Karar Künyesi
İdare tarafından mevduat faiz gelirlerinin muhasebeleştirilmesi işlemlerinde kullanılmaması gereken bütçe giderleri hesabı kullanıldığı ve bütçe gelirleri hesabına brüt tutar üzerinden kayıt yapıldığı görülmüştür.
Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 102 Bankalar Hesabı’na ilişkin “Hesabın işleyişi” başlıklı 57’nci maddesinde;
“…
6) Muhasebe birimlerinin hesaplarının bulunduğu bankalarca tahakkuk ettirilerek banka hesabına aktarılan faiz tutarları bu hesaba, tevkifat tutarları 630- Giderler Hesabına borç, faiz tutarının içinde bulunulan aya ait kısmı 600- Gelirler Hesabına, geçmiş aylara ait kısmı 181- Gelir Tahakkukları Hesabına alacak kaydedilir. Banka hesabına aktarılan tutarın tamamı aynı zamanda 805-Gelir Yansıtma Hesabına borç, 800-Bütçe Gelirleri Hesabına alacak kaydedilir.” hükmü mevcut olup buna göre; elde edilen faiz gelirleri 600 Gelirler Hesabına brüt tutar üzerinden kaydedilmeli, faiz gelirine ilişkin yapılan stopaj ise 630 Giderler Hesabında izlenilmeli ve sadece elde edilen net gelir tutarı bütçe hesapları ile ilişkilendirilmelidir.
Mevduat faiz gelirlerine ilişkin olarak yapılması gereken kayıt aşağıdaki tabloda gösterilmiştir:
Tablo 8: Mevduat Faiz Gelirlerinin Muhasebeleştirilmesi Örneği
Hesap Kod | Borç | Alacak |
102 | X | 0,00 |
630 | Y | 0,00 |
600 | 0,00 | X+Y |
805 | X | 0,00 |
800 | 0,00 | X |
Tabloda görüleceği üzere tek bir yevmiye kaydında hem mevduat faiz gelirinin hem de faiz geliri üzerinden kesilen gelir vergisinin muhasebeleştirilmesi yapılmıştır. Söz konusu yevmiyede ayrıca bütçe gelirleri net tutar olarak kaydedilmiş olup bütçe giderleri hesabı kullanılmamıştır.
Yapılan incelemede; mevduat faiz gelirlerinin muhasebeleştirme işlemlerinde kullanılmaması gereken bütçe giderleri hesabının kullanıldığı, ayrıca bütçe gelirleri hesabına brüt tutar üzerinden kayıt yapıldığı görülmüştür. 2023 yılında mevduat faiz gelirlerinin hatalı muhasebeleştirilmesi nedeniyle, 800 Bütçe Gelirleri Hesabı ile 830 Bütçe Giderleri Hesabında fazlalık oluşmuştur. Ayrıca Yönetmelik’e aykırı olarak 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabına hem borç hem de alacak kaydı yapılmıştır. Söz konusu hususa örnek olarak 14843 numaralı yevmiye kaydına aşağıda yer verilmiştir:
Tablo 9: Mevduat Faiz Gelirinin Muhasebeleştirilmesine İlişkin Yevmiye Kaydı
Hesap Kod | Hesap Ad | Hesap Detay Ad | Borç | Alacak |
120 | GELİRLERDEN ALACAKLAR HESABI | Mevduat Faizleri | 113.288,13 | 0,00 |
120 | GELİRLERDEN ALACAKLAR HESABI | Mevduat Faizleri | 0,00 | 113.288,13 |
102 | BANKA HESABI | Ziraat Bankası 36995671-9 Nolu Repo Hesabı | 107.623,72 | 0,00 |
108 | DİĞER HAZIR DEĞERLER HESABI | Diğer Çeşitli Hazır Değerler | 0,00 | |
600 | GELİRLER HESABI | Mevduat Faizleri | 0,00 | 113.288,13 |
630 | GİDERLER HESABI | Diğer Vergi, Resim Ve Harçlar Ve Benzeri Giderler | 5.664,41 | 0,00 |
800 | BÜTÇE GELİRLERİ HESABI | Mevduat Faizleri | 0,00 | 113.288,13 |
805 | GELİR YANSITMA HESABI | GELİR YANSITMA HESABI | 113.288,13 | 0,00 |
830 | BÜTÇE GİDERLERİ HESABI | Diğer Vergi, Resim Ve Harçlar Ve Benzeri Giderler | 5.664,41 | 0,00 |
835 | GİDER YANSITMA HESAPLARI | GİDER YANSITMA HESAPLARI | 0,00 | 5.664,41 |
Kamu İdaresinin cevabında, mevduat faizlerine ilişkin kayıtların bulguda belirtilen şekliyle muhasebeleştirilmeye başlandığı ifade edilmiştir. Ancak, bulgu konusu hususa yönelik 2024 yılında yapılan kayıtların 2023 yılı dönem sonu mali tablolarındaki hatayı düzeltici bir etkisi bulunmamaktadır.
Sonuç olarak, mevduat faiz gelirlerinin mevzuatında belirtilen şekilde muhasebeleştirilmesi gerekmektedir.