Yapım işlerinde 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun 30’uncu maddesi gereğince kesin kabulden itibaren yüklenici ve alt yükleniciye getirilen 15 yıllık sorumluluk mükellefiyeti gözetilmeden bakım onarım giderlerinin bütçeden karşılandığı tespit edilmiştir.

4735 sayılı Kanun’un 30’uncu maddesi ile Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin 20’nci ve 25’inci maddeleri gereğince yapım işlerinde yüklenici ve alt yükleniciler, yapının fen ve sanat kurallarına uygun olarak yapılmaması, hileli malzeme kullanılması ve benzeri nedenlerle ortaya çıkan zarar ve ziyandan, yapının tamamı için işe başlama tarihinden itibaren kesin kabul tarihine kadar sorumlu olacağı gibi, kesin kabul onay tarihinden itibaren de 15 yıl süreyle müteselsilen sorumlu olup bu zarar ve ziyanın genel hükümlere göre (rızaen tahsilât veya alacak davası açılarak) yüklenici ve alt yüklenicilere ikmal ve tazmin ettirilmesi gerekmektedir.

Mezkur Kanun da ifade edilen genel hükümlerden kasıt Borçlar Kanunu’nun tazminata ilişkin hükümleridir.

Türk Borçlar Kanunu’nun “İş sahibinin seçimlik hakları” başlıklı 475’inci maddesi uyarınca iş sahibi (idare), ayıba karşı tekeffül hükümleri çerçevesinde, sözleşemeden dönme, süre verilerek düzeltilmesi, bedelden indirim isteme ve zarar ziyanının ödenmesi seçimlik haklarına sahiptir.

Ayrıca, Sözleşme tarihi itibarıyla yürürlükte olan 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 472/3 ve 476 maddeleri uyarınca; yüklenici işin ehli olup bedele hak kazanabilmesi için, eseri fen ve sanat kuralları ile tekniğine ve iş sahibinin ondan beklediği amaca uygun olarak tamamlayıp teslim etmek zorundadır. Ayrıca sözleşme ve ekleri ile proje ve teknik resimlere aykırı olarak imalât yapılmış olması halinde, imalâtın bu şekilde yapılması iş sahibi tarafından talep edilmiş olsa dahi yüklenici, iş sahibine karşı genel ihbar yükümlülüğünü yerine getirmemişse, yüklenicinin doğacak sonuçlardan kurtulamayacağı da hüküm altına alınmıştır.

2021 yılında çatı onarımı, radyoterapi binası çatı tadilatı ile yenilikçi teknolojiler araştırma uygulama merkezi binası çatı tadilatı işlerine ilişkin kesin kabulü yapılan ihaleler incelendiğinde;

• SDÜ Radyoterapi Merkezi Bina İkmal İnşaatının (2005/ 136523İKN) kesin kabul tarihinin 09.04.2014,

• SDÜ Merkezi araştırma Laboratuvarları Binası Yapım İşinin (2012/163747 İKN) kesin kabul tarihinin 09.02.2016,

Olduğu tespit edilmiştir.

4735 sayılı Kanun kapsamında sözleşmeye bağlanan ve kesin kabulden itibaren 15 yıllık müddeti devam eden kamu binalarında, bakım onarım gideri yapılabilmesi için, idare tarafından teknik heyet oluşturulması, söz konusu bakım onarımın kullanım hatasından mı yoksa imalat hatasından kaynaklandığının tespit ettirilmesi gerekirken, tespit yapılmadan doğrudan doğruya bütçeden ödeme yapılmıştır.

2021 yılında yapılan çatı onarımları için İdare tarafından kullanım ya da fen ve sanat kurallarına aykırı imalat yapılıp yapılmadığının tespiti yapılarak, sonuca göre rücu edilmesi gerekir.

Kamu İdaresi tarafından kesin kabul tarihinden itibaren 15 yıl geçmeyen yapım işlerinde onarım yapılacak ise yüklenici/alt yüklenici kusurundan kaynaklanan bir hatanın olduğunun tespit edilmesi noktasında gerekli çalışmaların yapılacağı ifade edilmişse de yukarıda belirtilen yapım işleriyle ilgili herhangi işlem yapılmamıştır.

İdare olarak kesin kabul tarihinden itibaren 15 yıl geçmeyen yapım işlerinde onarım yapılacak ise önce teknik heyet tarafından kullanım hatası ya da yüklenici veya alt yüklenici kusurundan kaynaklanan bir hatanın olduğunun tespit edilmesi yerinde olacaktır.