Merkezi idare vergi gelirlerinden ayrılan payların tahakkuk kayıtlarının yapılmadığı görülmüştür.

5779 sayılı İl Özel İdarelerine ve Belediyelere Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Pay Verilmesi Hakkında Kanun’un “Payların hesaplanması ve oranı” başlıklı 2’nci maddesinin ikinci fıkrasına göre genel bütçe vergi gelirleri tahsilatı toplamının yüzde 4,50’si büyükşehirlerdeki ilçe belediyelere aktarılmaktadır. Aynı Kanun’un “Payların ayrılmasına ve gönderilmesine ilişkin esaslar” başlıklı 3’üncü maddesinin birinci fıkrasında, payların Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından aylık olarak hesaplanacağı; Bakanlığın büyükşehir belediyesi dışındaki belediyelerin paylarını ilgili belediyelere aktarılmak üzere tahsil edilen ayı takip eden ayın sonuna kadar İller Bankasına aktaracağı; İller Bankasının payları Kanun’un 4’üncü ve 5’inci maddelerde belirtilen esaslara göre müteakip ayın en geç onuncu günü mesai saati sonuna kadar ilgili idarelere göndereceği hüküm altına alınmıştır.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Kayıt zamanı” başlıklı 50’nci maddesine göre, bir ekonomik değer yaratıldığında, başka bir şekle dönüştürüldüğünde, mübadeleye konu edildiğinde, el değiştirdiğinde veya yok olduğunda muhasebeleştirilir. Bütün mali işlemlerin muhasebeleştirilmesi ve her muhasebe kaydının belgeye dayanması gerekmektedir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabının niteliğini açıklayan 86’ncı maddesinde bu hesabın, mevzuatı gereğince tahakkuk ettirilen faaliyet alacakları ile duran varlıklar ana hesap grubu içerisindeki Gelirlerden Alacaklar Hesabında kayıtlı tutarlardan dönem sonunda vadesi bir yılın altına inenler ve bunlardan yapılan tahsilat ve terkinlerin izlenmesi için kullanılacağı ifade edilmiştir. Söz konusu Yönetmelik’in 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabına ilişkin işlemleri düzenleyen 87’nci maddesinde ise, ilgili mevzuatı uyarınca diğer kamu idarelerinden alınması gereken yardımlar, paylar veya benzeri gelirler ile nakden alınacak hasılat ve kar paylarının tahakkuk ettiğinde Gelirlerden Alacaklar Hesabına kaydedileceği hüküm altına alınmıştır.

Yapılan inceleme neticesinde, İller Bankası tarafından Belediyeye 2021 yılı içerisinde merkezi idare vergi gelirlerinden aktarılan pay toplamının 67.649.901,30-TL olduğu ancak söz konusu payların tahakkuk kayıtlarının yapılmadığı tespit edilmiştir.

İller Bankası tarafından Belediyeye her ay pay aktarımı gerçekleşmektedir. Uygulamada her ayın 10’unda ilgili paylar Belediyenin banka hesabına aktarılmakla birlikte söz konusu paylar İller Bankası sisteminden (Belediye Bilgi ve Veri Bankası) sistem kullanıcısı tarafından her ayın en geç 3 veya 4’ünde görülebilmektedir. Dolayısıyla yukarıda yer alan mevzuat hükümleri uyarınca söz konusu payların tahakkuk ettikleri tarihte (Belediye Bilgi ve Veri Bankasından tahakkuk eden payların öğrenilebildiği tarihte) Mahalli İdareler Detaylı Hesap Planında yer alan 120.05.02.02.51 hesap koduna kaydedilmesi gerekmektedir.