Kamu İdaresinin 2018 yılındaki mal ve hizmet alımına ilişkin olarak; 4734 Sayılı Kanun’un 21 ve 22’nci maddeleri kapsamında yapılan harcamaların yıllık toplamının, bu amaçlar için bütçeye konulan ödeneklerin %10’unu aştığı görülmüştür.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun pazarlık usulü başlıklı 21’inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendinde idarelerin yaklaşık maliyeti 225.403,00 TL’ye kadar olan mamul mal, malzeme veya hizmet alımlarını, pazarlık usulü ile ihale yaparak temin edebileceği; aynı Kanun’un doğrudan temin başlıklı 22’nci maddesinin d fıkrasında ise büyükşehir belediyesi sınırları dâhilinde bulunan idarelerin 67.613,00 TL’sini, diğer idarelerin 22.524,00 TL’sini aşmayan ihtiyaçları ile temsil ağırlama faaliyetleri kapsamında yapılacak konaklama, seyahat ve iaşeye ilişkin alımların ilân yapılmaksızın ve teminat alınmaksızın doğrudan temini usulü ile karşılanabileceği belirtilmektedir.

Yine aynı Kanun’un 62’nci maddesinin (ı) bendinde, bu Kanun’un 21 ve 22’nci maddelerindeki parasal limitler dâhilinde yapılacak harcamaların yıllık toplamının, idarelerin bütçelerine bu amaçla konulacak ödeneklerin %10’unu Kamu İhale Kurulunun uygun görüşü olmadıkça aşamayacağı ifade edilmiştir.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “4734 sayılı Kanunun 62’nci maddesinin (ı) bendinin uygulanmasına ilişkin açıklamalar” başlıklı 21’inci maddesinde ise;

“ 21.2. 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin (f) bendi ve 22 nci maddesinin (d) bendine göre ihtiyaçların temininde kurum ve kuruluşlar, yıllık bütçelerinde belirlenen toplam ödenek miktarını dikkate alacaklardır. Kurum ve kuruluşlar, mal alımı, hizmet alımı veya yapım işleri için bütçelerine konan yıllık toplam ödenekleri üzerinden her biri için ayrı ayrı % 10 oranını hesaplayacaklardır. Burada önemli olan husus, ilgili veya bağlı birimlerin değil kurum veya kuruluşun toplam ödeneklerinin % 10’unun aşılıp aşılmamasıdır.

21.3. Kanun kapsamındaki kurum ve kuruluşlar, ihale ve harcama yapmaya yetkili birimlerinin 4734 sayılı Kanunun 21/f ve 22/d maddeleri kapsamında yaptıkları harcamalarının, toplam ödeneklerinin % 10 oranını aşıp aşmadıklarını takip edeceklerdir. Kurum ve kuruluşlar ilgili veya bağlı birimlerine mal ve hizmet alımı ile yapım işleri ödeneklerinin aktarılması ile ilgili işlemleri yaparken veya bunların harcamalarını belirlerken bu durumu göz önünde bulunduracaklardır.

21.8. Kanunun 21 inci maddesinin (f) bendi ile 22 nci maddesinin (d) bendinde yer alan parasal limitlerin toplamı dikkate alınırken mal ve hizmet alımları ile yapım işleri için ayrılan ödenek tutarları ayrı ayrı değerlendirilecektir.”

denilerek Kanunun 21’inci maddesinin (f) bendi ile 22’nci maddesinin (d) bendinde belirtilen parasal limitlerin tespitinde bütçeye konulan ödeneklerin toplam tutarının değil, ödenek hangi amaçla bütçeye konulmuş ise o amaç için konulmuş ödeneğin toplam tutarının dikkate alınması gerektiği belirtilmiştir.

Tablo 11: Doğrudan Temin Sınırını Aşan Mal Alım Giderleri

Kamu İdaresi 2018 yılında, mal alımlarına toplam 24.808.606,04 TL ödenek ayırmış olup, 2018 yılı içinde 21/f ve 22/d kapsamında toplamda 9.540.967,08 TL tutarında mal alımı yapmıştır. 9.540.967,08 TL’lik bu tutar bütçeyle ayrılan ödeneğin %38,45’sine isabet etmektedir.

Tablo 12: Doğrudan Temin Sınırını Aşan Hizmet Alım Giderleri

Aynı şekilde 2018 yılı bütçesine hizmet alımları için toplam 59.064.128,12 TL ödenek konulmuştur. Kamu idaresi tarafından 2018 yılı içinde 21/f ve 22/d kapsamında toplamda 7.381.862,64 TL tutarında hizmet alımı yapılmış olup, bu tutar bütçede ayrılan ödeneğin

%12,49’sine isabet etmektedir.

Görüldüğü üzere hem mal alımları hem de hizmet alımları için bütçeyle ayrılan ödeneğin %10’unun üzerindeki bir oranda 4734 sayılı Kanun’un 21’inci maddesinin (f) bendi ve 22’nci maddesinin (d) bendine göre alım yapılmış olup, söz konusu durum için Kamu İhale Kurumundan herhangi bir izin de alınmamıştır.

Yukarıda değinilen mevzuat hükümleri gereğince %10’u aşan ve izne tabi olan bu limit üstü harcamaların Kamu İhale Kurulundan izin alınmadan yapılmasının yasal düzenlemelere aykırı olduğu değerlendirilmektedir.

Kamu idaresi cevabında; “Bulgunuzda 4734 Sayılı kanunun 21 ve 22. Maddelerindeki parasal limitler dahilinde yapılan harcamaların yıllık toplamının idare bütçesine bu amaçla konulan ödeneklerin %10’unu aştığı belirtilmiştir. Bulgunuz doğrultusunda Destek Hizmetleri Müdürlüğü tarafından harcama birimleri yazılı olarak uyarılmış olup bundan sonraki süreçte ilgili kanun hükümlerine göre işlem tesis edilecektir.”

denilmektedir.

Sonuç olarak Kamu İdaresi bulgu konusu hususa katılmakta olup, harcama birimlerinin yazılı olarak uyarıldığını bundan sonraki süreçte ilgili mevzuat hükümlerine göre işlem tesis edileceği belirtmiştir.

Öneri:

Kamu İhale Kanunu'nun 21 ve 22’nci maddelerindeki parasal limitler dâhilinde yapılacak harcamaların yıllık toplamının, idarelerin bütçelerine bu amaçla konulacak ödeneklerin % 10’unu aşmaması gerekmekte olup, bu hususa aykırı durumlarda Kamu İhale Kurulunun uygun görüşü alınmalıdır.