Mahsup dönemine aktarılan avans ve kredilerin dönem başına ilişkin muhasebe kaydının hatalı yapıldığı ve bunlara ait ödeneklerin nazım hesaplarda takip edilmediği tespit edilmiştir

1. Mahsup Dönemine Aktarılan Avans ve Kredilerin Hatalı Muhasebeleştirilmesi

   165 Mahsup Dönemine Aktarılan Avans ve Krediler Hesabındaki tutarların mevzuata aykırı olarak dönem başında mahsup süresi beklenmeden 160 İş Avans ve Kredileri Hesabı ile 161 Personel Avansları Hesabına aktarıldığı görülmüştür.

   Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 165 Mahsup dönemine aktarılan avans ve krediler hesabına ilişkin “Hesabın niteliği” başlıklı 136’ncı maddesinde; bu hesabın, bütçedeki ödeneğine dayanılarak verilen avans ve kredilerden mahsup dönemine aktarılan tutarların izlenmesi için kullanılacağı belirtilmiş, 137’nci maddesinde hesaba ilişkin işlemler, 138’inci maddesinde ise hesabın işleyişi ayrıntılı olarak düzenlenmiştir.

   
   

   Buna göre mahsup dönemine aktarılan avans ve kredilerle ilgili harcama belgeleri muhasebe birimine geldiğinde, tutarı bir taraftan 165 Mahsup Dönemine Aktarılan Avans ve Krediler Hesabına alacak, 630 Giderler Hesabına ya da varlığa dönüştürülecek bir harcama unsuru ise ilgili varlık hesabına borç; diğer taraftan 835 Gider Yansıtma Hesabına alacak, 834 Geçen Yıl Bütçe Mahsupları Hesabına borç kaydedilmesi hüküm altına alınmıştır.

   İdarenin 2021 yılı yevmiye kayıtları incelendiğinde; 2020 yılından 2021 yılının mahsup dönemine aktarılan avans ve kredilerin mevzuata aykırı olarak 160 İş Avans ve Kredileri Hesabı ile 161 Personel Avansları Hesabına aktarıldığı (Örneğin; 5 ve 6 No.lu yevmiye) tespit edilmiştir. Ancak yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri uyarınca; söz konusu avans ve kredilerle ilgili harcama belgeleri muhasebe birimine geldiğinde, giderleştirilmesi ya da ilgili varlık hesaplarına kaydedilmesi ve ayrıca geçen yıl bütçe mahsupları hesabına borç kaydı yapılarak mahsup işleminin yapılması gerekmektedir. Söz konusu hatalı uygulamaların 2020 yılı Sayıştay Denetim Raporu’na da konu edilmesine rağmen düzeltilmediği görülmüştür.

   Kamu idaresi cevabında, avans ve kredilerle ilgili harcama belgeleri muhasebe birimine geldiğinde giderleştirilmesi veya ilgili varlık hesaplarına kaydedilmesi işlemlerinin mevzuata uygun olarak yapılacağı ifade edilmiştir.

2. Mahsup Dönemine Aktarılan Avans ve Kredilere Ait Ödeneklerin Nazım Hesaplarda İzlenmemesi

Mahsup dönemine aktarılan avans ve kredilerin 906 Mahsup Dönemine Aktarılan Kullanılacak Ödenekler Hesabı ile 907 Mahsup Dönemine Aktarılan Ödenekler Hesabı aracılığıyla nazım hesaplarda takip edilmediği görülmüştür.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 906 Mahsup dönemine aktarılan kullanılacak ödenekler hesabına ilişkin “Hesabın niteliği” başlıklı 418’inci maddesinde; bu hesabın mali yılın sonuna kadar hizmet yerine getirildiği veya mal teslim alındığı halde mahsubu yapılamadığından mahsup dönemine aktarılan ön ödemeler için saklı tutulan ödenekler ile bunlardan mahsup dönemi sonuna kadar kullanılanlar veya tenkis edilenlerin izlenmesi için kullanılacağı düzenlenmiştir.

Aynı Hesaba ilişkin “Hesabın işleyişi” başlıklı 419’uncu maddesinde ise yılsonunda mahsup dönemine devreden iş avans ve kredileri, personel avansları karşılığı saklı tutulacak ödenek tutarının bir tarafta bu hesaba borç, 903 Kullanılacak Ödenekler Hesabına alacak; diğer

taraftan 904 Ödenekler Hesabına borç, 907 Mahsup Dönemine Aktarılan Ödenekler Hesabına alacak kaydedileceği belirtilmiştir.

İdarenin 2021 yılı bilançosu incelendiğinde; yılsonu itibarıyla mahsup dönemine aktarılan iş avans ve kredileri ile personel avanslarına ilişkin tutarların nazım hesaplarda izlenmediği (Örneğin; 11948 No.lu yevmiye) görülmüştür. Bu nedenle, İdarenin 2021 yılı mali tablolarında 906 Mahsup Dönemine Aktarılan Kullanılacak Ödenekler Hesabı ile 907 Mahsup Dönemine Aktarılan Ödenekler Hesabı 544.782,89 TL eksik gözükmektedir.

Söz konusu hatalı uygulamaların 2020 yılı Sayıştay Denetim Raporu’na da konu edilmesine rağmen düzeltilmediği görülmüştür.

Sonuç olarak yukarıda yer verilen hüküm gereğince, mahsup dönemine devreden avans ve kredi tutarlarının 906 ve 907 No.lu Hesaplar aracılığıyla nazım hesaplarda gösterilmesi gerekmektedir.

Kamu idaresi cevabında bulguda tespit edilen hususa ilişkin herhangi bir açıklamaya yer verilmemiştir.