İdare tarafından fuzuli şagillere yönelik ecrimisil bedellerinin pandemi gerekçesiyle eksik tahakkuk ettirildiği görülmüştür.

2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun “Ecrimisil ve tahliye” başlıklı 75’inci maddesinde, devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malların gerçek ve tüzel kişilerce işgali üzerine, fuzuli şagilden ecrimisil isteneceği, ayrıca işgal edilen taşınmaz malın, idarenin talebi üzerine bulunduğu yer mülki amirince en geç 15 gün içinde tahliye ettirilerek idareye teslim edileceği belirtilmiş; 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 15’inci

maddesinde, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 75’inci maddesi hükümlerinin belediye taşınmazları hakkında da uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.

Diğer yandan, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğü tarafından yayımlanan 19.03.2020 tarihli 2020/7 sayılı Genelge’de;

“…

Bu kapsamda;

1. İl özel idareleri, belediyeler ve bağlı kuruluşları ile bunların üyesi olduğu mahalli idare birlikleri ve bunların sermayesinin yarısından fazlasına doğrudan doğruya veya dolaylı olarak birlikte ya da ayrı ayrı sahip oldukları şirketlerinin mülkiyetinde veya tasarrufunda olup 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu, 5393 sayılı Belediye Kanunu, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu ve ilgili diğer mevzuat çerçevesinde kiraya verilen taşınmazlar hakkında;

   1. Kamu kurumlarınca alınan ve alınacak tedbirler nedeniyle geçici olarak faaliyetleri durdurulan işyerleri kullanılmayacağından; faaliyetlerin durdurulduğu süre boyunca kira bedeli tahakkuk ettirilmemesi, ayrıca bu süreler kadar sözleşme sürelerinin uzatılması,

      …

      
      

      Hususları uygun görülmüştür.

      
      

      …” denilmektedir.

      
      

      Mezkûr Genelge’nin yukarıda yer verilen hükmü incelendiğinde, yalnızca kira bedellerinin tahakkuk ettirilmemesine yönelik düzenleme yapıldığı görülmektedir.

      Ayrıca 17.04.2020 tarihli ve 31102 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 7244 sayılı Yeni Koronavirüs (Covıd-19) Salgınının Ekonomik ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un “Bazı alacakların ertelenmesi, alınmaması veya yapılandırılması” başlıklı 1’inci maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendinde;

      “Büyükşehir belediyeleri, belediyeler, il özel idareleri ve bağlı kuruluşları ile bunların üyesi olduğu mahalli idare birliklerinin mülkiyetinde veya tasarrufunda olan taşınmazlara

      
      

      ilişkin olarak ilgili mevzuatınca yapılan satış, ecrimisil ve kiralamadan kaynaklanan bedellerin veya tutarların, 19/3/2020 tarihinden itibaren 3 aylık döneme ilişkin tahsil edilmesi gereken kısımlarının 3 ay ertelenmesine büyükşehir belediyeleri, belediyeler, il özel idareleri ve birliklerde meclis; bağlı kuruluşlarda ise yetkili karar organı yetkilidir. Bu süreler, bitiminden itibaren ilgisine göre Çevre ve Şehircilik Bakanı veya İçişleri Bakanı tarafından 3 aya kadar uzatılabilir. Söz konusu alacaklar ertelenen süre sonunda, ertelenen süre kadar aylık eşit taksitler halinde, herhangi bir gecikme zammı ve faiz uygulanmadan tahsil edilir. Faaliyetleri durdurulan veya faaliyette bulunamayan işletmelerin faaliyette bulunmadığı döneme ilişkin olarak kira bedelleri tahsil edilmez.” hükmü yer almaktadır.

      Söz konusu hükme göre; satış, ecrimisil ve kiralamadan kaynaklanan alacakların ertelenmesi hususunda belediye meclislerine yetki verilmiş, ertelenen alacakların ise süre sonunda tahsil edileceği ifade edilmiştir. Mezkûr maddenin son fıkrasında ise faaliyetleri durdurulan veya faaliyette bulunmayan işletmelerin faaliyette bulunmadığı döneme ilişkin yalnızca kira bedellerinin tahsil edilmeyeceği hüküm altına alınmıştır.

