Büyükşehir Belediyesi tarafından işlettirilmek veya kiraya vermek suretiyle elde edilen otopark gelirlerinin nüfusları oranında ilçe belediyelerine dağıtılmadığı tespit edilmiştir.

5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu'nun Büyükşehir ve ilçe belediyelerinin görev ve sorumluluklarını düzenleyen 7'nci maddesinin (f) bendi uyarınca karayolu, yol, cadde,

sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmek ve işletmek, işlettirmek veya kiraya vermek büyükşehir belediyesinin görevleri arasında olduğu belirtilmiştir.

Aynı Kanun’un "Büyükşehir belediyesinin gelirleri" başlıklı 23’üncü maddesinin (f) bendinde ise söz konusu park yerlerinin işletilmesinden elde edilen gelirin %50’sinin ilçe belediyelerine nüfuslarına göre dağıtılacağı hüküm altına alınmıştır.

Aynı Kanun’un “Büyükşehir belediyesinin gelirleri" başlıklı 23’üncü maddesinin son fıkrasında ise; büyükşehir belediyeleri ile ilçe belediyelerinin tahsil ettikleri vergiler ve benzeri malî yükümlülüklerden birbirlerine ödemeleri gereken payları zamanında yatırmamaları halinde, ilgili belediyenin talebi üzerine söz konusu tutarın, İller Bankası tarafından, yükümlü belediyenin genel bütçe vergi gelirleri payından kesilerek alacaklı belediyenin hesabına aktarılacağı belirtilmiştir. Ayrıca gecikmeden kaynaklanacak faiz ve benzeri her türlü zararın tazmininden, ilgili ilçe belediye başkanı ve saymanının şahsen sorumlu olduğu, bu hükmün aynı zamanda ilçe belediyeleri hesabına yapılacak her türlü aktarmaları zamanında yapmayan büyükşehir belediye başkanı ve saymanları hakkında da uygulanacağı ifade edilmiştir.

Yapılan incelemede, Büyükşehir Belediyesi tarafından 2022 yılı sonu itibariyle kiraya vermek suretiyle elde edilen otopark gelirinin 1.020.223,09 TL olduğu ve söz konusu otopark gelirinin %50’sinin nüfusları oranına göre ilçe belediyelerine dağıtılmadığı görülmüştür. Bu durum İdarenin faaliyet sonuçları tablosunda gelirler hesabının fazla görünmesine sebep olmaktadır.

Kamu idaresi cevabında; 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 7’nci maddesinin (i), (j), (1), (m), (p), (r), (s), (t), (v) ve (y) bentleri ile 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 15 inci maddesinde birçok kez “işletmek, işlettirmek ve kiraya vermek” kavramlarına birlikte ve/veya ayrı ayrı yer verilmesi nedeniyle Kanun koyucunun kavramların kullanımındaki ayrıma özen gösterdiğinin, aynı Kanunun 7’nci maddesinin (f) bendinde “işletmek işlettirmek ve kiraya vermek” kavramlarının bir arada iken mezkûr 23’üncü maddenin (f) bendinde sadece ve bilinçli olarak “işletmek” kavramına yer verildiği, Kanun koyucunun söz konusu otoparklardan elde edilen gelirin her türlüsünden pay verilmesini öngörmesi durumunda ona göre hükmü tanzim edeceği, Belediyenin tespit ettiği park yerlerini sermayesinin tamamına sahip olduğu Orbel A.Ş.’ye devrettiği, belediyenin otopark yerinin işletilmesinden otopark geliri elde etmediği, kira geliri elde edilmesi nedeniyle kira gelirinin ilçe ve ilk kademe belediyelerine %50 oranında dağıtılmasının mümkün olmadığı ifade edilmiştir.

Ancak 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 7’nci maddesinin (f) bendinde; Büyükşehir Belediyelerinin durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini işletebileceği, işlettirebileceği veya kiraya verebileceği hususları düzenlenmiştir. Ayrıca aynı Kanunun 23’üncü maddesinin (f) bendinde ise; bu yerlerin işletilmesinden elde edilecek gelirlerin %50’sinin ilçe ve ilk kademe belediyelerine nüfuslarına göre dağıtılmasına hükmolunarak bu belediyelerin, bu gelirlerden bir pay verilmesi yoluyla desteklenmesi amaçlanmıştır. Bu nedenle Büyükşehir Belediyesinin bu yerlerin işletilme hakkının devredilmesiyle elde ettiği gelirlerden ilçe ve ilk kademe belediyelerine pay vermemesinin, yukarıda yer verilen hükmün amacına aykırı olduğu değerlendirilmektedir. Yapılan işlem özü itibarıyla otopark olarak kullanılan alanlardan otopark geliri elde edilmesi olduğundan, otopark alanlarının kiraya verilmesinden elde edilen gelir otopark geliri olarak değerlendirilmelidir.

Sonuç olarak, Büyükşehir Belediyesinin yukarıda açıklanan mevzuat hükümleri doğrultusunda işletmek, işlettirmek veya kiraya vermek suretiyle elde ettiği otopark gelirlerini nüfuslarına göre ilçe belediyelerine dağıtması gerekmektedir.