Eğitim-öğretim hizmetlerinin asli unsurlarından birisi olarak yapılan yabancı uyruklu öğrenci kabul sınavına ait elde edilen sınav ücreti gelirlerinin, Özel Bütçe yerine Atatürk Üniversitesi Dış İlişkiler Ofisi (DİO) Koordinatörlüğü Döner Sermayesi hesabına kaydedildiği ve söz konusu sınava ait harcamaların buradan yapıldığı tespit edilmiştir.

Atatürk Üniversitesi Dış İlişkiler Ofisi Koordinatörlüğü, Üniversite'nin ulusal ve uluslararası ilişkilerinin ikili anlaşma, program ve projeler çerçevesinde başlatılmasına zemin hazırlamak, bu ilişkileri başlatmak, yürütmek ve geliştirmek üzere Atatürk Üniversitesi Rektörlüğü’ne bağlı olarak faaliyet göstermek üzere kurulmuş ve döner sermayesi olan bir birimdir.

Atatürk Üniversitesi Dış İlişkiler Ofisi Yönergesi’nin ‘Ofisin faaliyet alanları’ başlıklı 6’ncı maddesinde, Ofisin faaliyet alanının genel olarak; Üniversitenin ulusal ve uluslararası ilişkilerinin başlatılması yürütülmesi ve geliştirilmesi çerçevesinde, başta Erasmus olmak üzere Farabi Mevlana gibi uluslararası değişim programları kapsamında yabancı üniversitelerle işbirliği yaparak öğrenci ve öğretim elemanı hareketliliğinin sağlanması olduğu belirtilmiştir.

Yine aynı Maddenin "ö" bendinde, Atatürk Üniversitesi Yabancı Uyruklu Öğrenci Sınavı (ATAYÖS) için diğer birimlerle işbirliği içerisinde sınav organizasyonunu yapmak da Dış İlişkiler Ofisinin faaliyet alanı içerisinde sayılmıştır.

Söz konusu işbirliği çerçevesinde, Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi ile Dış

İlişkiler Ofisi arasında 2019 yılında yapılan bir Protokolle Açıköğretim Fakültesi'nin sınavları ile ilgili hazırlık, organizasyon ve uygulama süreçlerinin yönetimi ve sonuçlandırılmasından, Dış İlişkiler Ofisinin ise söz konusu sürece mali ve teknik destek verilmesinden sorumlu olacağı kararlaştırılmıştır. Bu Protokole istinaden Dış İlişkiler Ofisi sınavı yapan Açık Öğretim Fakültesi Döner Sermayesi’ne sınav giderlerinin karşılanması amacıyla 500.000,00 TL aktarmış ve sınav nedeniyle öğrencilerden toplanan 1.859.369,39 TL sınav geliri ise Dış İlişkiler Ofisi Döner Sermayesine kaydedilmiştir.

Yapılan incelemede, söz konusu Ofis bünyesinde kurulan Döner Sermaye İşletmesinin 2019 yılı itibariyle tek gelir kaleminin Yabancı Uyruklu Öğrenci Sınavlarından toplanan gelirler olduğu ve yıl içinde Rektörlük yazısı ile bu gelirlerden Spor Bilimleri Fakültesi Döner Sermaye Hesabına 300.000,00 TL ve Bitkisel Üretim Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürlüğü Döner Sermaye Hesabına ise 100.000,00 TL’nin hibe olarak aktarıldığı görülmüştür.

2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun 55’inci maddesinde yükseköğretim kurumları ve bunlara bağlı birimlerin gelir kaynakları sayılmaktadır. Bu gelirler arasında “Alınacak harç ve ücretler” de bulunmaktadır.

Yine 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun “Döner Sermaye” başlıklı 58’inci maddesinin a fıkrasında Yükseköğretim kurumlarında Üniversite Yönetim Kurulunun önerisi ve Yükseköğretim Kurulunun onayı ile döner sermaye işletmesi kurulabileceği belirtilmiştir.

