Karar Künyesi
Danışmanlık ve Hizmet Alım İhalelerinde Kontrol Teşkilatı ile Kabul Komisyonunun Hatalı Oluşturulması
Kurum ihale dosyaları üzerinde yapılan incelemelerde, hizmet alım ihaleleri ile danışmanlık alım ihalelerinin kontrol teşkilatları ve muayene kabul komisyonlarının aynı kişilerden oluşturulduğu görülmüştür.
19.12.2002 tarih 24968 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Hizmet Alımları Muayene ve Kabul Yönetmeliği’nin “Muayene ve kabul komisyonlarının kuruluşu” başlıklı 5 inci maddesinde:
“Muayene ve kabul komisyonları, yetkili makam tarafından, biri başkan olmak üzere en az üç (3) kişiden oluşturulur. İşin önemi ve özelliği dikkate alınarak komisyonun üye sayısı, toplam sayı tek olmak üzere yeteri kadar arttırılabilir.
Bu komisyonlarda görevlendirilecek olanların tamamının işin uzmanı olması zorunludur. Ancak, ilgili idarede yeterli sayıda veya işin özelliğine uygun nitelikte uzman personel bulunmaması durumunda, 4734 sayılı Kanuna tabi idarelerden uzman personel görevlendirilebilir.
İşin denetiminde bulunan kontrol teşkilatı üyeleri, muayene ve kabul komisyonlarında üye olarak görev alamaz. Ancak, kontrol teşkilatı üyelerinin muayene ve kabul komisyonu ile birlikte işyerinde, işyeri öngörülmeyen işlerde ise sözleşmesinde işin kabulü için belirlenen yerde hazır bulunması zorunludur.” hükmüne yer verilmiştir.
Danışmanlık Hizmet Alımları Muayene ve Kabul Yönetmeliği’nin 5 inci maddesinde yukarıda yer verilen mevzuat hükmüne benzer şekilde Hizmetin denetiminde bulunan kontrol teşkilatı personelinin muayene ve kabul komisyonlarında üye olamayacağı ifade edilmiştir.
Yine 04.03.2009 tarih 27159 sayılı Mükerrer Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Hizmet Alım İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin ek-8 inde yer alan Hizmet İşleri Genel Şartnamesinin “Kontrol teşkilatı ve yetkileri” başlıklı 26 ncı maddesinde:
“Sözleşmeye bağlanan her türlü iş, idare tarafından görevlendirilen kontrol teşkilatının denetimi altında, yüklenici tarafından yönetilir ve gerçekleştirilir. Yüklenici, bütün işleri kontrol teşkilatının sözleşme ve eklerindeki hükümlere aykırı olmamak şartı ile vereceği talimata göre yapmak zorundadır. …” denilmiştir.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinden görüleceği üzere sözleşmeye bağlanan her iş idare tarafından görevlendirilen kontrol teşkilatının denetimi altında gerçekleştirilmelidir. Kontrol teşkilatının işin yapılmasına yönelik görev ve sorumluluğu büyük önem arz etmektedir. Çünkü yüklenici işin yapımı sırasında kontrol teşkilatının vereceği talimata göre iş yerine getirilecektir. Ayrıca idare tarafından yapılacak işin uzmanı olması koşuluyla işin önemi ve dikkati göz önünde bulundurularak en az 3 kişiden oluşacak şekilde kabul komisyonları kurulacaktır. Bu komisyon yapılan işin sözleşme ve eklerine uygun olarak gerçekleştirilip gerçekleşmediğini tespit etmek ve kabul işlemlerini gerçekleştirmekle sorumludur.
Ancak mevzuatta danışmanlık alımları ile hizmet alımlarında kabul komisyonları ile kontrol teşkilatının aynı olmaması gerektiği açıkça belirtilmiştir. Mal alım ihaleleri ve yapım işlerinde böyle bir zorunluluk yoktur. Hizmet alımı ve danışmanlık alımı işlerinin niteliği itibariyle böyle bir ayrıma ihtiyaç duyulmuş ve açık şekilde yasaklamaya gidilmiştir. Kabul komisyonları oluşturulurken yeterli sayıda ve nitelikte personel olmaması durumunda İSE diğer kamu idarelerinden personel görevlendirileceği de ayrıca belirtilmiştir.
Kurum personel kayıtlarında yapılan incelemelerde, kontrol teşkilatını ve kabul komisyonlarını ayrı ayrı oluşturmaya yetecek kadar teknik ve uzman personelin görev yaptığı anlaşılmaktadır. Bu sebeplerle mevzuatta öngörülen düzenlemelere uygun şekilde kontrol
teşkilatının ve kabul komisyonlarının ayrı kişilerden teşkil ettirilmesi sağlanmalı ve oluşabilecek olumsuzluklara karşı önlemler alınmalıdır.
