Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Perge Örenyerine ilişkin yapılan protokolde Belediyenin ticari alan ve tuvaletlerin temizliği ile ilgili yükümlülüklerini yerine getirmediği, otopark ücretlerinin toplanmasına ilişkin takip ve kontrolün yapılmadığı ve 24 adet satış tezgahını ihalesiz ve bedelsiz olarak üçüncü kişilere işlettiği görülmüştür.

A-) Perge Örenyerinde Bulunan 24 Adet Satış Tezgahının Bedelsiz ve İhalesiz Olarak Üçüncü Kişilerce İşletilmesi

Belediyenin Perge Örenyerinde işletmekle yükümlü olduğu 24 adet satış tezgahının bedelsiz ve ihalesiz olarak üçüncü kişilerce işletildiği görülmüştür.

Protokolün “Protokolün konusu” başlıklı 1’inci maddesinde;

“İşbu protokol, Antalya İli, Aksu İlesi sınırları içerisinde yer alan Perge Örenyeri karşılama merkezi hizmetlerine ilişkin ihtiyaçların sağlanması, örenyerindeki kültürel değerlerin korunması ve geliştirilmesi için kaynak ihtiyacının karşılanmasına yönelik olarak Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Aksu Belediye Başkanlığı arasında yeki ve sorumlulukların belirlenmesi, bu Örenyerinde yer alan 24 adet ticari alana konu tezgah, otopark ve tuvaletlerin iş bu protokolde belirtilen iş ve hizmetler karşılığında Aksu Belediye Başkanlığı tarafından işletilmesi veya belediye iştiraklerine (iktisadi işletme) işlettirilmesine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.”

Aynı protokolün “Ticari alanların ve WC lerin kullanım şartları” başlıklı 8’inci maddesi;

“Belediye örenyerindeki ticari alan içerisinde yer alan 24 adet satış tezgahını yöresel el sanatlarını ve yöresel ürünleri desteklemek, yöre halkının ekonomisinde katkıda bulunmak, bunun yanı sıra ziyaretçilerin ziyaret esnasında ihtiyaç duyabilecekleri konularda faaliyet göstermek suretiyle işletecek veya kendi iktisadi işletmeleri aracılığıyla işletecektir.” şeklindedir.

Protokole göre Belediye 24 adet satış tezgahını ya doğrudan kendisi işletmek ya da iktisadi işletmeleri aracılığıyla işlettirmek yükümlülüğündedir.

Yapılan incelemede, Örenyerinde bulunan 24 adet satış tezgahının herhangi bir bedel alınmaksızın üçüncü kişiler tarafından işletildiği tespit edilmiştir. Protokole göre söz konusu alanların belediyece işletilmesi ya da iktisadi işletmeleri aracılığıyla işlettirmesi gerekmektedir. Nitekim üçüncü kişiler tarafından protokolün imzalandığı 01.10.2021 tarihinden itibaren işletilen bu tezgahlar için herhangi bir bedel de tahsil edilmemiştir. 2886 sayılı Kanun’un “Ecrimisil ve tahliye” başlıklı 75’inci maddesinde; “Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malları, özel bütçeli idarelerin mülkiyetinde bulunan taşınmaz mallar ve Vakıflar Genel Müdürlüğü ile idare ve temsil ettiği mazbut vakıflara ait taşınmaz malların, gerçek ve tüzelkişilerce işgali üzerine, fuzuli şagilden, bu Kanunun 9 uncu maddesindeki yerlerden sorulmak suretiyle, idareden taşınmaz ve değerleme konusunda işin ehli veya uzmanı üç kişiden oluşan komisyonca tespit tarihinden geriye doğru beş yılı geçmemek üzere tespit ve takdir edilecek ecrimisil istenir. Ecrimisil talep edilebilmesi için, idarelerin işgalden dolayı bir zarara uğramış olması gerekmez ve fuzuli şagilin kusuru aranmaz.” <span>denilmiştir. Söz konusu hükme istinaden işgalci durumunda olan tezgahı işleten üçüncü kişilerden geçmişe yönelik olarak ecrimisil tahsil edilmesi gerekmektedir.</span>

Sonuç olarak, belediyenin protokole uygun olarak satış tezgahlarını ya kendisi işletmesi ya da kendi iktisadi işletmeleri aracılığıyla işletmesi, işgalci durumunda olan ve tezgahı işleten üçüncü kişilerden de ecrimisil tahsil edilmesi gerekmektedir.

B-) Ticari Alan ve Tuvaletlerin Temizliğinin Yapılmaması

Belediyenin Örenyerindeki ticari alan ve tuvalet temizliğine ilişkin yükümlülüklerini yerine getirmediği görülmüştür.