      Gerek Genelge’de gerekse Kanun’da yer verilen hükümlerden anlaşılacağı üzere belediye meclisi kararı ile ecrimisil alacaklarının yalnızca ertelenmesine, kira alacaklarının ise hem ertelenmesine hem de faaliyetleri durdurulan iş yerleri için tahsil edilmemesine karar verilebilecektir. Bir başka deyişle, pandemi gerekçesi ile faaliyetleri durdurulsun veya durdurulmasın ecrimisil alacaklarının silinmesi mümkün olmayıp, yalnızca üç aylık süre ile ertelenmesi söz konusu olabilecektir. Zira ecrimisil bedellerinin İdare taşınmazlarının işgali karşılığında alınan bir tazminat niteliğinde olduğu düşünüldüğünde, faaliyetleri durdurulan iş yerleri için kanun koyucunun yalnızca kira bedellerinin tahsil edilmemesini öngörmesi, ecrimisil ile kira arasındaki farklar yönünden kanun koyucunun bakış açısını ortaya koymaktadır.

      7244 sayılı Kanun hükümlerinin belediye meclisine verdiği yetki doğrultusunda Kadıköy Belediye Meclisinin 09.07.2020 tarihli ve 51 numaralı kararı ile 19.03.2020 tarihinden itibaren üç aylık döneme ilişkin tahsili gereken kira, ecrimisil ve taşınmaz satışına dair tahakkuk ve tahsilat işlemlerinde söz konusu tutarların üç ay ertelenmesine ve faaliyetleri durdurulan veya faaliyette bulunmayan işletmelerin ise faaliyette bulunmadığı döneme ilişkin olarak kira bedellerin tahsil edilmemesine karar verilmiştir.

      Ancak yapılan incelemede; bazı fuzuli şagillere yönelik tahakkuk ettirilen ecrimisil alacaklarının söz konusu meclis kararı kapsamına alınarak, bahsi geçen üç aylık döneme

      
      

      tekabül eden kısmının mevzuatında öngörülmemesine rağmen silindiği görülmüştür. Söz konusu taşınmazlara ilişkin tablo aşağıda yer almaktadır:

      Tablo 8: Ecrimisil Bedelleri Silinen Taşınmazları Gösterir Tablo

      
      

      İşgalin Niteliği	İşgal Tarihi	İşgal Edilen Alan (metrekare)	Aylık Ecrimisil Bedeli	Ecrimisil Alınmayan Dönem	Silinen Ecrimisil Bedeli (TL)
      Servisli Büfe	01.09.2019/19.10.2020	55,5	6.375,00	19.03.2020/19.06.2020	19.125,00
      Raket, megalight, billboard	01.01.2020/31.12.2020	-	83.722,23	19.03.2020/19.06.2020	251.166,69
      Kafeterya*	01.01.2019/21.09.2020	635	61.500,00	19.03.2020/21.09.2020	373.100,00

      *Söz konusu işletmeye yönelik ecrimisil bedeli 19.03.2020 tarihine kadar hesaplanmıştır.

      
      

      Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, İdare tarafından, tabloda yer verilen işgallere yönelik ecrimisil alınabilmesi için gerekli işlemlerin başlatıldığı ifade edilmiştir.

      Öncelikle belirtmek gerekir ki, ecrimisil alınarak idare taşınmazlarının kullandırılması, hukuken kabul edilebilir bir taşınmaz yönetimi değildir. Ecrimisil, hukuksuz ve işgal edilerek kullanılan taşınmazlar için İdare tarafından fuzuli şagilden talep edilen bir tazminattır. Diğer yandan, tazminat talebinden sonra söz konusu taşınmazlar için tahliye süreçlerinin başlatılması gerekmektedir.

      Sonuç olarak, ecrimisil alacaklarının silinmesine yönelik yasal herhangi bir düzenleme bulunmadığından, her ne kadar hukuken kabul edilebilir bir kiralama ve kira bedeli tahsil yöntemi olmasa da söz konusu dönemlere ilişkin ecrimisil bedellerinin tahakkuk ettirilerek tahsili sağlanmalı; ayrıca, işgalli kullanılan İdare taşınmazları için hem ecrimisil hesaplama ve tahsil etme hem de tahliye işlemlerinde 2886 sayılı Kanun’un 75’inci maddesinin emredici hükümleri uygulanmalıdır.