İdarenin sahibi olduğu taşınmazlara yönelik yapılan incelemede, taşınmazların 5393 sayılı Belediye Kanunu'na aykırı olarak vakıf ve derneklere tahsis edildiği tespit edilmiştir.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Diğer kuruluşlarla ilişkiler” başlıklı 75’inci maddesinde;

“Belediye, belediye meclisinin kararı üzerine yapacağı anlaşmaya uygun olarak görev ve sorumluluk alanlarına giren konularda;

Kamu Kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, kamu yararına çalışan dernekler, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınmış vakıflar ve 7/6/2005 tarihli ve 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanunu kapsamına giren meslek odaları ile ortak hizmet projeleri gerçekleştirebilir. Diğer dernek ve vakıflar ile gerçekleştirilecek ortak hizmet projeleri için mahallin en büyük mülki idare amirinin izninin alınması gerekir.

Kendilerine ait taşınmazları, aslî görev ve hizmetlerinde kullanılmak üzere bedelli veya bedelsiz olarak mahallî idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına devredebilir veya süresi yirmibeş yılı geçmemek üzere tahsis edebilir. Bu taşınmazlar aynı kuruluşlara kiraya da verilebilir. Bu taşınmazların, tahsis amacı dışında kullanılması hâlinde, tahsis işlemi iptal edilir. Tahsis süresi sonunda, aynı esaslara göre yeniden tahsis mümkündür.”

Denilmektedir.

Söz konusu düzenleme kapsamında mahalli idareler taşınmazlarını kamu kurum ve kuruluşlarına devredebilir veya süresi yirmi beş yılı geçmemek üzere tahsis edebilir. Söz konusu düzenlemede, belediyelerin dernek ve vakıflarla ortak hizmet projeleri geliştirebileceğinin belirtildiği ancak mülkiyetindeki taşınmazları dernek ve vakıflara tahsis edebileceğine ilişkin herhangi bir hükmün yer almadığı görülmektedir.

Sayıştay Genel Kurulu’nun 2017/1 Esas ve 5415/1 Karar No’lu İçtihadı Birleştirme Kararında;

“Konuya bir kamu idaresi olan belediyeler özelinde bakıldığında da taşınmaz tahsisinde kamu hizmetinin ve kamu idaresinin varlığı ölçütleri geçerliliğini korumaktadır.

Buna göre, belediyeler, mülkiyetlerindeki taşınmazlarını 5393 sayılı Kanun’un sosyal ve ekonomik amaçlı arsa ve konut üretimine ilişkin 69’uncu maddesindeki özel hükümler hariç olmak üzere aynı Kanun’un 75’İnci maddesi ile 5018 sayılı Kanun’un 47’nci maddesi çerçevesinde, ancak mahallî müşterek nitelikteki hizmetlerin yerine getirilmesi amacıyla belediye meclislerinin bu konuya ilişkin alacakları kararla ve sadece mahallî idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına tahsis edebileceklerdir.” denilerek belediyelerin taşınmazlarını, mahallî idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşları dışındaki özel ve tüzel kişilere tahsis edemeyeceğine hükmedilmiştir.

Yine İçtihadı Birleştirme Kararında;

“… Öte yandan söz konusu tahsislerden bir kısmının bedelli olması yapılan işlemin tahsis niteliğini ortadan kaldırmamakta ve taşınmazın kiralandığı anlamına gelmemektedir. Kaldı ki belediye mülkiyetindeki taşınmazların kiralanması için belediye meclis kararı tek başına yeterli olmayıp böyle bir durumda 2886 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanması gerekmektedir.” denilmek suretiyle tahsislerden bedel alınmasının kiralama anlamına gelmeyeceği, kiralama işleminin 2886 sayılı Kanuna göre yapılması gerektiği hükme bağlanmıştır.

6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun “İçtihatların birleştirilmesi” başlıklı 58’inci maddesinin 3’üncü fıkrasında ise;

“İçtihatların birleştirilmesi veya değiştirilmesi kararları Resmi Gazetede yayımlanır. Bu kararlara Sayıştay daire ve kurulları ile kamu idareleri ve sorumlular uymak zorundadır.”

Denilmektedir.

Yukarıda yer verilen düzenlemelere rağmen belediyenin mülkiyetinde bulunan taşınmazlardan 3 tanesinin ... Dernekleri ve ... Vakfına tahsis edildiği tespit edilmiştir. İdarenin dernek ve vakıflara taşınmaz tahsisinin mevzuata aykırı olduğu düşünülmektedir.

Kamu idaresi cevabında; "Tarafınızca ilgili sorguda; 3 adet taşınmazın 5393 Sayılı Belediye Kanunu’na aykırı olarak vakıf ve derneklere tahsis edildiği belirtilmiştir.

