Karar Künyesi
Amortisman Defterinin Tutulmaması
Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 187’nci maddesinde, bir yıldan fazla kullanılabilen ve yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz kalan maddi duran varlıklar için amortisman ayrılacağı, bu yönetmelik kapsamına dâhil kamu idarelerince muhasebe sistemine dâhil edilen maddi duran varlıklardan; hangilerinin amortismana tabi tutulacağı ve bunlara ilişkin uygulanacak amortisman süre, yöntem ve oranları ile ilgili olarak Maliye Bakanlığınca belirlenen esas ve usullerin uygulanacağı belirtilmiş ve “Tutulacak Diğer Defterler” başlıklı 18’inci Bölümünün 491’inci maddesinde Duran Varlıklar Amortisman Defteri sayılmıştır.
Ayrıca 04.11.2015 tarih ve 29522 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanarak yürürlüğe giren “Amortisman ve Tükenme Paylarına” ilişkin Muhasebat Genel Müdürlüğü Genel Tebliği’nin 9’uncu maddesinde amortismana tabi her bir varlığın Ek-2’de yer alan Duran Varlıklar Amortisman Defterine kaydedileceği belirtilmiştir.
Kurum tarafından edinilen duran varlıkların amortisman hesaplamalarında edinim tarihlerinin göz ardı edilmesi, her ne suretle olursa olsun kayıtlardan çıkarma durumunda ilgili duran varlığa ne kadar amortisman ayrıldığı ve duran varlığa ilişkin amortisman ayırma süresinin dolmasına rağmen amortisman ayrılmaya devam ediliyor olması nedenleriyle duran varlıklara ilişkin amortisman kayıtları gerçeği yansıtmamaktadır. Söz konusu hatanın temelinde taşınmazlar için “Duran Varlıklar Amortisman Defterinin” kullanılmaması yatmaktadır. Belediyenin aktifinde bulunan duran varlık sayısının ve çeşidinin çokluğu, her birinin aktife giriş tarihlerinin ve amortisman oranlarının farklı olması ve “Duran Varlıklar
Amortisman Defterinin” kullanılmıyor olması sebebiyle hatalı muhasebe kayıtlarının toplam tutarı tam olarak tespit edilememiştir.
Maddi duran varlıklara ilişkin 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı Duran Varlıklar Amortisman Defteri tutulmaması sebebiyle gerçeği yansıtmamaktadır.
Maddi Duran Varlıklar Grubunda Yer Alan Hesaplarda Hatalı Olarak Kayıtlı Tutarlardan Fazla Amortisman Ayrılması
Kurum tarafından amortismana tabi maddi duran varlıklarda yer alan tutarlar aşılmayacak şekilde amortisman ayrılması gerekmektedir. Amortismana tabi maddi duran varlıklar için hesap alt kodları itibariyle yapılan incelemede, kayıtlı maddi duran varlık tutarından daha fazla amortisman ayrıldığı tespit edilmiştir.
Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı’nın niteliğini belirleyen 202’inci maddesinde, 257 no.lu hesabın, maddi duran varlık bedellerinin ekonomik ömrü içerisinde giderleştirilmesi ve hesaben yok edilmesini izlemek için kullanılacağı hüküm altına alınmıştır. Aynı Yönetmeliğin hesabın işleyişini düzenleyen 203’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde ise, maddi duran varlıklar hesapları için ayrılan amortisman tutarlarının yıl sonunda 257 hesaba alacak, 630 Giderler Hesabına borç kaydedileceği hüküm altına alınmıştır.
Hükümden de anlaşılacağı üzere, amortismana tabi maddi duran varlıklarda yer alan tutarlar aşılmayacak şekilde amortisman ayrılması gerekmektedir.
Tablo 6: Kayıtlı Değer Toplamından Fazla Amortisman Ayrılanlar
Ko d
E 1
E 2
E 3
Ad
Fazla Ayrılan Amortisman Tutar
257
5
4
Beslenme, Gıda ve Mutfak Demirbaşları
139.495,94
257
5
99
Diğer Demirbaşlar
1.158,56
257
4
1
4
Arazi Taşıtları
41.833,95
257
4
2
9
Kanolar ve Kayıklar
88,50
257
3
2
2
İnşaat Makineleri ve Aletleri
105.982,14
257
3
2
8
Etiketleme ve Numaralandırma Makineleri
33.040,00
257
3
2
9
Ayırma, Sınıflandırma Makineleri
24.101,00
257
3
3
3
Kurtarma Amaçlı Cihaz ve Aletler
58.199,41
257
3
3
4
Ölçüm, Tartı, Çizim Cihazları ve Aletleri
282.817,62
257
3
3
5
Tıbbi ve Biyolojik Amaçlı Kullanılan Cihazlar ve
Aletler
10.099,48
257
3
3
6
Araştırma ve Üretim Amaçlı Cihazları ve Aletleri
50.485,00
257
3
3
8
Spor Amaçlı Kullanılan Cihaz ve Aletler
101.008,00
Toplam
848.309,60
Amortismana tabi maddi duran varlıklar için hesap alt kodları itibariyle yapılan incelemede, yukarıdaki tabloda yer alan kayıtlı maddi duran varlık tutarından 848.309,60 TL daha fazla amortisman ayrıldığı tespit edilmiştir.
