Karar Künyesi
Belediyece düzenlenen bazı ödeme emri belgelerinde harcama yetkilisi, gerçekleştirme görevlisi ve muhasebe yetkilisinin imzalarının bulunmadığı, sadece belediye başkanının imzasıyla düzenlenen ödeme emri belgeleri ve banka gönderme emri ile ödeme yapıldığı görülmüştür.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetim Kontrol Kanunu’nun “Hesap verme sorumluluğu” başlıklı 8’inci maddesinde;
“Her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanlar, kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından ve kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumludur ve yetkili kılınmış mercilere hesap vermek zorundadır.”
“Üst yöneticiler” başlıklı 11’inci maddesinde; “…
Üst yöneticiler, …..; mahallî idarelerde ise meclislerine karşı sorumludurlar.
Üst yöneticiler, bu sorumluluğun gereklerini harcama yetkilileri, malî hizmetler birimi ve iç denetçiler aracılığıyla yerine getirirler.”
“Harcama yetkisi ve yetkilisi” başlıklı 31’inci maddesinde;
“Bütçeyle ödenek tahsis edilen her bir harcama biriminin en üst yöneticisi harcama yetkilisidir. Ancak, teşkilât yapısı ve personel durumu gibi nedenlerle harcama yetkililerinin belirlenmesinde güçlük bulunan idareler ile bütçelerinde harcama birimleri sınıflandırılmayan idarelerde harcama yetkisi, üst yönetici veya üst yöneticinin belirleyeceği kişiler tarafından; mahallî idarelerde İçişleri veya Çevre ve Şehircilik Bakanlığının, diğer idarelerde ise Hazine ve Maliye Bakanlığının uygun görüşü üzerine yürütülebilir.
…
Harcama yetkilileri bütçede öngörülen ödenekleri kadar, ödenek gönderme belgesiyle kendisine ödenek verilen harcama yetkilileri ise tahsis edilen ödenek tutarında harcama yapabilir.”
“Harcama talimatı ve sorumluluk” başlıklı 32’inci maddesinde;
“Bütçelerden harcama yapılabilmesi, harcama yetkilisinin harcama talimatı vermesiyle mümkündür. Harcama talimatlarında hizmet gerekçesi, yapılacak işin konusu ve tutarı, süresi, kullanılabilir ödeneği, gerçekleştirme usulü ile gerçekleştirmeyle görevli olanlara ilişkin bilgiler yer alır. Harcama yetkilileri, harcama talimatlarının bütçe ilke ve esaslarına, kanun ve diğer mevzuata uygun olmasından, ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasından ve bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken diğer işlemlerden sorumludur”
“Giderin gerçekleştirilmesi” başlıklı 33’üncü maddesinde
“Bütçelerden bir giderin yapılabilmesi için iş, mal veya hizmetin belirlenmiş usul ve esaslara uygun olarak alındığının veya gerçekleştirildiğinin, görevlendirilmiş kişi veya komisyonlarca onaylanması ve gerçekleştirme belgelerinin düzenlenmiş olması gerekir. Giderlerin gerçekleştirilmesi; harcama yetkililerince belirlenen görevli tarafından düzenlenen ödeme emri belgesinin harcama yetkilisince imzalanması ve tutarın hak sahibine ödenmesiyle tamamlanır.
Gerçekleştirme görevlileri, harcama talimatı üzerine; işin yaptırılması, mal veya hizmetin alınması, teslim almaya ilişkin işlemlerin yapılması, belgelendirilmesi ve ödeme için gerekli belgelerin hazırlanması görevlerini yürütürler.”
“Muhasebe hizmeti ve muhasebe yetkilisinin yetki ve sorumlulukları” başlıklı 61’inci maddesinde;
“Muhasebe hizmeti; gelirlerin ve alacakların tahsili, giderlerin hak sahiplerine ödenmesi, para ve parayla ifade edilebilen değerler ile emanetlerin alınması, saklanması, ilgililere verilmesi, gönderilmesi ve diğer tüm malî işlemlerin kayıtlarının yapılması ve raporlanması işlemleridir. Bu işlemleri yürütenler muhasebe yetkilisidir. Memuriyet kadro ve unvanlarının muhasebe yetkilisi niteliğine etkisi yoktur.
