Kars Belediyesi 2018 yılı yevmiye defterinin incelenmesi neticesinde; merkezi idare vergi gelirlerinden alınan payların tahakkuk kayıtlarının yapılmadığı görülmüştür.

5779 sayılı İl Özel İdarelerine ve Belediyelere Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Pay Verilmesi Hakkında Kanun’un “Payların hesaplanması ve oranı” başlıklı 2’nci maddesinin ikinci fıkrasına göre, genel bütçe vergi gelirleri tahsilâtı toplamının yüzde 1,50’si büyükşehir dışındaki belediyelere aktarılmaktadır. Aynı Kanun’un “Payların ayrılmasına ve gönderilmesine ilişkin esaslar” başlıklı 3’üncü maddesinin birinci fıkrasında, payların Maliye Bakanlığı tarafından aylık olarak hesaplanacağı, Maliye Bakanlığının il özel idareleri ve diğer belediyelerin paylarını ilgili idarelere aktarılmak üzere tahsil edilen ayı takip eden ayın sonuna kadar İller Bankasına aktaracağı, İller Bankasının payları 4’üncü ve 5’inci maddelerde belirtilen esaslara göre müteakip ayın en geç onuncu günü mesai saati sonuna kadar ilgili idarelere göndereceği hüküm altına alınmıştır.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Kayıt zamanı” başlıklı 50’nci maddesine göre, bir ekonomik değer yaratıldığında, başka bir şekle dönüştürüldüğünde, mübadeleye konu edildiğinde, el değiştirdiğinde veya yok olduğunda muhasebeleştirilir. Bütün malî işlemlerin muhasebeleştirilmesi ve her muhasebe kaydının belgeye dayanması gerekmektedir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 120- Gelirlerden Alacaklar Hesabının niteliğini açıklayan 86’ncı maddesinde bu hesabın, mevzuatı gereğince tahakkuk ettirilen faaliyet alacakları ile duran varlıklar ana hesap grubu içerisindeki gelirlerden alacaklar hesabında kayıtlı tutarlardan dönem sonunda vadesi bir yılın altına inenler ve bunlardan yapılan tahsilât ve terkinlerin izlenmesi için kullanılacağı ifade edilmiştir. Söz konusu Yönetmeliğin 120- Gelirlerden Alacaklar Hesabına ilişkin işlemleri düzenleyen 87’nci maddesinde ise, ilgili mevzuatı uyarınca diğer kamu idarelerinden alınması gereken yardımlar, paylar veya benzeri gelirler ile nakden alınacak hasılat ve kâr paylarının tahakkuk ettiğinde gelirlerden alacaklar hesabına kaydedileceği hüküm altına alınmıştır.

Yapılan incelemede İller Bankası tarafından Kars Belediyesine 2018 yılı içerisinde merkezi idare vergi gelirlerinden aktarılan pay toplamının 54.115.910,57 TL olduğu görülmüştür. İller Bankası tarafından her ay pay aktarımı gerçekleşmektedir. Uygulamada her ayın 10’unda ilgili paylar Belediyenin banka hesabına aktarılmakla birlikte, söz konusu paylar İller Bankası sisteminden (Belediye Bilgi ve Veri Bankası) sistem kullanıcısı tarafından her ayın en geç 3 veya 4’ünde görülebilmektedir. Dolayısıyla yukarıda yer alan mevzuat hükümleri uyarınca, söz konusu payların tahakkuk ettikleri tarihte (Belediye Bilgi ve Veri Bankası’ndan tahakkuk eden payların öğrenilebildiği tarihte) Mahalli İdareler Detaylı Hesap Planı’nda yer alan 120.05.02.02.51 hesap koduna kaydedilmesi gerekmektedir.

Merkezi idare vergi gelirlerinden alınan payların tahakkuk kayıtlarının yapılmaması neticesinde kurumun 2018 yılı mizanında 120- Gelirlerden Alacaklar Hesabı 54.115.910,57 TL tutarında eksik yer almaktadır.

Kamu idaresi cevabında; Özetle, 2019 yılından itibaren merkezi idare vergi gelirlerinden alınan paylara ilişkin tahakkuk kayıtlarının yapılacağı ifade edilmektedir.

Sonuç olarak Kurum tarafından verilen cevapta bulguya iştirak edilmiş ve 2019 yılından itibaren merkezi idare vergi gelirlerinden alınan paylara ilişkin tahakkuk kayıtlarının yapılacağı belirtilmiştir. Bulguda da bahsedildiği üzere, kurumun 2018 yılı mizanında 120- Gelirlerden Alacaklar Hesabı 54.115.910,57 TL tutarında eksik yer almaktadır.