır.

İdarenin otopark ücretlerinde mevzuatta belirlenenlerin dışında indirim uygulanmaması gerekmektedir.