İdarenin işletme hakkının kiralanması niteliğinde olan gayrimenkul kiralamaları üzerinden Katma Değer Vergisi (KDV) hesaplamadığı görülmüştür.

02.11.1984 tarihli ve 18563 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun “Verginin konusunu teşkil eden işlemler” başlıklı 1’inci maddesi ile Gelir Vergisi Kanunu’nun 70’inci maddesinde belirtilen mal ve hakların kiralanması işlemleri KDV kapsamına alınmıştır. Buna göre Gelir Vergisi Kanunu’nun 70’inci maddesinde de sayılan mal ve hakların kiralanması işlemi KDV’ye tabi olup, bu madde metninde işletme hakkının kiralanması da sayıldığından, işletme hakkının kiraya verilmesi işlemi KDV kapsamındadır.

Öte yandan, 3065 sayılı Kanun’un “Sosyal ve askerî amaçlı istisnalarla diğer istisnalar” başlıklı 17’nci maddesinin dördüncü fıkrasının (d) bendinde, iktisadi işletmelere dâhil olmayan gayrimenkullerin kiralanması işleminin KDV’den istisna olduğu hüküm altına alınmıştır. Buna göre iktisadi işletmelere dâhil olmayan gayrimenkuller her ne kadar Kanun’un 1’inci madde ile vergi konusu edilse de 17’nci maddesi ile vergiden istisna tutulmuş olup, iktisadi işletmeye dâhil olmayan bir gayrimenkulün kiraya verilmesi işlemi KDV'den istisnadır.

İktisadi işletme niteliğinde olmayan gayrimenkul kiralaması işlemi KDV’ye tabi değilken; gayrimenkul dışında kalan ve Gelir Vergisi Kanunu’nun 70’inci maddesinde yer verilen mal ve hak kiralama işlemleri arasında sayılan işletme haklarının kiralanması işlemi, iktisadi işletmeye dâhil olsun veya olmasın KDV’ye tabi olacaktır.

İdareye ait gayrimenkullerden bir iktisadi işletme mahiyetinde olan belli bir teçhizat ve donanıma sahip taşınmazların (spor salonu, hamam, halı saha, sosyal tesis, kültür merkezi, sinema, otel vb) veya gayrimenkule bağlı bir hakkın (büfe, çay ocağı, otopark vb) kiraya verilmesi söz konusu olduğunda, bu kiralama işlemleri gayrimenkul kiralaması olarak nitelendirilemeyecek, işletme hakkının kiraya verilmesi suretiyle gerçekleşen ticari nitelikli bir hizmet olarak değerlendirileceğinden KDV'ye tabi olacaktır. Nitekim yukarıda belirtilen hususlar 26.04.2014 tarihli ve 28983 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği ile 60 no.lu KDV sirkülerinde detaylı olarak açıklanmış olup, ayrıca bu yönde Gelir İdaresi Başkanlığınca birçok özelge verilmiştir.

Yapılan inceleme sonucunda, niteliği itibarıyla işletme hakkının devri niteliğine sahip olan, büfe, çay ocağı, spor kompleksi, market ve benzeri kiralamalar üzerinden KDV hesaplanmadığı görülmüştür.

3065 sayılı Kanun’un “Mükellef” başlıklı 8’inci maddesine göre, sözü edilen işletme hakkı kiralamalarında, bunları kiraya verenler KDV’nin mükellefi olup, verginin tahsil edilmesinden ilgili vergi dairesine karşı sorumludur.

Yukarıda yer alan mevzuat hükümleri ve yapılan açıklamalar doğrultusunda, İdarenin işletme hakkının kiralanması niteliğinde olan işlemleri üzerinden doğan KDV’nin hesaplanarak tahsilinin yapılması ve ilgili vergi dairesine sorumlu sıfatıyla ödemesi gerekmektedir.