Ayni ve nakdi sosyal yardım alan ihtiyaç sahiplerinin Sosyal Destek Hizmetleri Müdürlüğü'nce tespit edildiği ancak bu tahkikatın dayanağı olacak sosyal yardım usul ve esasları içeren bir yönetmeliğin bulunmadığı tespit edilmiştir.

Anayasa’nın “Yönetmelikler” başlıklı 124'üncü maddesinde; “Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzelkişileri, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzükl erin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, yönetmelikler çıkarabilirler.” denilmektedir.

5393 sayılı Belediye Kanunu'nun üçüncü bölümünde düzenlenen “Belediyenin Görev ve Sorumlulukları” başlıklı 14'üncü maddesinde; “... Sosyal hizmet ve yardım, ... Hizmetlerini yapar veya yaptırır Hizmet sunumunda engelli, yaşlı, düşkün ve dar gelirlilerin durumuna

uygun yöntemler uygulanır. ” denilmek suretiyle, belediyenin tespit edeceği ihtiyaç sahibi

kişilere ayni ve nakdi yardım yapabileceği, “Belediyenin yetkileri ve imtiyazları” başlıklı 15'inci maddesinin “b” bendinde ise; “Kanunların belediyeye verdiği yetki çerçevesinde yönetmelik çıkarmak, belediye yasakları koymak ve uygulamak, kanunlarda belirtilen cezaları vermek.” hükmü ile yasa koyucu belediyenin yetkili olduğu konularda belediyeye yönetmelik çıkarma yetkisi vermiştir.

Ereğli Belediyesinin Sosyal Yardımlara ilişkin uygulamasında encümen kararı alınmamaktadır. Sosyal Destek Hizmetleri Müdürlüğü'nün başvuru sahiplerine yönelik yaptığı tahkikat çalışması dikkate alındığında; başvuru sahiplerinden kişisel ve ailevi bilgilerini içeren bir dilekçe ile talep alındığı, bunun üzerine ilgili müdürlüğün görevlendirdiği memur personel aracılığıyla tahkikat yapılıp yerinde tespit yoluna gidildiği ve bunun tahkikat bilgileri başlığı altında bir form ile kaymakamlık sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakfı ile koordineli götürüldüğü anlaşılmıştır. Eğer ilgili memur uygun görürse başvuru sahibine uygun yardım çeşidi (kıyafet, kırtasiye yardım çeki, market çeki, ramazan yardımı gibi) bu forma işlenmektedir. Sunulan bu form neticesinde Sosyal Yardımlar Müdürlüğü, ayni veya nakdi yardımı ihtiyaç sahiplerenden imza ve TC numaraları alınmak suretiyle yerine ulaştırmaktadır.

Yukarıda yer verilen bu uygulamalar belediye işleyişinde teamülen uygulanan usul ve esaslar olup, ihtiyaç sahiplerinin belirlenmesinde sorumludan sorumluya değişen nitelikte sübjektif kriterlerin hakim olmasının önüne geçecek yazılı kurallar mevcut değildir.

Yukarıda yer verilen Anayasa'nın ilgili maddesi hükmü gereği kanunların uygulanmasını sağlamak üzere Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzelkişilerince yönetmelik çıkarılabileceği belirtilmiştir. Buradan anlaşılacağı üzere genel normları belirten kanunların ilgili konularda uygulanabilirliğini daha işlevsel kılmak ve sorumlu ve yetkili merciler açısından kuralları daha somuta indirgemek adına kanuna aykırı olmamak şartıyla yönetmelik çıkarılabileceği hüküm altına alınmıştır. Belediyeler kamu tüzel kişiliğine sahip olduğu için hem anayasanın bu hükmüne istinaden hem de yukarıda yer verilen 5393 sayılı Belediye Kanunu'nda yer verilen yetkileri dâhilinde olan konularda yönetmelik çıkarabileceği hükmüne istinaden yönetmelik çıkarma yetkisini haizdirler.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nda belediyenin görevleri arasında sayılan “sosyal hizmet ve yardım” hususunun sayıldığı ancak, bu hizmete ilişkin uygulama usul ve esaslarının kanun çerçevesinde işlemediği görülmektedir. Bu çerçevede uygulama usul ve esaslarına ilgili kanunda yer verilmeyen sosyal hizmet ve yardım hizmetinin belediyeler açısından daha işlevsel ve sorumlularca yardımdan faydalanacak kişilerin daha somut ve objektif kriterlere göre belirlenmesini sağlamak amacıyla;

• Ayni ve nakdi yardımın kapsamını ve bu yardımların ilgililere ulaştırılmasında izlenecek usul ve esasları düzenleyen,

• Bu hizmet kapsamında yetkili ve sorumlu olacak kişi ve/veya komisyonların görevlendirilme usulü, yetki ve sorumluluklarını belirleyen,

• İhtiyaç sahiplerinin belirlenmesinde yetkililerce hangi belge ve objektif kriterlerin aranacağını kapsayan kanunun ilgili hükmünün uygulanmasını sağlamak üzere belediye meclisince yönetmelik çıkarılması uygun olacaktır.