Üniversitenin muhasebe işlemleri incelendiğinde, şartlı bağış olarak alınan nakdi yardımlar ile peşin tahsil edilen gelecek dönemlere ilişkin kira gelirlerinin 380 Gelecek aylara ait gelirler hesabında izlenmediği görülmüştür.

  1. Şartlı bağış olarak alınan nakdi yardımların hatalı muhasebeleştirilmesi


    23.12.2014 tarih ve 29214 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin “Şartlı bağış ve yardımlar” başlıklı 41’inci maddesinde şartlı bağış ve yardımlar alındıklarında, tahsis amacına uygun olarak kullanılmak üzere ilgili hesaplara, karşılıklarının ise yükümlülük olarak kaydedileceği, yükümlülük tutarının, şartlı bağış ve yardımların tahsis amacı gerçekleştikçe gelir olarak kaydedileceği, bunların kullanılması sonucu kamu idaresi adına kaydı gereken bir varlık üretilmiş ise söz konusu varlığın maliyet bedeliyle muhasebeleştirileceği, nakdi olarak alınan bağış ve yardımlardan, kullanılmadığı veya amaç dışı kullanıldığı için geri istenilenlerin bütçeye gider kaydıyla ilgilisine geri verileceği hükmü düzenlenmiştir.

    27.12.2014 tarihli ve 29218 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin 380 Gelecek aylara ait gelirler hesabına ilişkin “Hesaba ilişkin işlemler” başlıklı 297’nci maddesi 3’üncü fıkrasında, faaliyet dönemi sonuna kadar şart kılınan amaçlar çerçevesinde kullanıldıklarında gelirler hesabına aktarılmak üzere tahsil olunan şartlı bağış ve yardımların bu hesaba kaydedileceği,

    “Hesabın işleyişi” başlıklı 298’inci maddesinde ise muhasebe birimlerince şartlı bağış ve yardım olarak alınan tutarların bir taraftan ilgisine göre bu hesaba ya da 480 Gelecek Yıllara Ait Gelirler Hesabına alacak, 100 Kasa Hesabı veya 102 Banka Hesabı ya da ilgili diğer hesaplara borç; nakden tahsil edilen tutarların diğer taraftan 800 Bütçe Gelirleri Hesabına alacak, 805 Gelir Yansıtma Hesabına borç kaydedileceği,

    Hükme bağlanmıştır.


    Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri değerlendirildiğinde İdarelerce şartlı olarak alınan nakdi yardımların ilgisine göre 100 Kasa hesabına veya 102 Banka hesabına borç, karşılığında ise yükümlülük gerçekleşene kadar 380 Gelecek aylara ait gelirler hesabına ya da 480 Gelecek yıllara ait gelirler hesabına alacak kayıt edilmesi gerektiği anlaşılmaktadır.


    Üniversite bünyesinde yeni açılan ve 2021-2022 yılında eğitim ve öğretime başlayan Diş Hekimliği Fakültesinin ihtiyacı olan 10 adet Diş Ünitelerinin alınması şartıyla bir bağışçı tarafından 28.03.2022 tarihinde Üniversiteye 528.802,30 TL nakdi kaynak aktarılmıştır.

    Yapılan denetimlerde, İdarenin 28.03.2022 tarihli 3174 sayılı muhasebe işlem fişiyle şartlı olarak gelen nakdi yardımı şart gerçekleşene kadar yükümlülük olarak 380 Gelecek aylara ait gelirler hesabında izlemesi gerektiği halde doğrudan 600 Gelirler hesabında izlediği tespit edilmiştir. 380 Gelecek aylara ait gelirler hesabının kullanılmaması nedeniyle İdarenin mali tablolarının 528.802,30 TL kadar eksik ve hatalı görünmesine sebebiyet verilmiştir.

    Her ne kadar Kamu idaresi tarafından iletilen cevapta, Nevşehir İli Kalkınma ve Üniversite Yaptırma Yaşatma Vakfı Başkanlığı tarafından Üniversitenin banka hesabına aktarılan 528.802,30 TL tutarın ödenek kayıt edilebilmesi için 600 Gelirler Hesabında izlendiği ifade edilmişse de gerek Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinin gerekse de Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinin ilgili maddelerinde düzenlenen hükümler dikkate alındığında şartlı bağış ve yardımlar alındıklarında tahsis amacına uygun olarak kullanılana kadar yükümlülük hesaplarında izlenmesi gerektiği açıktır. Kamu İdaresince hatayı düzeltici herhangi bir işlemin yapılmaması sebebiyle İdarenin 2022 yılı Bilançosu tam ve doğruyu yansıtmamaktadır.

