Yapım işi mahiyetinde bulunan “Yeşil Alan Bakım ve Çevre Düzenlemesi” işinin personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı kapsamında değerlendirilerek doğrudan temin usulü ile belediye şirketine verildiği görülmüştür.

4734 sayılı Kanun'un “Tanımlar” başlıklı 4’üncü maddesinde yapım işi; Bina, karayolu, demiryolu, otoyol, havalimanı, rıhtım, liman, tersane, köprü, tünel, metro, viyadük, spor tesisi, alt yapı, boru iletim hattı, haberleşme ve enerji nakil hattı, baraj, enerji santrali, rafineri tesisi, sulama tesisi, toprak ıslahı, taşkın koruma ve dekapaj gibi her türlü inşaat işleri ve bu işlerle ilgili tesisat, imalat, ihzarat, nakliye, tamamlama, büyük onarım, restorasyon, çevre düzenlemesi, sondaj, yıkma, güçlendirme ve montaj işleri ile benzeri yapım işleri olarak tanımlanmıştır. Hizmet ise; bakım ve onarım, taşıma, haberleşme, sigorta, araştırma ve geliştirme, muhasebe, piyasa araştırması ve anket, danışmanlık, tanıtım, basım ve yayım, temizlik, yemek hazırlama ve dağıtım, toplantı, organizasyon, sergileme, koruma ve güvenlik, meslekî eğitim, fotoğraf, film, fikrî ve güzel sanat, bilgisayar sistemlerine yönelik hizmetler ile yazılım hizmetlerini, taşınır ve taşınmaz mal ve hakların kiralanmasını ve benzeri diğer hizmetleri olarak tanımlanmıştır.

4734 sayılı Kanun’un “İdarece uyulması gereken kurallar” başlıklı 62’nci maddesinin birinci fıkrasının 696 sayılı KHK ile değişik (e) bendinde ise belediyelerin ve belediye şirketlerinin personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı yapamayacağı düzenlenmiş; yıl boyunca devam eden, niteliği gereği süreklilik arz eden ve haftalık çalışma saatlerinin tamamının idare için kullanıldığı “park ve bahçe bakım ve onarımı” işleri de bu kapsamda personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olarak kabul edilmiştir.

Öte yandan personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımını yasaklayan yukarıdaki madde hükmüne 375 sayılı KHK ile istisna getirilmiştir. Sözü edilen KHK’nın ek 20’inci maddesi ile belediyelerin, personel çalıştırılmasına dayalı hizmetleri 4734 sayılı Kanun’un 22’nci maddesindeki limit ve şartlar ile 62’inci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendindeki sınırlamalara tabi olmaksızın doğrudan hizmet alımı suretiyle sermayesinin yarısından fazlası belediyelere ait ve halen bu kapsamda hizmet alımı yaptığı mevcut şirketlerden birini, bu nitelikte herhangi bir şirketi bulunmuyorsa münhasıran bu amaçla kuracakları bir şirkete gördürebileceği hüküm altına alınmıştır.

Buna göre belediyeler, daha önceden personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı yoluyla karşıladıkları personel ihtiyaçlarını kendi şirketleri ile doğrudan karşılayabileceklerdir. İdarenin de bu kapsamda bir personel şirketi kurmuş olup personel çalıştırılmasına dayalı hizmetleri bu şirkete gördürmektedir.

Bunun yanında faaliyet alanı genel olarak inşaat, peyzaj, çiçekçilik olan başka bir şirketi daha bulunmaktadır. Belediye 2023 yılı içerisinde yeşil alan bakım ve çevre düzenlemesi işi için bu şirket ile doğrudan temin usulü ile 499.999.828,32 TL bedelli hizmet alımı sözleşmesi imzalamıştır.

Sözleşme, idari şartname, teknik şartname, özel teknik şartname ve birim fiyat tarifi ve analizleri incelendiğinde; birim fiyat cetvelinde yer alan ağaç temini ve dikimi, genel elektrik tesisatı ve aydınlatma işleri, ahşap kamelya işleri, yapım işi kapsamında bulunan ve Demiryolları, Limanlar ve Hava Meydanları ile Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı birim fiyat kitaplarında yer alan kazı kazılması, döşeme kaplama yapılması, oluk taşı döşenmesi, parke taşı döşenmesi, sıva yapılması, kargir inşaat yapılması, koruge drenaj borusu döşenmesi gibi iş kalemlerinin kullanıldığı, birim fiyat tariflerinin de yine iş kaleminin bulunduğu kitaplardan alındığı, sözleşmenin fiyat farkı hükümleri uyarınca haftalık çalışma saatinin tamamı idarede kullanılan işçiliklerin ağırlık oranını temsil eden katsayı olan (a1) katsayısının ise 1 üzerinden 0,0976 olarak belirlendiği tespit edilmiştir.

İhale dokümanından; söz konusu işin 499.999.828,32 TL bedelli büyük bakım onarım ve çevre düzenlemesi işi olduğu, birim fiyat cetveli, tarifleri ve analizleri ve teknik şartnamelerde yer alan iş kalemleri ile iş kalemlerine ilişkin tariflerin, yapım işi kapsamında gerçekleştirilmesi gereken işler olduğu, ihale dokümanı ve hakedişlerin tamamının yapım işleri için belirlenmiş olan prosedür ve kontrol işlemlerine göre yapıldığı anlaşılmaktadır.

Ayrıca yukarıdaki açıklamalar ile beraber sözleşmede yer alan fiyat farkı hükümleri uyarınca belirlenen ve haftalık çalışma saatinin tamamı idarede kullanılan işçiliklerin ağırlık oranını temsil eden (a1) katsayısının, işin içerisindeki ağırlığının yüzde 9,76 olarak belirlendiği dikkate alındığında söz konusu işin haftalık çalışma saatlerinin tamamının idare için kullanıldığı bir “park bahçe ve bakım onarım” hizmet alım işi olduğunu kabul etmek de mümkün değildir.

Bu nedenle yapım işi kapsamına girecek çevre düzenlemesi işinin, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olarak değerlendirip ihale yapılmaksızın doğrudan temin usulü ile belediye şirketine verilmesi mümkün değildir. Yapım işi kapsamında değerlendirilmesi gereken söz konusu işin, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nda yer alan ihale usulleri kullanılmak suretiyle ihale edilmesi gerekmektedir.