İdarenin 2019 yılı borç stoku hesaplamasında; piyasa borçları, yapılandırılmış veya yapılandırılmamış vergi ve sosyal güvenlik borçları gibi borç kalemleri hesaplamaya dahil edilmemiş olup söz konusu borç kalemlerinin hesaplamaya dahil edilmesi durumunda İdarenin toplam borcu yasal düzenlemede belirtilen sınırı aşmaktadır.

5393 sayılı Belediye Kanunu'nun “Borçlanma” başlıklı 68'inci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde; belediye ve bağlı kuruluşları ile bunların sermayesinin yüzde ellisinden fazlasına sahip oldukları şirketlerin, faiz dâhil iç ve dış borç stok tutarının, en son kesinleşmiş bütçe gelirleri toplamının 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’na göre belirlenecek yeniden değerleme oranıyla artırılan miktarını aşamayacağı; bu miktarın büyükşehir belediyeleri için bir buçuk kat olarak uygulanacağı ifade edilmiştir.

Kanun’un 68'inci maddesine istinaden İçişleri Bakanlığı tarafından yayımlanan 21.02.2005 tarihli ve 45201 sayılı Genelge’ye göre de, İdarenin borçlanma sınırın tespitinde; İller Bankası kredileri ve faizleri, banka kredileri ve faizleri, dış krediler ve faizleri, Hazineye olan borçlar ve faizleri, piyasa borçları (bütçe emanetleri), vergi ve sosyal güvenlik borçlarının tamamı dikkate alınmalıdır.

Belediyelerin yukarıda sayılan borç kalemlerinin toplanması suretiyle hesaplanan borç stoku; idarenin en son kesinleşmiş bütçe gelirleri toplamının yeniden değerleme oranıyla

arttırılan miktarını (büyükşehir belediyeleri için 1,5 katını) aşmamalı ve toplamda belirtilen sınırın üzerinde borçlanma yapılmamalıdır.

İdarenin 2019 yılı borç stoku hesaplamasının incelenmesi neticesinde; piyasa borçları, yapılandırılmış veya yapılandırılmamış vergi ve sosyal güvenlik borçları gibi borç kalemlerinin hesaplamaya dahil edilmediği; söz konusu borç kalemlerinin hesaplamaya dahil edilmesi durumunda İdarenin toplam borcunun yasal düzenlemede belirtilen sınırı aştığı tespit edilmiştir. Şöyle ki:

İdarenin 2018 yılı sonu itibariyle kesinleşen bütçe geliri 168.528.518,19 TL'ye % 23,73’lük yeniden değerleme oranı uygulandığında, 2019 yılının borçlanma sınırı 208.520.335,55 TL olmaktadır. İdarenin 2019 yılı sonu itibariyle borç stok miktarı ise, 5393 sayılı Kanun ve mezkûr Genelge’de belirtilen unsurlar üzerinden değerlendirildiğinde ise 612.931.172,92 TL’dir.

Söz konusu denetim tespiti sonrasında, İdare tarafından; kamu kurumlarına olan borçların yapılandırıldığı için dikkate alınmadığı, borçlanmanın kurum menfaatine olacak şekilde yapıldığı, mevcut borç stoku borçların sınırının altına çekilinceye kadar kurumun açısından çok zorunlu olmadıkça yeni borçlanmaya gidilmeyeceği ifade edilmiştir.

Netice olarak; kamu idarelerine olan borçların yapılandırıldığı için borç stokunun hesaplanmasında dikkate alınmadığı iddiasının hukuki altyapısı bulunmamaktadır. Bulgumuzda ayrıntılı olarak açıklandığı üzere, 21.02.2005 tarihli ve 45201 sayılı Genelge’ye göre de, İdarenin borçlanma sınırın tespitinde; İller Bankası kredileri ve faizleri, banka kredileri ve faizleri, dış krediler ve faizleri, Hazineye olan borçlar ve faizleri, piyasa borçları (bütçe emanetleri), vergi ve sosyal güvenlik borçlarının tamamı dikkate alınmalıdır. İlgili mevzuat hükümleri değerlendirildiğinde, kamu borçlarının yapılandırılmış olması, borç stokunun tespitinde bir istisna sayılmamaktadır. Dolayısıyla, yapılandırılmış borçlar da borç stoku hesaplamasına dahil edilmedir. Kaldı ki kamuya olan yapılandırılmış borçların bir kısmı da vadesinde ödenmememiştir. Yine cevapta belirtilen, borçlanmanın kurum menfaatine uygun şekilde yapıldığı, mevcut borç stoku borçların sınırının altına çekilinceye kadar kurumun açısından çok zorunlu olmadıkça yeni borçlanmaya gidilmeyeceği hususları da, bulgumuzda belirtilen hukuki gerekçeleri karşılamamaktadır.

Netice olarak, İdarenin 2019 yılı itibariyle sahip olduğu borç stoku mevzuatında belirtilen borçlanma sınırını geçmiştir. Dolayısıyla, mevcut borç stoku borçlanma sınırının altına çekilene kadar yeni bir borçlanmaya gidilmemesi gerekmektedir.