150 İlk Madde ve Malzeme Hesabında kayıtlı stoklardan tüketime verilen mal ve malzemelerin çıkış işlemlerinin muhasebeleştirilmesinde; gider hesaplarının hatalı kullanıldığı, dönem sonunda gider hesaplarının yansıtma hesapları vasıtasıyla kapatılması sırasında tüketime verilerek çıkışı yapılan mal ve malzemelerin tutarı kadar 151 Yarı Mamuller-Üretim Hesabı ile 152 Mamuller Hesabına alım yapılmış gibi varlık girişi kaydı yapıldığı tespit edilmiştir.

Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin Yarı Mamuller- Üretim Hesabının işleyişine ilişkin hükümler ihtiva eden 130’uncu maddesinde; maliyet dönemi sonlarında yarı mamul üretimiyle ilgili olarak 710 Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri, 720 Direkt İşçilik Giderleri ve 730 Genel Üretim Giderleri Hesaplarının borcunda toplanan giderlerin bu hesaba borç, ilgili yansıtma hesaplarına alacak kaydedileceği, üretimi tamamlanan yarı mamullerin maliyet bedeli üzerinden bu Hesaba alacak, 152 Mamuller Hesabına ise borç kaydedileceği ifade edilmiştir.

Yarı mamuller henüz işlem hâlinde olduklarından ambara alınma söz konusu olamayacağı için, 151 Hesabında sadece üretimdeki “yarı mamul stokları” izlenmektedir.

152 Mamuller Hesabı ise üretim çalışmaları sonunda elde edilen ve satışa hazır hâle gelmiş bulunan mamullerin izlenmesi için kullanılmaktadır.

Mezkur Yönetmeliğin 131’inci maddesinde; üretimi tamamlanan yarı mamullerin maliyet bedelleri ile bu Hesaba borç, 151 Yarı Mamuller-Üretim Hesabına alacak kaydedilerek, maliyet dönemi sonlarında yarı mamul hesabına alınmadan doğrudan mamule dönüştürülen giderlerin bu hesaba borç, 711 Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri Yansıtma, 721 Direkt İşçilik Giderleri Yansıtma, 731 Genel Üretim Giderleri Yansıtma Hesaplarının mamulün üretimiyle ilgili olanlarına alacak kaydedileceği hükümlerine yer verilmiştir.

İşletmeye ait dönem sonu işlemleri kontrol edildiğinde “710 ve 730 Hesapların 711 ve 731 Hesap vasıtası ile 151 ve 152 Hesaba aktarılması” açıklamasıyla 151 Hesabına

6.059.577,81 TL, 152 Hesabına ise 1.550 TL borç kaydı yapılarak 711 ve 731 Yansıtma Hesaplarına alacak kaydedildiği, böylece daha önce hatalı kullanılan ve bakiye vermemesi gereken 710 Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri Hesabı ile 730 Genel Üretim Giderleri Hesabına yapılan kayıtların kapatıldığı görülmüştür.

Söz konusu işlemlerin 150 İlk Madde ve Malzeme Hesabında takip edilen malzemelerin kullanım nedeni ile kayıtlardan düşülmesine ilişkin muhasebe kayıtlarının yapıldığı Döner Sermayeli İşletmeler Muhasebe Sisteminde 740 Hizmet Üretim Maliyeti Hesabının seçilmesi gerekirken sistemin otomatik olarak 710 no.lu hesabı getirmesinden, birimlerde görevli personelin de 710 hesabına onay vermesinden kaynaklandığı, sene sonunda 710, 720 ve 730 no.lu hesapların kapanışının 711, 721 ve 731 no.lu yansıtma hesapları kullanılarak sistem tarafından otomatik gerçekleştirilmesi sırasında 710, 720 ve 730 no.lu hesapların bakiyesi kadar 151 ve 152 no.lu hesaplara borç kaydı yapılarak bu hesaplarda fiilen bulunmayan varlık kayıtlarının oluşmasına neden olunduğu anlaşılmıştır.

Sonuç olarak İşletmenin 2019 Mali Yılı Bilançosunda kayıtlı 15.699.114,15 TL tutarındaki varlığın 6.061.127,81 TL’si fiilen bulunmamakta olup 15 Stoklar Grubu doğru ve güvenilir bilgi içermemektedir.