Mülkiyeti Belediyeye ait olan 8196 ada 3 parselde üzerinde bulunan Kültürevi taşınmazının Belediye Meclisimizin 03.03.2008 tarih ve 2008-29 sayılı kararı ile 5393 sayılı Kanunu’nun 75. Maddesi kapsamında; Bakanlar Kurulu’nun 13.03.1998 tarih 98/10806 sayılı kararı ile vergi muafiyeti tanınmış vakıflardan sayılan ve Gelir İdaresi Başkanlığı 26.03.2019 tarafından yayımlanan güncellenen vergi muafiyeti tanınmış vakıflar listesinde de yer alan ... Vakfı ile ortak hizmet projesi kapsamında ekli protokol de bahsi geçen amaçlar dahilinde ortak hizmet projesi yürütülmektedir. Bu kapsamda Belediyenin sorumluluğu binanın temini ile ilgili sınırlıdır. Bu hususta ilgili işlemin ortak hizmet projesi kapsamında değerlendirilmesi gerekmektedir.

Mülkiyeti kurumumuza ait olan Pir Sultan Abdal Parkı içinde bulunan iki katlı binanın zemin üstü birinci katı Belediye Meclisinin 02.11.2015 tarih ve 123 sayılı kararı ile 5393 sayılı Kanunu’nun 75. Maddesi kapsamında ortak hizmet projesi kapsamında ekli protokol çerçevesinde 10 yıllığına, 16.04.1993 günlü,21554 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Bakanlar Kurulu'nun 28.03.1993 günlü, 93/4239 sayılı kararıyla "Kamu Yararına Çalışan Dernekler" arasına alınan ... Derneği’ne tahsis edilmiştir. Her ne kadar ilgili Meclis kararında tahsisten bahsedilmişse de, ekli protokolden de anlaşılacağı üzere ... Derneği ile Belediye arasında “İlçemiz halkına yönelik olarak Atatürk İlke ve İnkilaplarının anlatılması, kültür, sanat, edebiyat, kadına ve çocuklara yönelik şiddetin durdurulması konularında faaliyetler” yapılacağı belirtilmiş olup, ortak hizmet projesi kapsamında Belediyenin sorumluluğu binanın temini, bakım ve onarımının yapılmasıdır. Bu hususta ilgili işlemin ortak hizmet projesi kapsamında değerlendirilmesi gerekmektedir.

Mülkiyeti kurumumuza ait olan İlçemiz Yenikale Mahallesi No:117 ve 117/A’da kayıtlı bulunan Pir Sultan Abdal Parkı içerisinde bulunan iki katlı taşınmazın zemin katının;18.06.1983 tarih ve 18081 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2847 sayılı Kanunun

7.maddesi gereğince kamu yararına dernek statüsünde yer alan ... Derneği ile Belediye Meclisimizin 02.05.2018 tarih ve 36 sayılı kararı ile ekli protokol kapsamında; Şehitlerimizin hatıralarının yaşatılması, şehit yakınları ile gazilerin her türlü mağduriyet ve mahrumiyetten korunması amacıyla; şehit yakınları ile gazilere yönelik sosyal hizmet ve yardım faaliyetlerini

katkıda bulunmak ve eğitim, kültür gibi faaliyetlerine destek olmak amacı ile ortak hizmet projesi yürütülmektedir. Bu kapsamda Belediyenin sorumluluğu binanın temini ile sınırlıdır. Bu hususta ilgili işlemin ortak hizmet projesi kapsamında değerlendirilmesi gerekmektedir."

Denilmektedir.

Sonuç olarak 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Diğer kuruluşlarla ilişkiler” başlıklı 75’inci maddesine göre; mahalli idareler taşınmazlarını kamu kurum ve kuruluşlarına devredebilir veya süresi yirmi beş yılı geçmemek üzere tahsis edebilir. Söz konusu düzenlemede, belediyelerin dernek ve vakıflarla ortak hizmet projeleri geliştirebileceğinin belirtildiği, ancak mülkiyetindeki taşınmazları dernek ve vakıflara tahsis edebileceğine ilişkin herhangi bir hükmün yer almadığı görülmektedir.

Yine Sayıştay Genel Kurulu’nun 2017/1 Esas ve 5415/1 Karar No’lu İçtihadı Birleştirme Kararında;

“Konuya bir kamu idaresi olan belediyeler özelinde bakıldığında da taşınmaz tahsisinde kamu hizmetinin ve kamu idaresinin varlığı ölçütleri geçerliliğini korumaktadır.

Buna göre, belediyeler, mülkiyetlerindeki taşınmazlarını 5393 sayılı Kanun’un sosyal ve ekonomik amaçlı arsa ve konut üretimine ilişkin 69’uncu maddesindeki özel hükümler hariç olmak üzere aynı Kanun’un 75’İnci maddesi ile 5018 sayılı Kanun’un 47’nci maddesi çerçevesinde, ancak mahallî müşterek nitelikteki hizmetlerin yerine getirilmesi amacıyla belediye meclislerinin bu konuya ilişkin alacakları kararla ve sadece mahallî idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına tahsis edebileceklerdir.” denilerek belediyelerin taşınmazlarını, mahallî idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşları dışındaki özel ve tüzel kişilere tahsis edemeyeceğine hükmedilmiştir.

Ortak hizmet projesi kapsamında özel ve tüzel kişilere taşınmaz tahsis edilmesinin mevzuata uyarlılığı mümkün görünmemektedir.