İhale edilen etüt ve proje işlerine ait dokümanların incelenmesinde, işin sözleşmesinde düzenlenen ceza maddesinin öngörülebilir ve belirli olmadığı, ceza kesintisinin maddeye uygun işletilmediği görülmüştür.

2017/471323 ihale kayıt numaralı işin sözleşmesinin (“Cezalar ve kesintiler” başlıklı 17’inci maddesinin 17.1.1’inci maddesinde, “Yüklenicinin işi süresinde bitirmemesi durumunda, İdare tarafından 10 (on) gün süreli yazılı ihtar yapılarak gecikilen her takvim günü için sözleşme bedelinin % 0,05 (onbindebeş) oranında gecikme cezası kesilecektir. Ancak, gecikmeden kaynaklanan aykırılığın işin niteliği gereği giderilmesinin mümkün olmadığı hallerde, 4735 sayılı Kanunun 20'nci maddesinin (b) bendine göre protesto çekmeye gerek kalmaksızın sözleşme idarece feshedilecektir.” denilmektedir. İşte 296 gün gecikme olmuş ve idare tarafından gecikme cezası uygulanmıştır. 17.08.2022 tarihinde iş bitmiştir. 22.07.2022 tarih ve E-60936323-755.01-866817 sayılı yazı ile ihtar yapılmıştır. Oysa yüklenicinin işi süresinde bitirmemesi durumu gerçekleştiği anda 10 (on) gün süreli yazılı ihtar yapılarak gecikilen her takvim günü için sözleşme bedelinin % 0,05 (onbindebeş) oranında gecikme cezası kesileceğinin bildirilmesi gerekir.

2021/566042 ihale kayıt numaralı işin (Beydağ Belediyesi Sosyal Tesisi Uygulama Projelerinin Yaptırılması İşi) “Sözleşmeye aykırılık halleri, cezalar ve sözleşmenin feshi” başlıklı 16’ncı maddesi,

“…

1. Sözleşme hükümlerine uyulmaması halinde uygulanacak asgari ceza oranı, sözleşme bedelinin Binde 5,00’dır. Aynı fiilin tekrarı halinde bu oran % 50 artırımlı uygulanır.

2. Aşağıdaki tabloda yer alan aykırılık hallerinde aynı satırda belirtilen oranda ceza uygulanır. Bu aykırılıkların üçten az olmamak üzere, tabloda belirtilen sayıda gerçekleşmesi halinde, ayrıca 4735 sayılı Kanunun 20 nci maddesinin (b) bendine göre protesto çekmeye gerek kalmaksızın, son aykırılığa ilişkin ceza kesilmeden sözleşme feshedilir.

Kamu ihaleleri, yükümlülükleri ihaleden önce bilinen ve yaptırımları, cezaları ve diğer hususları göz önünde bulundurularak teklif verilen bir süreçtir. Dolayısıyla ihale dokümanında yer alan hükümlerin öngörülebilir, belirli ve tartışmaya mahal vermeyecek şekilde olması gerekir. Ceza maddesi incelendiğinde gecikme cezasının günlük olup olmadığı ile hangi eylemin cezai yaptırıma tabi olacağı somut olarak belli değildir. İhale öncesi belirlenen şartların iş sürecinde uygulanmasında tereddüt olmamalıdır. Diğer taraftan ceza işlemi uygulanırken ihtar yapılacağı belirtildiği halde, bu süreç işletilmeden cezai işlem uygulanmıştır.

Kamu İdaresi cevabında, belirtilen hükümler doğrultusunda, etüt ve proje ihale dokümanlarında bulunan ve yeni yapılacak sözleşme ile teknik şartnamelerde ceza maddesinin öngörülebilir ve belirli olmasına ve tüm yazışmaların söz konusu maddeye uygun iş ve işlemlerin yapılmasına dikkat edileceği belirtilmiştir.

Etüt ve proje işlerine ait dokümanlarda yer alacak ceza maddesi ile diğer maddelerin anlaşılabilir, öngörülebilir ve uygulanabilir olması, cezalı çalışma durumunda ihtarın süresinde yapılması gerekmektedir.