Şirketin tasarrufunda bulunan Şerefiye Sarnıcı’nın bir kısmının kitap kafe olarak tasarlanarak işletilmesi işinde, kiraya verme işlemi ve hasılat beyanına esas kontrol süreçlerinin etkin şekilde yürütülmediği görülmüştür.

Şirketin tasarrufunda bulunan Şerefiye Sarnıcı’nda yer alan bir mekân, kitap kafe olarak işletilmek üzere kiraya verilmiştir.

Kiraya verme sürecinde Şirket içi işleyişte; Ticaret Müdürlüğü İhale ve Satın Alma Müdürlüğüne bir yazı yazarak belirtilen şartlar dâhilinde 7.500,00 TL + cironun %5’i bedel ile kiralama yapılabileceğini belirtmiştir.

Üç firmadan alınan teklif neticesinde, Kiracı ile yapılan sözleşmenin “Mali şartlar” başlıklı 6’ncı maddesinde; işletmecinin, işletme bedeli olarak 7.500,00 TL + KDV (Katma Değer Vergisi) ve 2.500,00 TL’den az olmamak üzere aylık cironun %5’i oranında ödeme yapacağı düzenlenmiştir. Teknik şartnamenin “Şartlar ve yükümlülükler” başlıklı 3’üncü maddesinde ise; İdare tarafından, hali hazırda kullanılmakta olan kamera sistemine entegre olarak çalışacak ve kasa işlemlerini görebilecek şekilde kamera yerleştirileceği ve bu kamera sisteminin sürekli olarak İdarenin erişimine açık olacağı hükmüne yer verilmiştir.

Kiraya verme sürecine ilişkin işlemler incelendiğinde, Ticaret Müdürlüğü tarafından belirlenen rayiç kira bedelinin nasıl belirlendiğine ilişkin belgelendirmeye işlem dosyasında yer

verilmediği görülmüştür.

Diğer taraftan Şirket ile İşletmeci firma arasında sözleşme uygulamasına ilişkin işlemler incelendiğinde, İşletmeci tarafından %5 ciro payına esas yapılan beyanların, işletilen yerin turistik bölgede kalması ve aşağıda yer verilen tablodan da görüleceği üzere ziyaretçi sayısına ilişkin verilerin yoğun seyretmesi nedenleriyle, düşük kaldığı kanaati oluşmuş, bunun üzerine doküman üzerinden inceleme yapılmış, yazar kasa fişlerinin gün bazında değil aylık toplam tutar olarak beyan edildiği ve beyana esas herhangi bir kanıtlayıcı belge sunulmadığı görülmüştür. Detaylı raporların Şirket vasıtasıyla İşletmeciden teslim alınması üzerine İşletmeci, Ocak-Eylül dönemi için ek ciro beyanında bulunarak ilave kira bedeli ödemesinde bulunmuştur.

Tablo 4: Şerefiye Sarnıcı Ziyaretçi Bilet Satış Sayıları

İşletmecinin, inceleme dönemi öncesinde herhangi bir ek beyanda bulunmamasına rağmen, incelenen aylara ilişkin ek beyanda bulunması, Şirket ile İşletmeci arasında ciro beyanlarının sağlıklı yürütülmediği kanaatini devam ettirmiş ve yazar kasayı gören kamera kayıtları Şirketten istenmiş, kasayı gören kameranın mevcut olmadığı bilgisine ulaşılmıştır. Ek beyanda bulunulan dönemde Eylül ayı ek ciro beyanının 0,00 TL olması üzerine bu ayın işlemleri örnek olarak incelenmiş ve çeşitli tutarsızlıkların mevcut olduğu görülmüştür.

Örneğin, İşletmecinin kullandığı yazılım üzerinden ürün satış raporlarına göre 1 ve 2 Eylül günü ciroları sırasıyla 3.157,01 ve 5.511,01 TL olmasına rağmen incelenen yazar kasa Z raporlarında ciroların 1.397,00 ve 2.512,00 TL olarak kayda geçirildiği görülmüş ve İşletmecinin inceleme üzerine verdiği ek ciro beyanı verilerinin de sağlıklı olmadığı kanaatine varılmıştır.

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, Şirket tarafından,

• Şerefiye Sarnıcında kiracı olan Firmanın kullanmakta olduğu yazar kasa sisteminin güncel olmaması ve yaşanılan teknik aksaklıklar sebebiyle, 2022 yılı Ocak - Eylül ayı aralığında raporlamada sıkıntıların olduğunun tespit edilmesi üzerine ilgili dönem için fark faturası

  düzenlenerek sorunun giderildiği,

  
  

• Yine tespit üzerne, kiracı yazar kasa sisteminin Şirketin yazar kasa sistemine uyumunun sağlanarak, kiracının günlük ciro hareketlerinin Şirket tarafından düzenli bir şekilde takip edildiği, ayrıca, ilgili işletmenin yazar kasasını gören, yaklaştırma özelliğine sahip, teknik şartnameye uygun kamera konumlandırma işleminin gerçekleştirildiği,

• Sözleşmeye esas teşkil eden Ticaret Müdürlüğü’nün belirlemiş olduğu tahmini bedelin hesaplanmasında ise; ilgili tarihte Şirketin tüm Sarnıç kira alanı için, İBB Emlak Müdürlüğü’ne ödemekte olduğu 11.418 TL kira bedeli ile yine o dönemde işletilmekte olunan ve ziyaretçi sirkülasyonu benzerlik gösteren Kadıköy, Karaköy, Eminönü, Beşiktaş, Beyoğlu kitap-kafe şubelerinin kira bedellerinin emsal alındığı, bu tutara ek ciro kazancı eklemesi yapılarak tahmini bedelin belirlendiği, tahmini bedel alınmasından sonra da gelir getirici iş kapsamında Şirket prosedürlerine uygun olarak üç teklif alınmak suretiyle kiralama işleminin gerçekleştirildiği,

  İfade edilmiştir.

  
  

  Şirket tarafından, tahmini bedelin hesaplanmasında, İBB’ye ödenen kira bedeli ile ziyaretçi sirkülasyonu benzerlik gösteren diğer kitap-kafe şubelerinin kira bedellerinin emsal alındığı ve kiralama işleminin üç teklif alınmak suretiyle gerçekleştirildiği belirtilmiş olsa da Ticaret Müdürlüğü tarafından İhale İşleri ve Satın Alma Müdürlüğüne gönderilen yazı da yalnızca “Kira Bedeli: 7.500,00 TL, Kira Süresi: 1 yıl, Yatırım İşleri: %5 Ciro Paylaşımı” bilgilerine yer verilmiştir. Kira bedelinin nasıl belirlendiğine ilişkin belgelendirmeye işlem dosyasında yer verilmemesi ve kiracının verdiği teklifle Şirketin belirlediği rayiç değerin aynı olması nedenleriyle yerinde denetim sürecinde ek evraklar istenmiş, Şirket tarafından beyan edilecek başka kira tespit komisyonu çalışma evrakının olmadığı bilgisi yazılı olarak iletilmiştir.

  Sonuç olarak,

  
  

• Kiraya verme sürecine ilişkin olarak; tahmini bedelin nasıl oluşturulduğunun belgelendirilmemesi ile iki parametre içeren bu bedelin ciro oranına kadar teklif bedeliyle aynı olmasının rekabet ortamının sağlanmadığına karine oluşturması,

• Sözleşmenin uygulanması sürecine ilişkin olarak ise; İşletmecinin verilerinin sağlıklı olmaması ve teknik şartnameye göre öngörülen kasa işlemlerini izleyecek kamera sisteminin