Karar Künyesi
775 sayılı Gecekondu Kanunu’nun “Fonların teşkili ve kullanılması” başlıklı 12’nci maddesinde; belirtilen kaynaklardan sağlanacak gelirlerin, ilgili belediyeler adına açılacak özel hesaplarda toplanacağı; 13’üncü maddesinde ise bu fonlarda toplanan paraların nerelerde kullanılması gerektiği açıklanmıştır. Yapılan incelemede, Belediye tarafından gecekondu fonu
hesabının yönetilmesinde, 775 sayılı Gecekondu Kanunu’na, 4706 sayılı Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’a; fonun muhasebeleştirilmesinde ise Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’ne aykırı hareket edildiği tespit edilmiştir.
Gecekondu Fonu Hesabında Toplanan Paraların Gelirler Hesabı Yerine Emanetler Hesabında Muhasebeleştirilmesi
Belediyenin belirli amaca tahsisli geliri niteliğinde olan gecekondu fonu gelirinin 600 Gelirler Hesabı yerine 333 Emanetler Hesabında muhasebeleştirildiği tespit edilmiştir.
Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin “Belirli bir amaca tahsisli gelirler ve alınan paylar” başlıklı 18’inci maddesinin ikinci fıkrasında, 20.07.1966 tarihli ve 775 sayılı Gecekondu Kanunu’nun 12’nci maddesi gereği kurulan fonda toplanacak paraların, gelir bütçesinin ilgili bölümüne gelir kaydedileceği ve diğer taraftan gider bütçesinin ilgili tertibine tahsis amacı doğrultusunda kullanılmak üzere ödenek konulacağı ifade edilmiştir.
2017 yılında Ordu Defterdarlığından gönderilen 14.040,34 TL tutarındaki gecekondu fonu gelirinin 333 Emanetler Hesabında muhasebeleştirildiği tespit edilmiştir. Yönetmelik’te belirtildiği üzere; gecekondu fonundaki paralar, idarenin belirli amaca tahsisli geliridir. Dolayısıyla bu gelirlerin, emanet olarak nakden veya mahsuben tahsil edilen tutarların izlenmesi için kullanılan yabancı kaynak hesabı yerine yardımcı hesap kodlarıyla takip edilmek üzere 600 Gelirler Hesabı ve 800 Bütçe Gelirleri Hesabında muhasebeleştirilmesi gerekmektedir.
Sonuç olarak, 2017 yılı içerisinde tahsil edilen söz konusu fon gelirinin hatalı bir şekilde gelir hesabı yerine emanet hesabında muhasebeleştirilmesi, Belediyenin 2020 yılı mali tablolarında yer alan 333 Emanetler Hesabının 14.040,34 TL fazla görünmesine neden olmaktadır.
Gecekondu Fonu Payı için Ayrı Bir Banka Hesabının Açılmaması
775 sayılı Gecekondu Kanunu hükümlerine göre elde edilen fon gelirlerinin ve yine bu Kanun kapsamında yapılacak fon harcamalarının, Belediyenin mevcut cari banka hesaplarından ayrı olarak açılacak başka bir banka hesabında takip edilmediği görülmüştür.
775 sayılı Gecekondu Kanunu’nun 12’nci maddesinde, Kanun’da belirtilen hizmetlerin yürütülebilmesi ve anılan maddede sayılan gecekondu fonu gelirlerinin takibi için bankada özel
bir hesabın açılarak fon gelirlerinin kayıtlara giriş ve çıkışının söz konusu banka hesabından yapılması gerektiği ifade edilmiştir.
Belediyenin banka hesaplarının incelenmesi neticesinde, gecekondu fonu gelirleri ve giderlerinin takibi için bu fona mahsus bir banka hesabı açılmadığı ve fon gelirlerinin Belediyenin mevcuttaki cari banka hesabında takip edildiği tespit edilmiştir.
775 sayılı Kanun’da belirtilen gecekondu fonu gelirlerinin ve bu fondan yapılacak harcamaların takibi için Belediye tarafından söz konusu fona mahsus bir banka hesabının açılması sağlanmalıdır.
Gecekondu Fonu Payının Vadeli Banka Hesaplarında Takip Edilmemesi
Hazineye ait taşınmazların satışından elde edilen gelirlerden Belediyeye gönderilen “%10’luk gecekondu fonu payının” vadesiz banka mevduat hesabında izlendiği tespit edilmiştir.
775 sayılı Gecekondu Kanunu’nun 12’nci maddesinin birinci fıkrasının (i) bendinde; gecekondu fonunda toplanacak paraların faiz ve sair gelirlerinin, fonun gelirleri arasında olduğu belirtildiğinden, mezkûr Kanun hükmünden bankada açılacak Gecekondu Fonu hesabının, vadeli bir mevduat hesabı olması gerektiği anlaşılmaktadır.
2017 yılında Ordu Defterdarlığından gönderilen 14.040,34 TL tutarındaki gecekondu fonu payının bir kamu bankasının vadesiz hesabında izlendiği ve bu sebeple Gecekondu Kanunu’nda yer alan hizmetlerin yürütülmesi için gerekli olan bir kaynaktan elde edilecek gelirin Belediye tarafından tahsil edilemediği tespit edilmiştir.
Söz konusu mevzuat hükmü gereği, Ordu Defterdarlığı tarafından gönderilecek fon paylarının Belediye tarafından vadesiz banka mevduatı hesabı yerine, vadeli banka mevduatı hesabında takip edilmesi gerekmektedir.
Hazineye Ait Taşınmazların Satış Bedellerinin Tahsil Edilen Kısmından Hesaplanan Belediye Payı İle Gecekondu Fonu Payının Takibinin Yapılmaması
Belediye sınırları içindeki Hazineye ait taşınmazların satışından alınması gereken belediye payı ile gecekondu fonu paylarının takip edilmediği tespit edilmiştir.
4706 sayılı Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un “Taksitle ödeme, satış bedelinden pay
verilmesi, belediyelere devir” başlıklı 5’inci maddesinde; Belediye ve mücavir alan sınırları içindeki Hazineye ait taşınmazların satış bedellerinin tahsil edilen kısmından öncelikle yerinde muhafaza edilemeyen yapıların tasfiyesinde kullanılmak şartıyla %10'unun, ilgili belediyelerin 20.7.1966 tarihli ve 775 sayılı Kanun hükümlerine göre oluşturulan fon hesabına aktarılacağı, kalan kısmından ise ilgili belediyeye %30, varsa büyükşehir belediyesine %10oranında pay verileceği ifade edilmiştir.
2017 yılında Ordu Defterdarlığı tarafından gönderilen gecekondu fonu payına ilişkin muhasebe kayıtlarının yapıldığı, ancak 2018-2020 yıllarına ilişkin olarak gerek %10’luk gecekondu fon payının gerekse de %30’luk Belediye payının tahsil edildiğini gösteren herhangi bir muhasebe kaydı yapılmadığı görülmüştür.
Bu sebeple, Belediye tarafından Ordu Defterdarlığı ile gerekli yazışmalar yapılarak 2018, 2019 ve 2020 yıllarında Belediye sınırları içinde Hazineye ait bir taşınmaz satışının yapılıp yapılmadığı, yapılmış olması halinde ise 4706 sayılı Kanun kapsamındaki taşınmaz satışı sonucu doğan hem belediye payının hem de gecekondu fon payının tahsilinin sağlanması gerekmektedir.