2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun 58’inci Maddesine Göre Döner Sermaye İşletmelerinin Kurulmasında Uyulacak Esaslara İlişkin Yönetmeliğin ‘Faaliyet Alanları’ başlıklı 3'üncü maddesinde; “Döner sermaye işletmelerinin yükseköğretim kurumlarının esas faaliyetlerini aksatmayacak şekilde çalıştırılması gerekir. Bu işletmelerin;

1. Bilimsel görüş vermek, proje hazırlamak, araştırma, uygulama ve benzeri hizmetler yapmak,

2. Belirli bilimsel sonuçların uygulamasını sağlamak,

   
   

3. Üniversite ve ona bağlı kurumlarda hasta muayene ve tedavisi yapmak ve bunlarla ilgili tahlil ve araştırmaları yürütmek,

4. Faaliyet alanları ile sınırlı olarak mal ve hizmet üretiminde bulunmak

amaçlarından biri veya birkaçına yönelik faaliyette bulunması gerekir.

Döner sermaye işletmeleri, çalışmaları sırasında eğitim ve öğretim ile bunlara katkıda bulunan uygulamayı ön planda tutar.” denilerek döner sermaye işletmesinin kurulmasında gereken kapsam ve şartların neler olması gerektiği hükme bağlanmıştır.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerine göre; 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun 58’inci Maddesine Göre Döner Sermaye İşletmelerinin Kurulmasında Uyulacak Esaslara İlişkin Yönetmeliğin 3'üncü maddesinde de belirtildiği gibi, bu işletmelerin bilimsel görüş vermek, proje hazırlamak, araştırma, uygulama ve benzeri hizmetler yapmak, belirli bilimsel sonuçların uygulamasını sağlamak ya da faaliyet alanları ile sınırlı olarak mal ve hizmet üretiminde bulunmak amaçlarından biri veya birkaçına yönelik faaliyette bulunması gerekmektedir. Yine 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun 55'inci maddesinde yükseköğretim kurumları ve bunlara bağlı birimlerin gelir kaynakları sayılmakta, bu gelirler arasında “alınacak harç ve ücretler” de bulunmaktadır. Dolayısıyla her iki düzenleme birlikte değerlendirildiğinde; yabancı uyruklu öğrenci kabul sınavlarına ilişkin faaliyetlerin, Üniversitenin asli eğitim öğretim faaliyetleri ve tahsil edilen sınav ücretlerinin de, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun 55’inci maddesinde belirtilen harç ve ücretler kapsamında değerlendirilmesi gerektiği ve dolayısıyla Dış İlişkiler Ofisi Koordinatörlüğü Döner Sermayesi tarafından söz konusu gelirlerin elde edilmesine yönelik herhangi bir mal ve hizmet üretimini gerektiren faaliyette bulunulmadığı değerlendirilmektedir.

Dolayısıyla, yabancı uyruklu öğrenci kabul sınavı için tahsil edilen sınav ücretleri özel bütçenin geliri olup, sınavın Rektörlüğe bağlı Dış İlişkiler Ofisi Koordinatörlüğü aracılığıyla yapılması gerekçe gösterilerek elde edilen gelirin Dış İlişkiler Ofisi Koordinatörlüğü Döner Sermaye bütçesine kaydedilmesi ve bu suretle söz konusu gelirlerden Rektörlük onayı ile diğer Döner Sermayeli İşletmelere hibe olarak aktarımlar yapılmasının uygun olmadığı değerlendirilmektedir.

DİO Döner Sermaye Bütçesine kaydedilen sınav ücretlerinin, henüz Üniversitenin öğrencisi statüsü kazanmamış yabancı uyruklu öğrencilerden alındığı ve öğrenci statüsünde ödenen harç ücretleri ile aynı kategoride değerlendirilmemesi gerektiği belirtilmekte ise de böyle bir ayrımın hukuki dayanağının olmadığı ve yabancı uyruklu öğrenci sınavlarının da Üniversitenin asli eğitim öğretim faaliyetleri kapsamında değerlendirilerek elde edilen sınav ücreti gelirlerinin Özel Bütçeye kaydedilmesi gerektiği düşünülmektedir.