Kurumda kamu ihale mevzuatı kapsamında doğrudan temin usulü ile bir çok yapım, bakım ve onarım işi gerçekleştirildiği halde bu işlere ilişkin olarak yüklenici ile idare arasında bir sözleşme düzenlenmemiştir.

Genel Yönetim kapsamındaki idarelerin kullanımında bulunan her türlü kaynaktan karşılanan mal veya hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinin 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu hükümlerine göre yürütülmesi gerektiği, bu Kanunun "Kapsam" başlıklı 2'nci maddesinde belirtilmektedir.

Yine aynı Kanunun “Doğrudan temin” başlıklı 22’nci maddesi hükümlerine göre idareler, her yıl belirlenen limit tutar dahilindeki ihtiyaçlarını temin etmek için ( Büyükşehir Belediyesi sınırları içinde bulunan idareler için 2022 yılında 218.395 TL olarak belirlenmiştir) ilân yapmaksızın ve teminat alınmaksızın doğrudan temin usulüne başvurabilmektedirler. Bu maddeye göre yapılacak alımlarda, ihale komisyonu kurma ve yeterlik kurallarını arama zorunluluğu bulunmaksızın, ihale yetkilisince görevlendirilecek kişi veya kişiler tarafından piyasada fiyat araştırması yapılarak ihtiyaçlar temin edilmektedir. Kamu İhale Kanunu kapsamında yapılan bütün ihalelerin, 44'ncü madde gereği olarak bir sözleşmeye bağlanma zorunluluğu bulunmaktadır. Ancak, doğrudan temin usulü, Kanun’un 18’nci maddesinde sayılan açık ihale, belli istekliler arasında ihale, pazarlık usulü ile ihale usullerinden birisi olmadığı için, mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinin bu şekilde karşılanması durumunda sözleşme yapılma zorunluluğu bulunmamaktadır.

Kurumların ihtiyaçlarını doğrudan temin usulü ile karşılamaları durumunda uyulması gereken hususlara ilişkin olarak Kamu İhale Kanunu Genel Tebliği 22’nci maddesinde açıklamalar yapılmıştır. Buna göre; 4734 sayılı Kanunun 22’nci maddesinin (d) bendi kapsamında gerçekleştirilecek yapım işlerinde fiyat araştırmasının, Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinde belirlenen yaklaşık maliyetin hesaplanmasına ilişkin esas ve usullere göre yapılması zorunludur.

Söz konusu hükümler uyarınca anılan maddede belirtilen nitelikteki ihtiyaçların karşılanmasında kolaylık sağlanması amaçlanmış olmakla birlikte, ihtiyacın niteliğine göre, ilan yapılması, teminat alınması, ihale komisyonu kurulması, isteklilerde belirli yeterlik kriterlerinin aranması ile şartname ve sözleşme düzenlenmesi gibi hususlar idarelerin takdirine

bırakılmıştır.

Bu madde kapsamında alımı yapılacak malın teslimi veya hizmetin ya da yapım işinin belli bir süreyi gerektirmesi durumunda, alımın bir sözleşmeye bağlanmasının zorunlu olduğu hususu da Tebliğin hükümleri arasında yer almaktadır.

Sözleşmeler ise 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu hükümleri çerçevesinde yapılmaktadır. Ön veya kesin projelere ve bunlara ilişkin mahal listeleri ile birim fiyat tariflerine yer verilen yapım işlerinde tip sözleşmeler uygulanmaktadır. Bu sözleşmelerin eki şartnameler ile diğer dökümanlarda, işin adı, niteliği, türü ve miktarı, süresi, ödenecekse fiyat farkının ne şekilde ödeneceği, vergi, resim ve harçlar ile sözleşmeyle ilgili diğer giderlerin kimin tarafından ödeneceği, montaj, işletmeye alma, eğitim, bakım-onarım, yedek parça gibi destek hizmetlerine ait şartlar, garanti istenilen hallerde süresi ve garantiye ilişkin şartlar, gecikme halinde alınacak cezalar, sözleşme kapsamında yaptırılacak iş artışları ile iş eksilişi durumunda karşılıklı yükümlülükler, denetim, muayene ve kabul işlemlerine ilişkin şartlar, yüklenicinin sözleşme konusu iş ile ilgili çalıştıracağı personele ilişkin sorumlulukları gibi önemli hususlar belirlenmekte ve işin idarenin istediği kalitede yapılması sağlanmakta idare güvence altına alınmaktadır.

Böyle olduğu halde, kurumda birçok yapım, bakım ve onarım işi 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu 22/d maddesi kapsamında doğrudan temin usulü ile yaptırılmış, ancak bu işlere ilişkin olarak yüklenici ile idare arasında karşılıklı yükümlülükleri güvence altına alan bir sözleşme yapılmamıştır.