Belediye tarafından 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamında ihalesi gerçekleştirilen üç adet yapım işinde, işin miktar olarak tamamının alt yükleniciye yaptırıldığı görülmüştür.

Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin “Tanımlar” başlıklı 4’üncü maddesinde alt yüklenici; sözleşme konusu işin nev’i itibariyle bir kısmını yüklenici ile yaptığı sözleşmeye dayalı olarak gerçekleştiren gerçek veya tüzel kişi şeklinde tanımlanmıştır.

Aynı Şartname’nin “Alt Yüklenicilerin Çalıştırılması ve Sorumlulukları” başlıklı 20’nci maddesinde;“(…)İşin tamamı alt yüklenicilere yaptırılamayacağı gibi işin niteliğinden kaynaklanan sebeplerle veya teknik zorunluluklar nedeniyle ihale dokümanında farklı oranlar belirlenmesi durumu hariç, tek bir alt yükleniciye yaptırılacak iş bölümlerinin toplam bedeli sözleşme bedelinin %30’unu; alt yüklenicilere yaptırılacak işlerin toplam bedeli ise sözleşme bedelinin %50’sini geçemez.(…)” denilmektedir.

Buna göre yapım işlerinde işin tamamı alt yüklenicilere yaptırılamaz. Ayrıca işin niteliğinden kaynaklanan sebeplerle veya teknik zorunluluklar nedeniyle ihale dokümanında farklı oranlar belirlenmesi durumu hariç, tek bir alt yükleniciye yaptırılacak iş bölümlerinin toplam bedeli sözleşme bedelinin %30’unu, alt yüklenicilere yaptırılacak işlerin toplamı bedeli ise sözleşme bedelinin %50’sini geçemez.

Belediye tarafından ihalesi gerçekleştirilmiş olan üç adet yapım işine ait alt yüklenici sözleşmelerinin incelenmesi sonucunda; Yapım İşleri Genel Şartnamesi’ne aykırı olarak bu işlerin tamamının alt yükleniciye yaptırıldığı ve alt yüklenicilere yaptırılan iş bölümleri bedellerinin, söz konusu işlere ilişkin sözleşme bedellerinin yüzde doksanını aştığı tespit edilmiştir.

Belediye tarafından söz konusu yapım işlerinde alt yüklenici bulunmadığı, işlerin taşeronlara yaptırıldığı dolayısıyla Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nde belirtilen limitlere uyulup uyulmadığının kontrolüne ilişkin sorumluluğu bulunmadığı belirtilse de; 5/1/2002 tarihli ve 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’na göre sözleşmeye bağlanan yapım işlerinin yürütülmesinde uygulanacak genel esasları belirlemek amacıyla hazırlanan Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nde alt yüklenici; sözleşme konusu işin nev’i itibariyle bir kısmını yüklenici ile yaptığı sözleşmeye dayalı olarak gerçekleştiren gerçek veya tüzel kişi şeklinde tanımlanmıştır. Taşeron kavramı ise kamu ihale mevzuatının yapım işlerine ilişkin hükümlerinde bulunmamaktadır.

Yukarıda belirtilen yapım işlerinin yüklenicisi Belediye’nin sermayesinin tamamına sahip olduğu şirket olup bu şirket tarafından söz konusu işler akdedilen sözleşmeler ile başka şirketlere devredilmiştir. Sözleşme yoluyla işleri devralan şirketler, Yapım İşleri Genel Şartnamesi’ndeki alt yüklenici tanımına tam olarak uymaktadır. Dolayısıyla yapım işlerini devralan şirketlerin alt yüklenici olarak değerlendirilmesi gerektiği açıktır.

Sonuç itibariyle, Belediye tarafından 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamında yapılan yapım işi ihalelerinde alt yüklenici çalıştırılırken yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerine uygun hareket edilmesi gerekmektedir.