Muhasebe yetkilisi, bu hizmetlerin yapılmasından ve muhasebe kayıtlarının usulüne uygun, saydam ve erişilebilir şekilde tutulmasından sorumludur. Genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinin muhasebe hizmetleri Hazine ve Maliye Bakanlığınca yürütülür. Muhasebe
yetkilileri gerekli bilgi ve raporları düzenli olarak kamu idarelerine verirler.
Muhasebe yetkilileri ödeme aşamasında, ödeme emri belgesi ve eki belgeler üzerinde;
Yetkililerin imzasını,
Ödemeye ilişkin ilgili mevzuatında sayılan belgelerin tamam olmasını,
Maddi hata bulunup bulunmadığını,
Hak sahibinin kimliğine ilişkin bilgileri, Kontrol etmekle yükümlüdür.
Muhasebe yetkilileri, ilgili mevzuatında düzenlenmiş belgeler dışında belge arayamaz. Yukarıda sayılan konulara ilişkin hata veya eksiklik bulunması halinde ödeme yapamaz. Belgesi eksik veya hatalı olan ödeme emri belgeleri, düzeltilmek veya tamamlanmak üzere en geç bir iş günü içinde gerekçeleriyle birlikte harcama yetkilisine yazılı olarak gönderilir. Hataların düzeltilmesi veya eksikliklerin giderilmesi halinde ödeme işlemi gerçekleştirilir.”
hükümleri yer almaktadır.
Belediyenin üst yöneticisi olan belediye başkanı, üzerine düşen sorumlulukları; harcama yetkilisi, gerçekleştirme görevlisi ve muhasebe yetkilisi aracılığıyla yerine getirmektedir. Üst yöneticinin, sayılan bu görevlilere ait yetkileri münferiden kullanması söz konusu değildir. Gider evrakının hazırlanmasında görev ve yetki dağılımı ile iş akış süreci 5018 sayılı Kanunda açıkça belirtilmektedir. Üst yöneticiye bu işleyişin içinde yer verilmemiştir. Bu kapsamda değerlendirildiğinde; Kanunda hüküm altına alınan görevler ile bu görevlerin yerine getirilmesine yönelik sürecin üst yönetici tarafından tek başına yürütülmesi açıkça kanuna aykırılık teşkil etmektedir. Bununla birlikte, söz konusu bu hususun yetki gaspına da sebebiyet verdiği düşünülmektedir. Diğer bir ifadeyle, harcama yetkilisi, gerçekleştirme görevlisi ve muhasebe yetkilisi imzaları olmaksızın ödeme emri belgesi düzenlenmesi yasal olarak mümkün değildir.
Belediyenin 2018 yılı hesap ve işlemlerinin incelenmesi neticesinde; Belediye Başkanının spor nakdi yardımları, yemek yardımı, sosyal yardım, belediye şirketine verilen borç ve ödemeler, temsil ağırlama kapsamında yapılan harcamalar, kredi ödemeleri, banka komisyon ücreti ödemeleri, para cezaları ödemeleri, avukatlık ücreti ödemeleri gibi mali nitelikteki işlemleri tek imza ile gerçekleştirdiği görülmüştür.
Özetle; Belediye tarafından gerçekleştirilen söz konusu iş ve işlemlerin; kamu mali
sisteminde öngörülen hesap verebilirlik ve mali saydamlık ilkeleri doğrultusunda Kanunda belirtilen görev, yetki ve sorumluluklara uygun olarak gerçekleştirilmesi gerektiği değerlendirilmektedir.
Kamu idaresi cevabında; Üst yöneticinin 5018 sayılı kanunda öngörülen hükümlere aykırı olarak tek imza ile ödeme evrakı ve banka gönderme emri düzenlemesi işlemi 01/04/2019 tarihinden itibaren kanunda öngörülen hükümlere göre işlem yapılmaya başlanmıştır.
Sonuç olarak Kamu idaresi cevabında bulgumuza iştirak edilerek bulgumuz doğrultusunda ve 5018 sayılı Kanun çerçevesinde işlem yapılmaya başlandığı ifade edilmiştir. bildirilmiştir. Kamu idaresinin işlemlerini 5018 sayılı Kamu Mali Yönetim Kanunu çerçevesinde yerine getirmesi, bu kanunda belirtilen yetkililer ve süreçleri gözeterek işlemlerini gerçekleştirmesi gerekmektedir.