Bütçe Emanetleri Hesabından yapılan ödemelerin, muhasebe kayıtlarına alınma sırasına göre yapılmadığı görülmüştür.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu’nun “Ödenemeyen giderler ve bütçeleştirilmiş borçlar” başlıklı 34’üncü maddesi uyarınca; kamu idarelerinin nakit mevcudunun tüm ödemeleri karşılayamaması halinde giderler, muhasebe kayıtlarına alınma sırasına göre ödenir. Ancak, sırasıyla kanunları gereğince diğer kamu idarelerine ödenmesi gereken vergi, resim, harç, prim, fon kesintisi, pay ve benzeri tutarlara, tarifeye bağlı ödemelere, ilama bağlı borçlara, ödenmemesi halinde gecikme cezası veya faiz gibi ek yük getirecek borçlara ve ödenmesi talep edilen emanet hesaplarındaki tutarlara öncelik verilmesi gerekmektedir.

Mezkûr Kanun’un “Muhasebe hizmeti ve muhasebe yetkilisinin yetki ve sorumlulukları” başlıklı 61’inci maddesinin altıncı fıkrasında da;

“Muhasebe yetkilileri, 34 üncü maddenin ikinci fıkrasındaki ödemeye ilişkin hükümler ile bu maddenin üçüncü fıkrasında belirtilen ödemeye ilişkin kontrol yükümlülüklerinden dolayı sorumludur.” hükmü yer almaktadır.

Diğer yandan, Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 248 ve 249’uncu maddelerinde Bütçe Emanetleri Hesabının niteliği ve hesaba ilişkin işlemler düzenlenmiştir. Yönetmelik’te, 320-Bütçe Emanetleri Hesabının mali yıl içerisinde veya sonunda ödeme emri belgesine bağlandığı halde, nakit yetersizliği veya diğer sebeplerle ilgililerine ödenemeyen

tutarların izlenmesi için kullanılacağı; yapılacak ödemelerde söz konusu tutarların muhasebe kayıtlarına alınma sırasının gözetileceği belirtilmiştir.

Mevzuat hükümlerinden de anlaşılacağı üzere, İdarenin nakit mevcudunun tüm ödemeleri karşılayamaması nedeniyle Bütçe Emanetleri Hesabına alınan tutarların mevzuatında belirtilen ödemelere öncelik vermek şartıyla muhasebe kaydına alınma sırasına göre ödenmesi gerekmektedir. Ayrıca, Bütçe Emanetleri Hesabında izlenen söz konusu tutarların kayda alınma sırasına göre ödenmesinden muhasebe yetkilisinin sorumlu olacağı açıktır.

Yapılan incelemede, söz konusu hesaptan yapılan ödemelerin, yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerine aykırı olarak, muhasebe kayıtlarına alınma sırasına göre gerçekleştirilmediği tespit edilmiştir. Aşağıda bu duruma örnek teşkil edecek ödemeler yer almaktadır:

• İKN: 2016/262639

  
  

  320-Bütçe Emanetleri Hesabına giriş: 31.12.2020-6.923.540 TL

  
  

  103-Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabından çıkış: 03.11.2021-1.350.000 TL 103-Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabından çıkış: 05.10.2021-3.500.000 TL 103-Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabından çıkış: 06.09.2021-2.008.000 TL 103-Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabından çıkış: 04.08.2021-65.540 TL

• İKN: 2020/449400

320-Bütçe Emanetleri Hesabına giriş: 06.04.2021-83.957.472,12 TL

103-Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabından çıkış: 28.05.2021-48.931.930 TL 103-Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabından çıkış: 05.05.2021-5.000.000 TL 103-Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabından çıkış: 04.05.2021-20.000.000 TL

103-Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabından çıkış: 29.04.2021-10.007.472,12

TL

120-Gelirlerden Alacaklar Hesabından mahsupla çıkış: 18.05.2021-18.070 TL

Örneklerden anlaşılacağı üzere; 2016/262639 İhale Kayıt Numaralı (İKN) ihaleye ait olup, hak sahibine ödenmek üzere 31.12.2020 tarihinde 320-Bütçe Emanetleri Hesabına alınan

6.923.540 TL’nin ödemesi, 2020/449400 İhale Kayıt Numaralı (İKN) ihaleye ait olup, hak sahibine ödenmek üzere 06.04.2021 tarihinde 320-Bütçe Emanetleri Hesabına alınan 83.957.472,12 TL’den sonra yapılmıştır. Oysa, 320-Bütçe Emanetleri Hesabına alış tarihi daha önce olduğu için, öncelikle 6.923.540 TL’nin ödenmesi gerekir idi.

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, İdare tarafından; giderlerin ödenmesi aşamasında İdareye gecikme cezası veya faiz gibi ek yük getirecek borçların ve aksatılması halinde kamu hizmetinin yürütülmesini imkansızlaştıracak nitelikteki işlerin hakediş ödemelerine öncelik verildiği ve genel olarak 5018 sayılı Kanun’a uyulmaya çalışıldığı ifade edilmişse de; bulguda da belirtildiği üzere, mevzuat gereği öncelik verilen ödemelerin dışındaki bazı ödemelerde muhasebe kayıtlarına alınma sırasına göre ödenme kuralına uyulmamıştır.

Sonuç olarak, Bütçe Emanetleri Hesabındaki tutarların, İdare aleyhine bir durumun oluşmaması için mevzuatında belirtildiği sıralamaya göre ödenmesi gerekmektedir.