Döner Sermaye İşletmesi tarafından mal alımlarının ihale yerine parçalara bölünerek 4734 sayılı Kanun’un 22/d maddesi kapsamında doğrudan temin yöntemi ile gerçekleştirildiği görülmüştür.

Doğrudan temin; ihtiyaçların, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 18’inci maddesinde sayılan (açık ihale usulü, belli istekliler arasında ihale usulü ve pazarlık ihale usulü) ihale usulleri için tespit edilen kurallara uyulmaksızın; ilan yapılmadan, teminat alınmadan, ihale komisyonu kurma ve anılan Kanun’un 10’uncu maddesinde sayılan yeterlilik kriterlerini arama zorunluluğu bulunmaksızın, ihale yetkilisince görevlendirilecek kişi veya kişiler tarafından piyasa fiyat araştırması yapılarak temin edilmesidir.

Yukarıda da açıkça ifade edildiği üzere doğrudan temin bir ihale usulü değildir. Doğrudan temin ile 4734 sayılı Kanun’un 22’nci maddesinde belirtilen nitelikteki ihtiyaçların karşılanmasında idarelere kolaylık sağlanması amaçlanmıştır. Bu nedenle bazı alımların belirlenen parasal limitler dâhilinde bu maddeye göre yapılması istisnai bir durumdur.

4734 sayılı Kanun’un 22’nci maddesi 1’inci fıkrasının (d) bendinde belirtilen ve Kamu İhale Kurumu tarafından güncellenen tutarı aşmayan mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinin idarelerce temin edilmesi mümkün bulunmaktadır. Bu bentte belirlenen parasal limitlere bağlı olarak yapılacak ihtiyaç teminlerinde, piyasada yapılan fiyat araştırması sonucunda öngörülen parasal limitin aşılacağının tespit edilmesi halinde, ihtiyacın Kanun’un ilgili hükümlerine göre ihale yoluyla temin edilmesi gerekmektedir.

Öte yandan anılan Kanun’un 5’inci maddesinin üçüncü fıkrasında, eşik değerlerin altında kalmak amacıyla mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin kısımlara bölünemeyeceği hüküm altına alınmıştır.

Dolayısıyla 4734 sayılı Kanun’un 19’uncu maddesine göre açık ihale usulü ile temini gereken ihtiyacın, Kanun’un 22’nci maddesi 1’inci fıkrası (d) bendi için öngörülen parasal sınırların altında kalacak şekilde, adet bazında veya aynı ihale konusu içinde yer alabilecek nitelikteki işlerin kalemlere veya gruplara bölünmek suretiyle doğrudan temini, Kanun’un temel ilkelerine aykırılık teşkil etmektedir.

Yapılan alımlar incelendiğinde;

• Alıma konu … malın parçalara bölünerek 21.06.2021 tarihinde 3 ayrı yevmiye ile M..

  Medikal firmasından, 22.06.2021 tarihinde 2 ayrı yevmiye ile S… Ticaret firmasından,

• Alıma konu … malların parçalara bölünerek 13.01.2021-18.01.2021 tarihlerinde 3 ayrı yevmiye ile iki ayrı firmadan temin edildiği, ilgili malları yıl içerisinde sık sık alım konusu yapıldığı anlaşılmış çok sayıda benzer örneklerle karşılaşılmıştır.

İdare 2021 yılı içerisinde yaşanan malzeme teminindeki güçlük ve pandemiye bağlı diğer aksaklıklar nedeniyle isteklilerin ihalelere teklif vermekten imtina ettiğini, 10.06.2020 tarihli Kamu Kurum ve Kuruluşlarının İhtiyaçlarının Devlet Malzeme Ofisi Genel Müdürlüğünce Karşılanması Hakkında Karar’a uygun olarak taleplerin oluşturulduğunu ancak hizmetin aksamadan yerine getirilebilmesini mümkün kılan sürede sonuçlanmadığı bu nedenlerden dolayı malzemelerin kısımlara bölünerek temin edildiğini ifade etmiştir. İlgili hususları değerlendirmek gerekirse;

-Parçalara bölünerek temini bulgu konusu edilen mal ve malzemelere ilişkin 2021 yılı içerisinde çıkılan ancak isteklilerin teklif vermemesi nedeniyle iptal edilen, sonuçlandırılmayan bir ihale bulunmamaktadır. İlaç ve tıbbi malzeme alımına ilişkin çıkılan ihalelerde teklif gelmeyen malzemelere ilişkin alımlar Kanun’un 22’inci maddesi 1’inci fıkrası (f) bendi kapsamında gerçekleştirilmiş ve bu alımlar bulgumuza konu edilmemiştir.

-Yukarıda yer verilen Karar ve diğer düzenleyici metinlerde idarelerin Ofisin ana statüsü içerisinde kalan mal ve hizmetlerden T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığınca ilan edilecek olanları Ofis aracılığıyla temin etmelerine hükmedilmiş ancak ilgili mal ve hizmetlerin ne olduğu ile yaşanacak olası aksaklık durumunda uygulanacak ihale yöntemi yahut doğrudan temin usulüne ilişkin açıklamaya yer verilmemiştir.

Bu itibarla; İdare tarafından yapılan alımların, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nda öngörülen kısımlara bölünememe, rekabet, kaynakların verimli kullanılması ve diğer ilkeler çerçevesinde yine aynı Kanun’da düzenlenen usul ve esaslara göre temel ihale usulleri ile gerçekleştirilmesi gerekmektedir. İhale ile temin edilmesi gereken ihtiyaçların parasal sınırın altında kalacak şekilde parçalara bölmek suretiyle karşılanması Kanun’un temel ilkelerine açıkça aykırılık teşkil etmektedir.