2005/9207 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğin “İşyeri açılması” başlıklı 6 ncı maddesinin birinci fıkrasında; yetkili idarelerden usulüne uygun olarak işyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan işyeri açılamayacağını ve çalıştırılamayacağını belirtmektedir.

Aynı Yönetmeliğin 39 uncu maddesinin ikinci fıkrasında 2559 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinde belirtilen hususların tespiti halinde, yetkili idare tarafından mezkûr maddede belirtilen usule göre idarî para cezası uygulanacağı ifade edilmiştir. İlgili fıkrada sözü edilen 2559 Sayılı Polis Vazife ve Salahiyetleri Kanununun 6 ncı maddesinde de;

“Umuma açık istirahat ve eğlence yerlerinden;

1. Faaliyetten geçici olarak men edildiği halde süresinden önce açılan,

2. Açık ve kapalı bulunacağı saatlere uymayan,

3. Bu Kanunun 12 nci maddesinde belirtilen yasaklara uymadığı tespit edilen,

4. Mevzuat hükümlerine aykırı olarak işletilen, İş yerlerinin işletmecilerine beşyüzmilyon Türk Lirası ile birmilyar Türk Lirası arasında idarî para cezası verilir. Bu maddede öngörülen idarî para cezaları, belediye sınırları içinde belediye encümeni, belediye sınırları dışında il daimi encümeni tarafından verilir …” denilmektedir.

Bahse konu idari para cezaları, 5236 Sayılı Kabahatler Kanunun 17 inci maddesinin yedinci fıkrası gereği, her takvim yılı başından geçerli olmak üzere o yıl için 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 298 inci maddesi hükümleri uyarınca tespit ve ilân edilen yeniden

değerleme oranında artırılarak uygulanmaktadır. Bu doğrultuda, 2559 Sayılı Kanunun 6 ncı maddesindeki idari para cezalarının 2018 yılı için alt sınırı 1.473 TL, üst sınırı ise 2.960 TL’dir.

Yukarıda bahsedilen mevzuat hükümlerine göre, umuma açık bir istirahat ve eğlence yeri eğer işyeri açma ve çalıştırma ruhsatı alınmadan açılır ve çalıştırılırsa mevzuat hükümlerine aykırı olarak işletilmiş olacağından, işletmecilere 2559 sayılı Polis Vazife ve Salahiyetleri Kanununun 6 ncı maddesinde belirtilen idari para cezasının en azından alt sınırdan güncellenmiş tutarının belediye encümenince uygulanması gerekmektedir.

Ancak Belediye, Zabıta Müdürlüğünün işyeri açma ve çalıştırma ruhsatı olmadığını tespit ettiği işletmelerin umuma açık istirahat ve eğlence yeri olduğunu gözetmeden, mevzuata aykırılığı 5326 Sayılı Kabahatler Kanununun “Emre aykırılık” başlıklı 32 inci maddesi kapsamında değerlendirmiş ve bu işletmelerin her biri için bu maddenin ilk fıkrasında ön görülen 259 TL (2018 yılı için) idari para cezası uygulamıştır.

Kamu idaresi cevabında; “2559 sayılı Polis Vazife ve Salahiyetleri Kanunu 6. maddesi;

‘Umuma açık istirahat ve eğlence yerlerinden;

1. Faaliyetten geçici olarak men edildiği halde süresinden önce açılan,

2. Açık ve kapalı bulunacağı saatlere uymayan,

3. Bu Kanunun 12 nci maddesinde belirtilen yasaklara uymadığı tespit edilen,

4. Mevzuat hükümlerine aykırı olarak işletilen,

iş yerlerinin işletmecilerine beşyüzmilyon Türk Lirası ile birmilyar Türk Lirası arasında idarî para cezası verilir.

Bu maddede öngörülen idarî para cezaları, belediye sınırları içinde belediye encümeni, belediye sınırları dışında il daimi encümeni tarafından verilir. Verilen idarî para cezalarına dair kararlar ilgililere 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümlerine göre tebliğ edilir. Bu cezalara karşı tebliğ tarihinden itibaren en geç yedi gün içinde yetkili idare mahkemesine itiraz edilebilir. İtiraz, idarece verilen cezanın yerine getirilmesini durdurmaz. İtiraz üzerine verilen karar kesindir. İtiraz, zaruret görülmeyen hallerde evrak üzerinde inceleme yapılarak en kısa sürede sonuçlandırılır. İdarî para cezaları 6183 sayılı Âmme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil olunur.

