Belediyenin yetki ve görev sınırları içinde işyeri açma ve çalışma ruhsatı olmaksızın faaliyette bulunan işletmelerin olduğu, buna bağlı olarak da İdarenin işyeri açma izni harcı gelirinin kayba uğradığı görülmüştür.

2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun “İşyeri Açma İzni Harcı” başlıklı 81’inci maddesinde; belediye sınırları veya mücavir alanlar içinde bir iş yerinin açılmasının “İşyeri Açma İzni Harcına” tabi olduğu belirtilmiştir.

Diğer yandan, İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik’e göre belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde bu Yönetmelik kapsamında faaliyet gösterecek işletmelerin ilgili belediyeden iş yeri açma ve çalışma ruhsatı almış olması gerekmektedir.

Ayrıca, 3572 sayılı Kanun’daki muafiyet düzenlemesi ile avukatlık büroları, serbest muhasebeci ve mali müşavirlik hizmeti veren iş yerleri, tabipler, noterler, mimar ve mühendisler gibi bazı meslek grupları işyeri açma ve çalışma ruhsatı almaktan muaf tutulmuştur. İlgili kanunlarında da, bu iş yerlerinin faaliyet sahalarına göre bakanlıklar ve kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarından faaliyetleri ile ilgili izin alacakları ve bu izin belgelerinin de işyeri açma ve çalışma ruhsatı niteliğinde olacağı belirtilmiştir.

Yapılan incelemede, Ruhsat ve Denetim Müdürlüğünden alınan verilere göre, 31.12.2021 tarihi itibariyle işyeri açma ve çalışma ruhsatı alarak faaliyet gösteren 10.981 adet iş yeri olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, 31.12.2021 tarihi itibariyle Mali Hizmetler Müdürlüğü verilerine göre Çevre ve Temizlik Vergisine tabi olan iş yeri sayısının 24.795 olduğu ve bu iş yerlerinden ruhsattan muaf iş yeri olarak yaklaşık 2.200 iş yeri bulunduğu da göz önüne alındığında İdare kayıtlarına göre yaklaşık 11.614 adet ruhsatsız faaliyet gösteren iş yerinin olduğu anlaşılmıştır. Söz konusu verilerden de anlaşılacağı üzere, İdarenin işyeri açma izni harcı hususunda gelir kaybına uğradığı tespit edilmiş; ayrıca, İdarede kayıtlı olan (çevre ve temizlik vergisi) ÇTV kayıtları ile ruhsat kayıtları kıyaslanarak değerlendirilme yapıldığından ÇTV kaydı ile ruhsat kaydı olmayan iş yerlerinin de olabileceği göz önünde bulundurulmuştur.

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, İdare tarafından, İlçe sınırlarında 3572 sayılı Kanun gereği ruhsattan muaf işyerlerinin olduğu, Yıldız Teknik Üniversitesi içerisinde yer olan Teknoparkta bulunan işletmelerin Bakanlık tarafından ruhsatlandırıldığı, İdarece yapılan saha çalışmalarında 1200 civarında iş yerinin ticari faaliyeti bulunmayan boş dükkânlar olduğu, bazılarının da garaj, depo vb. şekillerde kullanıldığı, ayrıca ruhsatsız faaliyet gösteren mühürlü konumda bulunan iş yerlerinin bulunduğu belirtilmiş, bunların ÇTV'ye tabi olduğu ancak ruhsattan muaf olduğu zikredilerek çevre temizlik vergisi kayıtları ile ruhsat kayıtlarının örtüşmesi mümkün olmadığı ifade edilmiştir. İlçede bulunan iş yerlerinin takip ve kontrollerinin Ruhsat ve Denetim Müdürlüğüne bağlı 4 ayrı ekip ve Zabıta Müdürlüğü ekipleri tarafından yerine getirildiği ifade edilerek, ruhsatsız iş yerlerine ruhsat alma gereğinin tebligatının yapıldığı, duruma göre faaliyetten men cezasının uygulandığı, men edilen iş yerlerine belediye encümenince Kabahatler Kanunu'nun 32'nci maddesi hükmüne göre para cezası verildiği ifade edilmiştir. Ancak, yukarıda da ifade edildiği üzere ÇTV kaydı olup ruhsat

kaydı olmayan iş yerleri olabileceği göz önünde bulundurularak tespit yapılmış olup veriler İdarenin sunduğu bilgilere dayanmaktadır.

Sonuç olarak, İdarenin gelir kaybına uğramaması ve ruhsatlandırma çalışmalarının mevzuat hükümlerine göre yerine getirilmesi için gereken hassasiyetin gösterilmesi uygun olacaktır.