Manisa Büyükşehir Belediyesinin 2018 yılı mali tablolar ve eki belgelerin incelenmesinde; lale soğanı, çiçek vb. bitki alımlarının 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İstisnalar” başlıklı 3/a maddesi hükmü kapsamında değerlendirilerek, ihale yapılmadan, sözleşme düzenlemek suretiyle, doğrudan satın alma yöntemiyle gerçekleştirildiği görülmüştür.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İstisnalar” başlıklı 3’üncü maddesinin (a) bendinde aynen;

“Kanun kapsamına giren kuruluşlarca, kuruluş amacı veya mevzuatı gereği işlemek, değerlendirmek, iyileştirmek veya satmak üzere doğrudan üreticilerden veya ortaklarından yapılan tarım veya hayvancılıkla ilgili ürün alımları ile 6831 sayılı Orman Kanunu gereğince orman köyleri kalkındırma kooperatiflerinden ve köylülerden yapılacak hizmet alımları,

…..

Ceza ve ihalelerden yasaklama hükümleri hariç bu Kanuna tâbi değildir.”

denilmektedir.

5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun “Büyükşehir ve ilçe belediyelerinin görev ve sorumlulukları” başlıklı 7’nci maddesinde, tarım alanlarının ve su havzalarının korunmasını sağlamak, ağaçlandırma yapmak; 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Belediyenin görev ve sorumlulukları” başlıklı 14’üncü maddesinde ise, ağaçlandırma, park ve yeşil alanlar yapmak veya yaptırmak gibi çalışmalar, belediye görevleri arasında sayılmıştır.

Yukarıdaki mevzuat hükümlerine göre, tarımla ilgili ürünlerin doğrudan üreticilerden ihalesiz olarak satın alınabilmesi için, alımı yapacak kuruluşun, kuruluş amacı veya mevzuatı gereği söz konusu ürünleri işlemek, değerlendirmek, iyileştirmek veya satmak üzere kurulmuş olması veya bu ürünleri işleme, değerlendirme, iyileştirme veya satma işlemlerini yapmakla yasal olarak görevlendirilmiş olması gerekmektedir.

Yapılan incelemede Belediyenin, kuruluş amacı veya mevzuatı gereği tohumları, çim ve çiçek gibi bitkileri işlemek, değerlendirmek, iyileştirmek veya satmak amacıyla kurmuş olduğu her hangi bir faaliyet yerinin olmadığı ve bahsi geçen alımların aşağıdaki tablodan da anlaşılacağı üzere doğrudan kullanıldığı görülmüştür.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel İlkeler ” başlıklı 5’inci maddesine göre, kamu idareleri alımlarında saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludurlar.

Yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde, Belediyenin tasarrufunda bulunan alanlarda kullanılacak tarımsal ürünlerin (tohumların, çim ve çiçek gibi bitkilerin) temininde, ihale yöntemiyle alımların gerçekleştirmesinin uygun olacaktır.

Tablo 14: Kent Estetiği Dairesi Başkanlığı Tarafından 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 3/a Maddesi Kapsamında Yapılan Mal Alımlarının İcmali

Kamu idaresi cevabında; özetle, “2017 Yılı Sayıştay Raporunda 4734 Sayılı Kamu

İhale Kanunun ''İstisnalar Kapsamında Yer Almayan Tarımsal Ürünlerin İhalesiz Satın Alınması uygun görülmediğinden, Sayıştay Raporunun Daire Başkanlığımıza ulaştığı 26.04.2018 tarihinden itibaren önerileriniz ve tespitleriniz doğrultusunda Kamu İhale Kanunu’nun İstisnalar başlıklı 3/a maddesi ile ilgili alım yapılmamıştır.” Denilmektedir.

Sonuç olarak Kurum tarafından bulgumuzda tespit ettiğimiz hususlar kabul edilmiş ve önerilerimiz doğrultusunda işlem yapıldığı belirtilmiştir.4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler ” başlıklı 5’ inci maddesine göre, kamu idareleri alımlarında saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludurlar. Bu kapsamda Belediye tarafından gerekli işlemlerin yapılması uygun olacaktır.