Bu maddede belirtilen aynı fiillerin bir yıl içinde tekrarı halinde, en son uygulanan

para cezası bir kat artırılarak uygulanır.’

İlgili Kanunun 6. maddesinde belirtilen hükümlerine aykırı davranan işyerleri tespit edilmesi durumunda Belediye Encümenimiz Kanunda belirtilen idari para cezalarını vermektedir.

Ayrıca müdürlüğümüzce umuma açık İstirahat ve eğlence yerlerinin belediyeden işyeri açma ve çalışma ruhsatı almadan ticari faaliyette bulunduğu tespit edildiğinde; 5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanununun 7.Maddesi 3-C bendinde ‘Sıhhî işyerlerini, 2 nci ve 3 üncü sınıf gayrisıhhî müesseseleri, umuma açık istirahat ve eğlence yerlerini ruhsatlandırmak ve denetlemek’ ifadesine istinaden idari işlemler yapılmaktadır.

Yine 1608 sayılı Umuru Belediyeye Müteallik Ahkâmı Cezaiye Hakkında 16 Nisan 1340 tarih ve 486 Numaralı Kanunun Bazı Maddelerini Muaddil Kanunun 1 inci maddesinde ‘Belediye meclis ve encümenlerinin kendilerine kanun, nizam ve talimatnamelerin verdiği vazife ve salahiyet dairesinde ittihaz ettikleri kararlara muhalif hareket edenlerle belediye kanun ve nizam ve talimatnamelerinin men veya emrettiği fiilleri işleyenlere veya yapmayanlara belediye encümenince Kabahatler Kanununun 32 nci maddesi hükmüne göre idarî para cezası ve yasaklanan faaliyetin menine karar verilir. Bu kararda ilgili kişiye bir süre de verilebilir. Belediye encümeni kararında belli bir fiilin muayyen bir süre zarfında yapılmasını da emredebilir. Emredilen fiilin ilgili kişi tarafından yapılmaması hâlinde, masrafları yüzde yirmi zammı ile birlikte tahsil edilmek üzere belediye tarafından yerine getirilir. Bu madde hükümleri ilgili kanunda ayrıca hüküm bulunmayan hâllerde uygulanır.’ denildiğinden Belediye Encümenine gerekli idari yaptırımın kararının verilmesi için yazılı talepte bulunmakta ve Belediye Encümeni ilgili yazıya istinaden

1. Para cezası güncel değerden (259 TL 2018 yılı için))

2. Kapatma Kararı ve para cezası (güncel değerden ) kararı almaktadır.”

denilmektedir.

Sonuç olarak kamu idaresi, her ne kadar 2559 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinde belirtilen hükümlere aykırılığın tespiti halinde Encümence gerekli cezanın verildiğini belirtse de anılan maddede yer alan tutarda idari para cezası verilmesi gerekenler arasında mevzuata aykırı olarak umuma açık istirahat ve eğlence yeri işleten işletmeciler de sayılmıştır. İşyeri açma ve çalışma ruhsatı almadan bu tür bir işletmenin faaliyette bulunması mevzuata aykırı olarak işletildiği anlamına gelmektedir. Fakat kamu idaresi, işyeri açma ve çalışma ruhsatı almadan faaliyette bulunan bazı işletmeler için anılan Kanun hükümlerini uygulamamıştır.

Ayrıca kamu idaresinin uygulamada başvurduğu 1608 sayılı Kanunun 1 inci maddesinin son fıkrasında “Bu madde hükümleri ilgili kanunda ayrıca hüküm bulunmayan hâllerde uygulanır.” denilmektedir. Anlaşılacağı üzere başkaca bir kanunda ayrıca hüküm var ise ilgili hüküm uygulanacaktır. 2559 sayılı Polis Vazife ve Salahiyetleri Kanununun 6 ncı maddesinde doğrudan ve özel olarak mevzuata aykırı biçimde umuma açık istirahat ve eğlence yerleri işletenlere ilişkin verilecek cezanın düzenlenmesi sebebi ile bu maddede öngörülen güncel ceza tutarının uygulanması gerekmektedir.