Belediye ile Kültür ve Turizm Bakanlığı arasında 01.10.2021 tarihinde “Antalya İli, Aksu İlesi sınırları içerisinde bulunan Perge Örenyeri karşılama merkezinde yer alan 24 adet satış tezgahı, tuvaletler ve otopark hizmetlerine ilişkin ihtiyaçların sağlanması amacıyla ilkelerin belirlenmesi, mali kaynak sağlanması ve kullanılmasına ilişkin usul ve esaslar hakkında protokol imzalanmıştır.

Protokolün “Faaliyetler ve yetkiler” başlıklı 7’nci maddesinin (c) fıkrasında; “Belediye, Örenyeri Ticari Alanı ve tuvaletlerinin temizliğinden ve güvenliğinde sorumlu olup her türlü emniyet tedbirini almakla ve denetlemekle yükümlüdür. Belediye, Örenyeri Ticari Alanları ve tuvaletlerin temizliği ve güvenliği için yeterince personel istihdam eder” denilmiştir. Aynı maddenin (d) fıkrasında; “Belediyenin işbu protokole konu Örenyeri Ticari Alanı ve tuvaletlerinde yürüttüğü işlem ve faaliyetler Kültür ve Turizm Bakanlığı DÖSİMM ve İl Müdürlüğünün denetimi altındadır.” şeklindedir.

Buna göre Örenyerinin temizlik ve güvenliğinin sağlanması ve her türlü tedbiri almak Belediyenin sorumluluğundadır.

Yapılan incelemede, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından tutulan birçok tutanakta Belediyenin Örenyerideki ticari alan ve tuvaletlerin temizliğine ilişkin yükümlülüğünü yerine getirmediği görülmüştür. Söz konusu alanın tarihi ve turistik bir yer olması nedeniyle temizlik görevinin yerine getirilmemesi yerli ve yabancı turistler açısından da söz konusu bölgenin değerinin zedelenmesine neden olabilecektir.

Sonuç olarak, Belediyenin protokol kapsamında ticari alan ve tuvaletlerin temizliğine ilişkin yükümlülüğünü yerine getirmesi gerekmektedir.

C-) Otopark Giriş ve Ücretlerinin Takip Edilmemesi

Belediyenin Perge Örenyerinde işlettiği otoparkın araç giriş kontrollerinin yapılmadığı görülmüştür.

Protokolün “Protokolün konusu” başlıklı 1’inci maddesinde; “İşbu protokol, Antalya İli, Aksu İlesi sınırları içerisinde yer alan Perge Örenyeri karşılama merkezi hizmetlerine ilişkin ihtiyaçların sağlanması, örenyerindeki kültürel değerlerin korunması ve geliştirilmesi için kaynak ihtiyacının karşılanmasına yönelik olarak kültür ve turizm bakanlığı ile aksu belediye başkanlığı arasında yeki ve sorumlulukların belirlenmesi, bu örenyerinde yer alan 24 adet ticari laan konu tezgah, otopark ve tuvaletlerin iş bu protokolde belirtilen iş ve hizmetler karşılığında Aksu belediye başkanlığı tarafından işletilmesi veya belediye iştiraklerine (iktisadi işletme) işlettirilmesine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.” denilmiştir.

Aynı protokolün “Ticari alanların ve WC lerin kullanım şartları” başlıklı 8’inci maddesi; “Belediye örenyeri ticari alan içerisinde yer alan otoparkı işletirken fiyat konusunda DÖSİM’den onay alacaktır” şeklindedir.

Buna göre Perge Örenyerinde bulunan otoparkın işletilmesi belediyenin sorumluluğundadır. Otopark ücretleri de belediye tarafından tahsil edilmekte ve Belediye bütçesine gelir kaydedilmektedir.

Yapılan incelemede, Örenyeri girişinde yer alan otoparkın bariyerinin çalışmadığı, araç girişleri olduktan sonra fiş karşılığında tahsilatın yapıldığı görülmüştür. Bu durumda, alan girişi sağlanan araçların tamamında ücret tahsil edilip edilmediği hususunda gerekli kontroller sağlanamamaktadır. Otopark giriş ücretlerinin sağlıklı bir şekilde kontrol edilebilmesi için Örenyeri girişinde yer alan bariyerin aktif hale getirilerek araçların girişi esnasında ücretlerin tahsil edilmesi gerekmektedir.

Sonuç olarak, otopark giriş ücretlerinin sağlıklı bir şekilde takip ve tahsilini sağlayacak kontrol mekanizması kurulması gerekmektedir.