Danışmanlık Hizmet Alımı Olarak İhale Edilen Sürdürülebilir Kentsel Lojistik Planı Hazırlanması İşinde Kontrol Teşkilatı Görevi İçin Danışmanlık Hizmet Alımı Yapılması
Yapılan incelemelerde danışmanlık hizmet alımı yapılan İzmir Büyükşehir Sürdürülebilir Kentsel Lojistik Plan Hazırlanması işinde kontrol görevi için danışmanlık hizmet alımı yapıldığı görülmüştür.
09.07.2018 tarih ve 776 sayılı Meclis Kararında yapılan İzmir Büyükşehir Sürdürülebilir Kentsel Lojistik Plan Hazırlanması işi kapsamında teknik şartnamelerde yüklenici firmanın yapması gereken çalışmaların, iş kalemlerinin kontrol edilmesi sürecinde Büyükşehir Belediyesi ile …Üniversitesi arasında yapılan protokolle 14 ay boyunca 154.000 TL bedelle hizmet alımı gerçekleştirilmesini kararı alınmıştır. Yapılan protokolün 2 inci maddesinde danışmanlık hizmet alımının konusu; “İzmir Büyükşehir Sürdürülebilir Kentsel Lojistik Plan Hazırlanması işi kapsamında teslim alınacak çalışmaların, iş kalemlerinin kontrol edilmesi” olarak belirlenmiştir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 48’inci maddesinde; “Mimarlık ve mühendislik, etüt ve proje, harita ve kadastro, her ölçekte imar planı, imar uygulama, ÇED raporu hazırlanması, plan, yazılım geliştirme, tasarım, teknik şartname hazırlanması, denetim ve kontrolörlük gibi teknik, mali, hukuki veya benzeri alanlardaki hizmetler, danışmanlık hizmet sunucularından alınır.” denilmektedir.
Danışmanlık İşleri Muayene Kabul Yönetmeliği’nin “Muayene ve kabul komisyonlarının kuruluşu” başlıklı 5 inci maddesinde “….Bu komisyonlarda görevlendirilecek olanların tamamının danışmanlık konusu hizmetin uzmanı olması zorunludur. Ancak, ilgili idarede yeterli sayıda veya hizmetin özelliğine uygun nitelikte uzman personel bulunmaması durumunda, 4734 sayılı Kanuna tabi idarelerden uzman personel görevlendirilebilir…” denilmek suretiyle muayene kabul komisyonlarında kamu idarelerinin 4734 sayılı Kanuna tabi idarelerden uzman personel görevlendirebileceği belirtilmiştir.
İzmir Büyükşehir Sürdürülebilir Kentsel Lojistik Plan Hazırlanması danışmanlık işinde muayene kabul komisyonun da herhangi bir görevlendirme yapılmadığı tespit edilmiştir. Söz konusu muayene kabul komisyonunda uzman olması zorunluluğu bulunmakta olup idare
tarafından kendi personeli arasından bu uzmanlar görevlendirilmiştir. Yani İzmir Büyükşehir Belediyesinin kendi personeli eliyle muayene kabul komisyonu oluşturmuş olup bu kişiler işin uzmanı olarak bu hizmetin kabulünü yapmışlardır.
Kamu idaresi cevabında belirtilen danışmanlık hizmet alımının 5393 sayılı 75 inci madde hükmüne istinaden yapılan ortak protokol gereği alınan bir hizmet olduğunu danışmanların yüklenici firma ile yapılan düzenli toplantılara katılarak yukarıda bahsi geçen konularda yüklenici firmanın uygulamalarını ve plan/proje sürecinde özellikle yük modellerinin oluşturulması, matematiksel modellerin kullanılması, analizlerin yapılması, analiz sonuçlarının istatistiksel olarak değerlendirilmesi, sonuçların doğru şekilde raporlanması gibi konularda tavsiyelerde bulunduğu ortak hizmet protokolünün 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 75 inci maddesinin a bendine istinaden danışmanlık hizmeti alındığı danışmanlık hizmetine ek danışmanlık hizmet maliyeti eklenmediği ifade edilmiş olsa da belediyeler tarafından 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 75 inci madde hükmüne istinaden ihalesiz hizmet alımı yapılması yürürlükteki yasal düzenlemeler çerçevesinde mümkün değildir. İdarenin de belirttiği üzere üzere danışmanlık hizmet alımına ilişkin kontrol teşkilatı konusunda danışmanlık hizmet alımı yapılmıştır.
Sonuç olarak, Büyükşehir Belediyesi personeli uzman personel eliyle veya diğer kamu idarelerinden görevlendirme yoluyla kontrol teşkilatı görevi yapılmadan idare tarafından bir üniversiteden 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 75 nci maddesinin a bendine istinaden yapılan protokolle danışmanlık hizmetinin alınıp alınan danışmanlık hizmetine ek danışmanlık hizmet maliyeti eklenmesi kamu kaynağının etkili, ekonomik ve verimli olarak kullanılmadığını göstermektedir.