“Serdivan İlçesi Kazımpaşa Mahallesi Kısmi Kanalizasyon İnşaatı” işi kapsamında yazışmalar incelendiğinde, yüklenicinin ödemleri zamanında alamadığı, kapalı yollar, asfalt programı, kamulaştırma ve irtifak sorunları nedeniyle defaetle süre uzatımı istediği, idarenin söz konusu durumu işin bitim zamanında değerlendirmeye alacağı yönünde yanıtlar verdiği ancak, işin süresinde bitirilip bitirilemeyeceğini gösteren bir çalışma yapılmadığı görülmüştür.

İhale tarihi: 07.04.2022

Süre: 27.11.2023

Yer teslim: 27.05.2022

Yüklenici, idareye ithafen, 15.05.2023 tarih ve E.11987 sayılı yazısında, hakediş ödemelerini zamanında alamadıklarını ve iş programındaki Ekim 2022 ile Mayıs 2023 arasında yapılması planlanan imalatların kapalı yollar, asfalt programı, kamulaştırma ve irtifak sorunları gibi nedenlerle yapılamadığını belirtmiştir. Aşağıdaki tabloyu da ekleyerek hakkedişlerdeki gecikme sürelerine değinmiştir.

‌Tablo 14: Yüklenicinin Hazırladığı Gecikme Süreleri

İlgili tabloda, yüklenicinin fatura tarihine 30 günlük süreler ekleyerek son ödeme tarihini belirlediği görülmektedir. Oysa ki, sözleşmenin “Ödeme yerleri ve şartları” başlıklı 11'inci maddesine göre, hakediş raporları, Yapım İşleri Genel Şartnamesi'nde belirtilen esaslara uygun olarak her ayın ilk beş iş günü içinde düzenlenir. Bu raporlar, kanuni kesintiler yapılarak yüklenici veya vekili tarafından imzalanıp idareye verilir. İdare, hakediş raporlarını aldığı tarihten itibaren en geç otuz gün içinde onaylar ve ardından otuz gün içinde tahakkuka bağlayarak on beş gün içerisinde ödeme işlemlerini gerçekleştirir.

Bu hükümden anlaşılacağı üzere, hakediş raporunun imza tarihinden itibaren onaylama, tahakkuk ve ödeme süresi toplam olarak 75 gündür. Bu süreye göre idare,

• 1'inci Hakedişi 20.11.2022 tarihine kadar (kalan 946.995,31 TL on gün gecikmeyle)

• 2'nci Hakedişi 17.01.2023 tarihinine kadar (kalan 895.140,01 TL dokuz gün gecikmeyle)

• 3'üncü Hakedişi 25.02.2023 tarihine kadar (kalan 2.789.021,55 TL dört gün ila bir ay arası gecikmeyle)

• 4'üncü Hakedişi 24.04.2023 tarihine kadar (kalan 1.724.338,81 TL yirmi bir gün gecikmeyle - 15.05.2023'te bu hakediş ödemesi tamamlanmıştır.)

  ödeyebilecektir. Dolayısıyla idarenin fahiş bir gecikmesinden söz etmek mümkün değildir. Ayrıca yüklenicinin hakedişleri her ayın ilk 5 günü içerisinde düzenli olarak vermediği de görülmektedir.

  İdare açısından konuya yaklaşıldığında ise, idarenin, kapalı yollar ve kamulaştırma gibi sorunların çözümü için çalışmaların devam ettiğine dair beyanları bulunmaktadır.

  Buna ilişkin olarak, Yer Teslim Tutanağı'nın 2’nci maddesi, inşaatla ilgili hususları içermektedir. Bu kapsamda, Kazımpaşa Mahallesi TM4 ve TM5 ile Evrenköy Mahallesi TM4 paket terfi merkezlerindeki kamulaştırma işlemlerinin henüz tamamlanmadığı ve işin süresi içinde tamamlanarak yükleniciye teslim edileceği belirtilmektedir. Ayrıca, ihtiyaç duyulması ve idare tarafından uygun görülmesi halinde ilave kamulaştırma, orman ve diğer izinlerin yine idare tarafından alınacağı ifade edilmektedir. Projenin hat güzergâhlarında bulunan kapalı yolların ilgili belediye tarafından açılmadan imalatlara başlanmayacağı da vurgulanmaktadır.

  İdarenin 02.01.2023 tarih ve E92464751755.03.0544464 nolu yazısında ; İlgili yazıda, kapalı yollar ve paket terfilerin durumunun zaten yer teslim tutanağında belirtildiği ve yüklenicinin de bu hususu bildiği vurgulanmıştır. Dolayısıyla, ilave süre talebinin, işin bütünlüğü göz önünde bulundurularak, sözleşme hükümlerine uygun olarak idare tarafından daha sonra yeniden değerlendirileceği belirtilmiştir.

