İdare tarafından 2019 yılı içinde üretilen mal ve hizmetlerin satışlarından elde edilen gelirler üzerinden hesaplanması gereken katma değer vergisi toplamı ile fiilen tahsil edilen katma değer vergisi toplamı arasında uyumsuzluk bulunmaktadır.

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun “Verginin konusunu teşkil eden işlemler” başlıklı 1’inci maddesinde; Türkiye’ de yapılan ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetler ile diğer faaliyetlerden doğan teslim ve hizmetlerin katma değer vergisine tabi olduğu hüküm altına alınmıştır.

Anılan Kanun’un “Vergiyi Doğuran Olay” başlıklı 10’uncu maddesinde ise, vergiyi doğuran olayın; mal teslimi ve hizmet ifası hallerinde, malın teslimi veya hizmetin yapılması anında meydana geleceği belirtilmiştir.

İdare her ne kadar kurumsal olarak katma değer vergisi mükellefi olmasa da, Kanun’da belirtilen faaliyetleri kendi bünyesinde yapmış olması durumda, söz konusu faaliyetler açısından vergi mükellefiyeti kurulacaktır. Bu durumda, mevzuatta belirtilen ticari, sınai, zirai faaliyetlerin gerçekleştirilmesi hallerinde, katma değer vergisi tahsilatı ve indirimi söz konusu olabilecektir.

Diğer yandan, Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 293’üncü maddesinde, 391-Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabının teslim edilen mal veya ifa edilen hizmetler üzerinden hesaplanan katma değer vergisi tutarları ile bu tutarlardan mahsup edilen ve ödenen tutarların izlenmesi için kullanılacağı;

Yönetmelik’in 190-Devreden Katma Değer Hesabı’na ilişkin “Hesabın işleyişi” başlıklı 152’nci maddesinde; ay sonlarında, Devreden Katma Değer Vergisi Hesabı ile İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabının borç bakiyeleri toplamının, Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabının alacak bakiyesinden fazla olduğu durumda sonraki döneme devreden katma değer vergisi tutarının bu hesaba borç kaydedileceği belirtilmiştir. Bu durumda, Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabına kaydedilecek vergi tutarlarının eksik hesaplanması ve tahsil edilmesi sonucunda, Devreden Katma Değer Vergisi Hesabında kayıtlı tutarlar gerçek duruma aykırı olarak sürekli artış gösterecektir.

İdarenin hesap ve işlemleri incelendiğinde; 2019 yılı içerisinde sunduğu çeşitli hizmetler sonucunda elde ettiği toplam 21.138.376,56 TL gelirin; 5.985.309,68 TL’lik kısmının eğitim, sosyal hizmet ve sağlık hizmetleri dolayısıyla elde edildiği ve bu faaliyetlerin 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 17’nci maddesine göre KDV’den istisna olduğu, kalan 15.153.066,88 TL’lik KDV’ye tabi hizmet gelirinin hesaplanan katma değer vergisinin 2.727.552,038 TL olması gerekirken 133.195,77 TL tahsil ettiği; dolayısıyla 2.594.356,27 TL eksik katma değer vergisi tahsilatı gerçekleştirildiği; söz konusu tutarın ise 600-Gelirler Hesabına kaydedildiği tespit edilmiştir.

Belirtilen hatalı tahsilat nedeniyle, mükellef sıfatıyla vergi dairesine beyan edilecek ve ödenecek katma değer vergisinde de eksiklik oluşmaktadır.

Hâlbuki aşağıdaki tabloda belirtilen mal ve hizmet satışları İdare açısından KDV mükellefiyeti doğurucu faaliyetlerdir. Bu nedenle, mevzuatında belirtilen şekilde ve oranlarda KDV tahsilatı yapılmalı, tahsilat tutarı Hesaplanan Kama Değer Vergisi Hesabına kaydedilmeli ve diğer KDV hesaplarıyla bu rakamlar üzerinden karşılıklı işleme tabi tutulmalıdır.

Tablo 4: Hizmet Gelirlerinin Türlerine Göre Dağılımı

Yukarıda yer alan denetim tespitine binaen, İdare tarafından; bu kalemin online tahsilatlar ile tahakkuksuz tahsilatlarda kolaylık olması nedeniyle kullanıldığı, Mali Hizmetler Müdürlüğü tarafından ilgili müdürlüklerin “Diğer Hizmet Gelirleri” yardımcı hesabı yerine ilgili kodun net olarak seçilmesi konusunda uyarıldığı, KDV kapsamına giren mal ve hizmet satışlarında 391- Hesaplanan KDV Hesabının çalıştırılacağı, ay sonlarında ise Mahalli İdareler

Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nde belirtildiği şekilde mahsuplaşma yoluna gidileceği, konu hakkında gerekli hassasiyetin gösterileceği ifade edilmiş ve 24.02.2020 tarihli ve 1822, 1846 yevmiye numaralı iki muhasebe işlem fişi ile hem muhasebe işlemleri hem de beyanname düzeltme işlemleri yapılmıştır.

Ancak, bulguda belirtilen işlemlerin yılında yapılmaması nedeniyle, İdarenin 2019 yılı mali tablolarında, 391-Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabı ile 360-Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabının 2.594.356,27 TL eksik, 190-Devreden Katma Değer Vergisi Hesabı ile 600- Gelirler Hesabının 2.594.356,27 TL fazla bilgi içermesine neden olmuştur.