Kurum Kayıtlarında Yer Alan Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri ve Binalar İçin Amortisman Ayrılmaması
Kurumun, maddi duran varlıkları arasında önemli yer tutan yeraltı ve yerüstü düzenleri ve binaları için amortisman ayırmadığı tespit edilmiştir.
Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı’nın niteliğini belirleyen 202’inci maddesinde, 257 nolu hesabın, maddi duran varlık bedellerinin ekonomik ömrü içerisinde giderleştirilmesi ve hesaben yok edilmesini izlemek için kullanılacağı hüküm altına alınmıştır. Aynı Yönetmeliğin hesabın işleyişini düzenleyen 203’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde ise, maddi duran varlıklar hesapları için ayrılan amortisman tutarlarının yıl sonunda 257 hesaba alacak, 630-Giderler Hesabına borç kaydedileceği hüküm altına alınmıştır.
04.11.2015 tarih ve 29522 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Muhasebat Genel Müdürlüğü Genel Tebliği’nin “Amortisman ve tükenme payına tabi duran varlıklar” başlıklı 3 üncü maddesine göre 251 Yer Alan Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri ve 252 Binalar Hesabında yer alan varlıklar amortismana tabi olduğu belirtilmiştir.
Yukarıda bahsedilen hükümlerden de anlaşılacağı üzere, 251 Yer Alan Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı ve 252 Binalar Hesabında yer alan varlıklar amortismana tabi ve amortismana tabi maddi duran varlıklardan yıl sonunda amortisman ayrılması gerekmektedir.
Yapılan incelemede, Kurumun envanterinde bulunan binalara, Muhasebat Genel Müdürlüğü Genel Tebliği’nde (Sıra No: 47) yer alan süre ve oranlarda amortisman ayrılmadığı dolayısıyla Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin hesap planında belirtilen 257.01 ve 257.02 Birikmiş Amortismanlar Hesabına kayıt yapılmadığı görülmüştür.
2018 yılı mali tablolarına göre, Kurumun 310.767.790,37 TL değerinde bina ve 172.136.525,07 TL değerinde yeraltı ve yerüstü düzenleri olmasına rağmen 257.01 Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri ve 257.02 Binalar Amortismanı alt kodunda herhangi bir kayıt yapılmadığı görülmüştür.
Kamu idaresi cevabında; “Belediyemiz bünyesinde bulunan duran varlıklar (taşınmazlar) için hesaplanan amortisman tutarlarının tüm kayıt ve kontrolleri Emlak ve İstimlak Müdürlüğümüzce takip edilmektedir. Konu ile ilgili olarak, hem taşınmaz hem de taşınır malların amortisman hesapları kanun ve yönetmeliklere uygun bir şekilde Bilgi İşlem Müdürlüğümüz aracılığıyla sistem üzerinden gerçekleştirilmektedir. Söz konusu bulguda tespit edilen amortisman defterinin tutulmaması, maddi duran varlıklarda kayıtlı olan tutarlardan daha fazla amortisman ayrılması ve yer altı ve yer üstü düzenleri ile binalar için amortisman ayrılmaması hususlarında gereken çalışmalar ilgili müdürlüklerimizce yapılacak olup, bundan sonraki iş ve işlemlerimizde hesapların düzenli takibi sağlanacaktır.” denilmiştir.
Sonuç olarak İdare tarafından bulgu kabul edilmiş olup bulguda tespit edilen amortisman defterinin tutulmaması, maddi duran varlıklarda kayıtlı olan tutarlardan daha fazla amortisman ayrılması ve yer altı ve yer üstü düzenleri ile binalar için amortisman ayrılmaması hususlarında gereken çalışmaların ilgili müdürlüklerce yapılacak olduğu, bundan sonraki iş ve işlemlerde hesapların düzenli takibinin sağlanacağı belirtilmiştir.
Bulgu konusu tespitin devam edip etmediği takip eden denetimlerde izlenecektir.