  20.06.2023 tarih ve E92464751755.9956732 saylı yazısında ise; Şantiye Günlük Defterine göre, 23.12.2022 ila 05.05.2023, 13.05.2023 ila 11.06.2023 tarih aralıklarında hiçbir imalat yapılmadığı, iş programına göre beklenen gerçekleşmenin %75,88 olması gerekirken, en son yapılan hakedişle %36,18 gerçekleşme sağlandığı ifade edilerek, yüklenicinin herhangi bir mazeret belirtmeden ve kendi inisiyatifiyle yapmamış olduğu imalatları iş programına uygun hale getirmesi gerektiği, aksi takdirde, bu konuda idare tarafından herhangi bir süre uzatımı verilmeyeceği yeniden belirtilmiştir.

  Yukarıda yapılan açıklamalar ile fiziki gerçekleşme (metrajlar) ve iş programı karşılaştırıldığında, yüklenicinin iş programının çok gerisinde kaldığı ve zamanında (27.11.2023) işi bitiremeyeceği aşikardır.

  Bu süreç mevzuat açısından ele alındığında, Yapım İşleri Genel Şartnamesi'nin “İş programı” başlıklı 17’nci maddesinin altıncı fıkrasına göre, yüklenici onaylanmış iş programına tam olarak uymak zorundadır. Ancak, zorunlu durumlarda idarenin uygun görüşüyle iş programında değişiklik yapılabilir.

  “Sözleşmenin feshi ve tasfiye durumları” başlıklı 47’nci maddesine göre:

• İdare, yüklenicinin ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak taahhütlerini yerine getirmemesi veya işi süresinde bitirmemesi durumunda, en az on gün süreli ve nedenleri açıkça belirtilen ihtarına rağmen aynı durumun devam etmesi halinde sözleşmeyi feshedebilir.

• Bu durumda, protesto çekmeye gerek kalmaksızın kesin teminatlar gelir kaydedilir, varsa ek teminatlarla birlikte sözleşme feshedilir ve hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir.

• Yüklenicinin kusurundan kaynaklanan nedenlerle iş miktarının iş programının gerisinde kaldığı ve kalan sözleşme süresinde işin fiilen bitirilmesinin mümkün olmadığı durumlarda ise iş bitim tarihi beklenilmeden sözleşme feshedilebilir.

İdare cevaben, 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun “Yapım işlerine ek fiyat farkı ve süre uzatımı verilmesi” başlıklı Geçici 7’inci maddesinin birinci fıkrasında “1/3/2023 tarihinden önce 4734 sayılı Kanuna göre ihalesi yapılan ve bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla devam eden (geçici kabulü onaylanmamış olan) yapım işlerine ilişkin Türk lirası üzerinden yapılan sözleşmelerde, sözleşmenin 1/1/2024 tarihinden 31/12/2024 tarihine kadar (bu tarihler dâhil) gerçekleştirilen kısımları için;

…

Birinci fıkra kapsamındaki sözleşmelerde altı ayı geçmemek üzere idarece bu maddeye göre süre uzatımı verilebilir.” denilmekte olduğunu, buna istinaden işin bitim tarihinin 25.07.2024 olarak yeniden belirlendiğini, ayrıca nakdi %59, fiziki %62 gerçekleşme sağlandığını, işin bitim tarihi olan 25.07.2024 tarihinde yüklenici kendisinden kaynaklı sözleşme hükümlerini yerine getirmediği takdirde yine sözleşme hükümlerine göre gereğinin yapılacağını ifade etmiştir.

İdarenin cevabından yola çıkılarak süreler tekrar irdelendiğinde; Yer teslim tarihi: 27.05.2022

Bitiş tarihi: 27.11.2023

Süre uzatımı dahil bitiş tarihi: 25.07.2024

Yer teslim tarihinden iş bitim tarihine kadar olan 549 günde (27.11.2023 - 27.05.2022) fiziki gerçekleşme %62 ise işin tamamı (%100'ü) 885 günde bitirilebilecektir. Ancak yer tesliminden süre uzatımı dahil iş bitim tarihine kadar olan süre 790 gündür. (25.07.2024 – 27.05.2022). Aradaki fark 95 gündür.

Ayrıca geçici 7’inci madde 27.12.2023 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Buna göre bu işte iş bitim tarihi olan 27.11.2023 tarihi dikkate alındığında, 2024 yılında verilebilecek olan maksimum 6 aylık sürenin sonu 01.07.2024 tarihine denk gelmektedir. İdarenin cevabına göre bu sürenin 25 gün aşıldığı da görülmektedir. Buna rağmen, hala aradaki fark olan 95 günlük ekstra süreye ihtiyaç duyulacak gibi görünmektedir.

Yukarıda yer alan açıklamalar doğrultusunda, yüklenicinin iş programının hayli gerisinde kaldığı hallerde, işin süresinde bitirilip bitirilemeyeceği idare tarafından gözetilerek, kamu yararı ve mevzuat hükümleri yönünde işlem tesis edilmesi gerektiği değerlendirilmektedir.