    Bu itibarla, şartlı bağış ve yardımlar alındıklarında, tahsis amacına uygun olarak kullanılana kadar ilgili yükümlülük hesaplarında izlenmesi gerekmektedir.

  2. Gelecek aylara ait olarak peşin tahsil edilen gelirlerin hatalı muhasebeleştirilmesi

İdarenin taşınmaz kiralama iş ve işlemleri incelendiğinde Kira Sözleşmeleri gereğince peşin olarak tahsil edilen yıllık kira bedelinin hatalı muhasebeleştirilerek dönemsellik ilkesine aykırılığa sebebiyet verildiği görülmüştür.

23.12.2014 tarih ve 29214 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin “Temel kavramlar” başlıklı 5’inci maddesinde “dönemsellik ilkesi” kamu idarelerinin faaliyetleri, belirli dönemlerde raporlanır ve her dönemin faaliyet sonuçları diğer dönemlerden bağımsız olarak saptanır şeklinde tanımlanmıştır.

27.12.2014 tarihli ve 29218 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin 380 Gelecek aylara ait gelirler hesabına ilişkin “Hesabın niteliği” başlıklı 296’ncı maddesinde gelecek aylara ait gelirler hesabının, içinde bulunulan dönemde


ortaya çıkan ancak, gelecek aylara ait olan peşin tahsil edilmiş gelirlerin izlenmesi için kullanılacağı,

“Hesaba ilişkin işlemler” başlıklı 297’nci maddesi 1’inci fıkrasında gelecek aylara ait olarak peşin tahsil edilen gelirlerin ilgili oldukları ay sonlarında tahakkuk ettirilmek üzere bu hesapta izleneceği,

“Hesabın işleyişi” başlıklı 298’inci maddesinde ise peşin tahsil edilen gelirlerin, içinde bulunulan aya ait olan kısmı 600 Gelirler hesabına, sonraki aylarda tahakkuk ettirilmesi gereken kısmı bu hesaba, içinde bulunulan faaliyet dönemini takip eden dönemlerde tahakkuk ettirilmesi gerekenler 480 Gelecek yıllara ait gelirler hesabına alacak, tahsil edilen tutarın tamamı 100 Kasa hesabı veya 102 Banka hesabı ya da ilgili diğer hesaplara borç; diğer taraftan 800 Bütçe Gelirleri hesabına alacak, 805 Gelir Yansıtma hesabına borç kaydedileceği ve gelecek aylara ait gelirler hesabında kayıtlı tutarlardan ilgili oldukları ay sonlarında gelir olarak tahakkuk ettirilenlerin bu hesaba borç, 600 Gelirler hesabına alacak kaydedileceği,

Hüküm altına alınmıştır.


Yapılan denetimlerde, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine göre İdarenin taşınmazlarını kiraya verdiği ve bu kiralama işlemlerine yönelik olarak düzenlenen Tip Sözleşmelerin “Kira bedeli ve ödeme şekli” başlıklı 3’üncü maddesinde yıllık kira bedelinin peşin olarak tahsil edileceği hükmünün düzenlendiği görülmüştür. Bu sözleşmeler gereğince 2022 yılı içerisinde bir yıllık kira bedeli olarak peşin 424.051,00 TL tahsil edilmesine rağmen söz konusu tahsilatların tamamının 600 Gelirler hesabında izlendiği, sonraki aylarda tahakkuk ettirilmesi gereken kısımların 380 Gelecek aylara ait gelirler hesabında, içinde bulunulan faaliyet dönemini takip eden dönemlerde tahakkuk ettirilmesi gerekenlerin ise 480 Gelecek yıllara ait gelirler hesabında izlenmediği tespit edilmiştir.

Kamu İdaresince, bulgu konusu hususa iştirak edildiği ancak söz konusu hatalı muhasebe işleminin Bütünleşik Kamu Mali Yönetim Bilişim Sisteminden kaynaklandığı ifade edilmişse de hatayı düzeltici herhangi bir işlemin yapılmaması sebebiyle İdarenin 2022 yılı Bilançosu tam ve doğruyu yansıtmamaktadır.

Bu itibarla, İdarenin yapılan tahsilatları dönemsellik ilkesine de uygun olacak şekilde muhasebeleştirmesi gerekmektedir.


Kararla ilgili sorunuz mu var?