Sosyal Güvenlik Kurumunca ödenen ve faturalı alacaklar olarak tabir edilen emekli ikramiyesi, ölüm yardımı, makam/temsil/görev tazminatları ve diğer ödemelerden kaynaklanan ve ilgili kamu idarelerine fatura edilen idare borçları kapsamında; Üniversitenin Sosyal Güvenlik Kurumuna olan ek karşılık prim borçları ile faturaya dayalı borçlarının mali tablolarda yer almadığı tespit edilmiştir.

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 81’inci maddesinde; vazife malullük aylıkları ile bunların hak sahiplerine bağlanacak ölüm aylıklarının karşılığı olmak üzere, bu kapsamdaki sigortalılar için kamu idarelerinin bütçelerinden ayrılan sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi ödeneklerinin %20’si oranında

ek karşılık primi alınacağı, ayrılan ek karşılık priminin tamamının kurum bütçelerinin yetkili makamlarca onaylanarak ödeneceği, genel bütçe kapsamındaki idarelerin ek karşılık primlerinin Maliye Bakanlığı bütçesine konulacak ödenekten karşılanacağı hükme bağlanmıştır.

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından yayımlanan 09.12.2013 tarih ve 73616264 sayılı Ek Karşılık Primi ve Faturalı Alacaklara ilişkin Genel Yazı’da; ek karşılıkların kamu idarelerinin Mali Otomasyon Sistemi Projesi (MOSİP) üzerinden bildirimleri üzerine tahakkuk ettirileceği, süresi içerisinde bildirilmeyen ek karşılık primleri hakkında 5510 sayılı Kanun’un 102’nci maddesinin birinci fıkrasının (i) bendi gereğince idari para cezası uygulanacağı, süresinde ödenmeyen ek karşılık primleri ile ilgili olarak da Kanun’un 89’uncu maddesi gereğince gecikme cezası ve gecikme zammı alınacağı belirtilmiştir.

Diğer taraftan 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun Geçici 4’üncü maddesinin birinci, dördüncü ve sekizinci fıkraları gereğince faturalı alacaklar olarak tabir edilen, emekli ikramiyesi, emekli/adi malüllük/vazife malüllüğü aylığı alanların ölümü halinde ödenen ölüm yardımı, emekli veya yetimlerine ödenen makam/temsil/görev tazminatları ve diğer ödemelerden kaynaklanan alacakların takip ve tahsil işlemleri Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından gerçekleştirilmektedir. Dolayısıyla Sosyal Güvenlik Kurumunca ödenen ve faturalı alacaklar olarak tabir edilen emekli ikramiyesi, ölüm yardımı, makam/temsil/görev tazminatları ve diğer ödemelerden kaynaklanan ve ilgili kamu idarelerine fatura edilen idare borçları söz konusudur. Yine yazıda; faturalı alacakların Kurumca ilgilisine ödendiği tarihte ilgili kamu idarelerine borç tahakkuk ettirilerek MOSİP Bilgi Sisteminde görüntüleneceği, kamu idarelerince her ay bir önceki aya ait borç olup olmadığının sistem üzerinden sorgulanarak borç bulunması halinde, ödemenin yapıldığı tarihi izleyen iki ay içerisinde anlaşmalı bankalara ödeneceği, süresinde ödenmeyen faturalı alacaklar ile ilgili 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre gecikme faizi uygulanacağı belirtilmiştir.

Sosyal Güvenlik Kurumu MOSİP Bilgi Sisteminde bulunan verilere göre; Sinop Üniversitesi'nin 31.12.2019 tarihi itibarıyla emekli ikramiyesi, emekli ölüm yardımı ve tazminatlardan kaynaklı 2.375.002,65 TL toplam borcu tahakkuk etmiş, herhangi bir tahsilat yapılmamış, 358.345,53 TL gecikme zammı tahakkuk etmiş sonuçta 2.732.372,26 TL faturalı borç kalmıştır. Kamu İdaresinin ek karşılık primlerini ve faturalı borçlarını zamanında ödeyememesinin temel sebebi, Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu ile İdarenin ilgili bütçe tertiplerine yeterli ödenek konmamasıdır. Dolayısıyla bütçe uygulamalarının sonucu olarak

Kamu İdaresi, ödenek verildikçe başka bir kamu idaresine borçlarını gecikme cezasıyla birlikte ödemek durumunda kalmaktadır.

2019 yılı muhasebe kayıtlarında 630.05.01.02.05-Görev Giderleri Tertibinden (Görev Zararları hesabından) yapılan ödemelere bakıldığında; 1.029.200,00 TL Şubat-Temmuz 2019 ek karşılık ödemesi, 678,63 TL ek karşılıklar-faturalı alacaklar ödemesi, 614.569,94 TL 2017 yılı emekli ikramiyeleri ödemesi ve 55.371,92 TL 2017 yılı tazminatlara ilişkin ödeme olmak üzere toplam 1.699.820,49 TL ödeme yapıldığı görülmüştür.

İdarenin, 2019 yılında ek karşılık prim ve faturalı borçlarını zamanında yatıramamasından dolayı gecikme cezası ödemek zorunda kaldığı, 2018 yılından kalan ve 2019 yılına ilişkin ek karşılık, faturalı alacaklar, emekli ikramiyeleri ve tazminatlar prim borcu taksitlerini 1.699.820,49 TL olarak 2019 yılında ödediği, esasen bu giderin aşağıda açıklanan hesaplar kullanılmadığı için 2019 yılının faaliyet gideri olarak kayıtlara yansıtıldığı, dolayısıyla idarenin faaliyet sonuçları tablosunda ve bilançosunda 2019 yılına ait olmayan ilgili tutar kadar bir rakamın bulunduğu, halen faturalı borçlara ilişkin herhangi bir ödemenin de yapılmadığı görülmüştür.

Kamu İdaresinin ödeyeceği yükümlülükleri olmasına rağmen, bu bilgilerin faaliyet raporlarına ve mali tablolara yansımaması da diğer bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır.

İdare tarafından “Yedek Ödenek” tertibinden ödenek talep edilmiş ancak İdarenin ilgili bütçe tertiplerine Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığınca yeterli ödenek sağlanamamıştır. Buna rağmen İdarenin ilgili mali yıl ve gelecek yıllarda ödemekle yükümlü olduğu borçlarıyla ilgili bilgilerin mali tablolara yansıtılmasının, 5018 sayılı Yasa ve bu Yasa temel alınarak yapılan tüm düzenlemelerin amacına uygun düşeceği değerlendirilmektedir.